به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، با وجود ماه‌ها شیوع ویروس کرونا در دنیا، هنوز هم خبرهای پیرامون این ویروس حرف اول را می‌زند و هنوز هم مردم در سایت‌ها، روزنامه‌ها و مجلات معتبر در جست‌وجوی تازه‌ترین اخبار و یافته‌های دانشمندان درباره کووید-19 هستند. مراکز تحقیقاتی مختلف مانند دانشگاه‌های مطرح دنیا به‌طور مستمر تازه‌ترین یافته‌ها و اکتشافات و مطالعات خود را پیرامون این ویروس جدید منتشر می‌کنند تا علاوه‌بر اطلاع‌رسانی نسبت به این بیماری، نقشی در جلوگیری از شیوع بیشتر آن داشته باشند. اما در این میان، مجله Nature به‌عنوان یکی از معتبرترین مجله‌های علمی دنیا، نخستین یافته‌های محققان و دانشمندان را درباره حوزه‌های مختلف علمی منعکس می‌کند که هم محققان می‌توانند از آن به‌عنوان مرجعی برای ادامه روند مطالعاتی خود استفاده کنند و هم به دانش عمومی درباره موضوعی خاص کمک می‌کند.

  واکنش آنتی‌بادی در بیماران بهبود‌یافته

طی شیوع کووید-19، ویروس SARS-CoV-2 میلیون‌ها نفر را در دنیا مبتلا کرده و جان صدهاهزار نفر را در معرض خطر مرگ قرار داده است. ورود ویروس به سلول‌های بدن به دامنه اتصال گیرنده پروتئین ویروس SARS-CoV-2 بستگی دارد. با وجود اینکه هنوز هیچ واکسنی برای این بیماری وجود ندارد، این احتمال وجود دارد که آنتی‌بادی‌ها عنصر بسیار موثری برای مقابله با ویروس در بدن به شمار می‌روند. با وجود این، اطلاعات پیرامون آنتی‌بادی واکنش‌دهنده نسبت به این ویروس بسیار اندک است. محققان در ماه‌های اخیر مطالعاتی را روی 149 بیمار مبتلا به کووید-19 که بهبود یافته و دوران نقاهت را پشت‌سر می‌گذارند، انجام داده‌اند.

پلاسمای جمع‌آوری‌شده از این بیماران، 39 روز بعد از شروع علائم نشان داد که ترتیب توالی آنتی‌بادی‌ها، کلونی‌های سلول‌های بتا را توسعه می‌دهد که آنتی‌بادی‌های مرتبط را در افراد مختلف بیان می‌کند.

به‌رغم کم‌بودن حجم پلاسما، آنتی‌بادی‌ها نسبت به سه اپی‌توپ (قسمتی از یک آنتی‌ژن است) متمایز در دامنه اتصال گیرنده خنثی‌شده، به اندازه تک‌رقمی نانوگرم در هر میلی‌لیتر بوده‌اند. بنابراین، بیشتر حجم پلاسمای گرفته شده از بیمارانی که بیماری کرونا را پشت‌سر گذاشته، بهبود پیدا کرده و دوران نقاهت را پشت‌سر می‌گذارند، از مقادیر بالای فعالیت خنثی‌کننده برخوردار نیست. با این اوصاف، این مساله ممکن است به ندرت اتفاق بیفتد اما بازهم بروز و شکل‌گیری آنتی‌بادی‌هایی با ویژگی دامنه اتصال گیرنده که فعالیت آنتی‌ویروسی داشته باشند، در تمام تست‌های گرفته‌شده از این افراد وجود داشته است. این یافته‌ها نشان می‌دهد واکسن طراحی‌شده برای استخراج چنین آنتی‌بادی‌هایی می‌تواند بسیار موثر باشد.

  جوانی، سپری در برابر ابتلا به ویروس

از همان روزهای نخست شیوع کرونا در چین و بعد از آن، گسترش ویروس در بیشتر کشورهای جهان، محققان اعلام کردند که این ویروس بیش از همه، سالمندان و بیماران مبتلا به مشکلات زمینه‌ای را مبتلا می‌کند و افراد کم‌‌سن‌وسال، کودکان و جوانان کمترین شمار مبتلایان را به خود اختصاص می‌دهند. در جدیدترین گزارشی هم که در مجله Nature به چاپ رسیده، محققان اعلام کرده‌اند جوان بودن افراد، می‌تواند مانند سپری در برابر ویروس کرونا عمل کند اما این مساله به این معنا نیست که جوانان هرگز مبتلا به کرونا نمی‌شوند.

 طبق این گزارش، افراد زیر 20 سال در مقایسه با کل آمار مبتلایان به ویروس کووید-19، کمترین شمار مبتلایان را تشکیل می‌دهند.

گروهی از محققان دانشگاه‌های فلوریدا، مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های گوآنگژو در چین و همکاران‌شان انتقال ویروس را بین افراد مبتلا در گوآنگژو و کسانی که در ارتباط و تماس نزدیک با آنها بوده‌اند، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دادند. سپس، مقامات بهداشت عمومی نسبت به جداسازی مبتلایان به کرونا و قرنطینه‌سازی افرادی که در تماس با آنها بودند، اقدام کردند. آنها در بررسی‌های خود دریافتند احتمال ابتلای افراد زیر 20 به این ویروس 5.2 درصد بوده؛ درحالی که 14.8 درصد از افراد بین 20 تا 59 سال و 18.4 درصد از افراد بالای 60 سال به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. علاوه‌بر این، محققان دریافتند مبتلایان به کووید-‌19، به همان اندازه‌ای که بعد از بروز علائم کرونا ناقل این بیماری هستند، در دوران پنهان‌بودن علائم هم مستعد انتقال هستند. دانشمندان براین باورند که با فراهم کردن امکاناتی که بتوان به خوبی افراد آلوده را از بقیه افراد خانواده دور نگه داشت، می‌توان تا حد زیادی از گسترش ویروس بین خانواده‌ها جلوگیری کرد.

  بیش از یک‌میلیارد نفر در معرض خطر

بسیاری از مشکلات بهداشتی و بیماری‌ها ممکن است افراد مستعد ابتلا به ویروس کرونا را به‌شدت و به‌طور جدی بیمار کند. به‌تازگی یافته‌های محققان نشان می‌دهد میزان گروه پرخطر و مستعد ابتلا به کرونا در جهان بیش از 20 درصد جمعیت کل جهان را تشکیل می‌دهد که دست‌کم حتی ابتلا به یک بیماری زمینه‌ای می‌تواند خطر بروز کرونا را تا حد چشمگیری افزایش دهد.

اندرو کلارک، از محققان مدرسه بهداشت و پزشکی مناطق گرمسیری با کمک همکارانش، شیوع دیابت، مشکلات قلبی و عروقی و دیگر بیماری‌ها را که افراد را بیشتر مستعد ابتلا به کووید-19 می‌کند، مورد بررسی قرار دادند. آنها با تجزیه و تحلیل داده‌های به‌دست آمده از 188 کشور، حدود 1.7 میلیارد نفر را در دنیا بررسی کردند؛ این قبیل افراد به‌شدت تحت‌تاثیر این ویروس قرار دارند. همچنین محققان برآورد کردند حدود 350میلیون نفر حتی بدون داشتن بیماری زمینه‌ای در صورت ابتلا به کرونا به بستری شدن در بیمارستان نیاز پیدا می‌کنند. این یافته‌ها، نیاز به وجود واکسن این بیماری را بیش از هر زمان دیگری نشان داد. دانشمندان همچنین می‌توانند از این یافته‌ها برای محاسبه تعداد مبتلایانی استفاده کنند که بعد از تولید واکسن به آن نیاز پیدا خواهند کرد. در تحقیقی که توسط محققان سوئیسی در هفته‌های اخیر صورت گرفته، مشخص شد کودکان کمتر در معرض ابتلا به عفونت کرونا قرار دارند. طبق این یافته‌ها، کودکان و سالمندان، کمتر از افراد زیر 65 سال در معرض بروز علائم مرتبط با ویروس SARS-CoV-2 قرار دارند. محققان بیمارستان دانشگاه ژنو، آنتی‌بادی حدود 2700 بیمار پنج سال به بالا را بررسی کردند.

 به گفته محققان، از 123 کودک بین 5 تا 9 سال تنها تست کرونای یک کودک مثبت می‌شود، درحالی‌که 21 نفر از آنها در تماس نزدیک با افرادی بوده‌اند که در آزمایش خون آنها آنتی‌بادی کووید-‌19 مشاهده شده است. از 369 شرکت‌کننده 65 سال به بالا در این آزمایش‌ها، 11 نفر با فرد مبتلا به این ویروس زندگی می‌کردند و تست کرونای 15 نفر از آنها هم مثبت اعلام شد. محققان معتقدند شمار پایین کودکان مبتلا به کرونا ممکن است به این دلیل باشد که کمتر در مواجهه با ویروس قرار داشته یا واکنش ایمنی بدن آنها بسیار قوی است.

  ردپای کووید-19 در بیماری آرتروز

بیماری کرونا درواقع نوعی بیماری عفونی است که به دلیل سندروم حاد تنفسی ایجاد می‌شود و معمولا با ورود ویروس به بدن موجب درگیری ریه‌ها و درنهایت فعالیت بیش‌ازحد سیستم ایمنی یا غیرقابل کنترل‌شدن فعالیت آن می‌شود. محققان دریافتند الگوی سیتوکین‌های التهابی ایجادشده در کووید-19، مشابه سیتوکین‌هایی است که در درمان‌های هدف التهاب روماتیسمی مفاصل یا آرتروز به کار می‌رود.  برخی مطالعات بالینی ارسال سیگنال توسط سیتوکین‌ها را در درمان کووید-19 هدف قرار داده است. به‌رغم وجود شباهت‌ها، محققان اعلام کردند ویروس کووید-‌19 و دیگر بیماری‌های جانوری، باعث بروز علائم بالینی آرتروز نمی‌شود، درحالی که در ساختارهای کیسه هوایی التهاب موضعی ایجاد شده و باعث افزایش روند بیماری می‌شود.

کووید-19 به چند دلیل و به‌ویژه به دلیل بی‌خطر بودن مداخلات ایمنی، چالشی را برای بیماران مبتلا به التهاب روماتیسمی مفاصل یا همان آرتروز ایجاد کرده است. داده‌های مقدماتی پیرامون احتمال ابتلا به کرونا در مبتلایان به آرتروز حاکی از آن است که التهاب روماتیسمی مفاصل عامل پرخطری برای ابتلا به ویروس کرونا محسوب نمی‌شود. اگرچه کووید-‌19 معمولا به‌عنوان نوعی بیماری تنفسی خفیف بروز می‌کند اما در مواردی حتی می‌تواند عفونت شدید و حاد کیسه‌های هوایی ریه را هم به‌دنبال داشته باشد. در مطالعات گسترده‌ای که در چین انجام شد، محققان نشان دادند 15درصد از بیماران مبتلا به کووید-‌19 با علائم تنگی‌نفس مواجه بوده‌ و اکسیژن خون آنها به حد زیادی کاهش داشته است، به‌طوری‌که پنج درصد از بیماران حاد نیاز به استفاده از دستگاه ونتیلاتور برای تنفس داشته‌اند. با وجود اینکه چنین داده‌هایی ممکن است نوعی زیاده‌روی در اعلام موارد مبتلا به درگیری ریه‌ باشد، اما درهرحال، کووید-19 ریسک‌فاکتوری برای نارسایی ریوی به شمار می‌رود. بررسی ریه بیماران فوت‌شده بر اثر کرونا، آسیب شدید کیسه‌های هوایی ریه، رسوب ماده فیبرین، گسترش نفوذ نسبت به سلول‌های ایمنی و ترومبوز عروق بزرگ و کوچک ریوی را نشان می‌دهد. اگرچه تصویر بالینی از کرونای شدید به سندروم حاد تنفسی شباهت دارد، این یافته‌ها حکایت از آن دارد که کرونا شکل خاصی از بیماری التهاب کیسه‌های هوایی ریه را ایجاد می‌کند که با دیگر انواع این مشکلات ریوی متفاوت است.

بالارفتن سن یکی از عوامل پرخطر بروز کرونا محسوب می‌شود. شیوع کووید-19 تحقیقات دانشمندان را درباره جنبه‌های مختلف بیماری و ارتباط آن با بیماری‌های دیگر افزایش داده است که یکی از آنها ارتباط کرونا با بیماری‌های روماتیسمی ازقبیل آرتروز است. محققان در تحقیقات خود علائم عضلانی اسکلتی مرتبط به کووید-19 را بررسی و سپس به ارزیابی مکانیسم التهاب کیسه‌های هوایی درآن دسته از مبتلایان به کرونا پرداختند که بیماری زمینه‌ای التهاب روماتیسمی مفاصل هم داشتند. آنها معتقدند با راهکارهای موجود برای مسدود کردن سیتوکین می‌توان کووید-19 را درمان کرد. همچنین تاثیر آن را روی بروز عفونت ویروسی بررسی کردند و درنهایت اثر شیوع کرونا را روی درمان بیماران مبتلا به بیماری‌های روماتیسمی مورد مطالعه قرار دادند.

علائم عضلانی اسکلتی ممکن است علاوه‌بر عفونت‌های تنفسی، در عفونت کروناویروس هم بروز کند. به‌طورکلی، عفونت‌های ویروسی از عوامل بروز آرتروز به شمار می‌رود اما طیف علائم معمولا گسترده است و از درد مفاصل تا آرتروز مزمن را شامل می‌شود. درحالی‌که آرتروز مزمن حتی به‌دنبال ابتلا به هپاتیت C و برخی بیماری‌های ویروسی هم بروز می‌کند. این بررسی‌ها حاکی از آن است که کروناویروس معمولا باعث بروز آرتروز بالینی نمی‌شود. دردهای عضلانی و مفصلی معمولا نادر هستند و تنها در 10درصد ابتلا به کروناویروس بروز می‌کند. درد مفاصل در 15درصد بیماران مبتلا به کرونا دیده می‌شود. بیماری میالژیا هم در بیماران کرونایی تنها در 44درصد موارد مشاهده شده است. با وجود این، به نظر می‌رسد علائم عضلانی اسکلتی با شدت بروز علائم کووید-19 ارتباطی ندارد. درکل، کووید-19 تنها علائم خفیف تا متوسطی از علائم بیماری را تشکیل می‌دهند که قابل‌تشخیص از دیگر ویروس‌های تنفسی مانند آنفلوآنزا نیست. علاوه‌بر این، محققان کره‌ای در بررسی‌های دیگر به مطالعه این موضوع پرداخته‌اند که ابتلای افراد به کروناویروس، شانس بالای آنها را در ابتلا به آرتروز یا التهاب روماتیسمی مفاصل نشان می‌دهد. بنابراین، ویروس کرونا، تعداد مبتلایان به بیماری التهاب روماتیسمی مفاصل یا آرتروز را نیز افزایش می‌دهد.

*  مترجم: ندا اظهری