تاریخ : Tue 23 Jun 2020 - 15:47
کد خبر : 42408
سرویس خبری : اقتصاد

کرونا، اقتصاد و اقتصاددانان

مرتضی عبدالحسینی:

کرونا، اقتصاد و اقتصاددانان

خبر فوت جمشید پژویان و فریبرز رئیس‌دانا، دو اقتصاددان کشور بر اثر ابتلا به کرونا درکنار ناراحت‌کننده بودن، توجه ما را به بحث تکراری تاثیرات کرونا بر رابطه‌ همزمان «اقتصاد» و «سلامت» نیز جلب کرد.

به بهانه درگذشت جمشید پژویان

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، مرتضی عبدالحسینی، روزنامه نگار طی یادداشتی در روزنامه «فرهیختگان» نوشت: جمشید پژویان، اقتصاددان و تئوریسین هدفمند‌سازی یارانه‌ها روز گذشته بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت. این اتفاق بعد از آنی بود که دوماه پیش نیز فریبرز رئیس‌دانا، یکی دیگر از اقتصاددانان بنام کشور بر اثر ابتلا به این ویروس درگذشته بود. این اسامی هرچند در سال‌های اخیر کمتر شنیده می‌شدند اما به هر نحو از تاثیر‌گذاری آنان بر جریان اقتصاد، سیاست‌های اقصادی و کشور نمی‌توان غافل بود. جمشید پژویان که اقتصادخوانده‌ای از دانشگاه ایالتی یوتای آمریکا بود، تاثیر‌گذاری عمیقی بر اقتصاد ایران با طراحی «هدفمند‌سازی یارانه‌ها» در یک دهه پیش گذاشته و در دولت دهم نیز به مدت چهارسال ریاست مرکز ملی رقابت را برعهده داشته است. او که در آخرین اظهارنظر اقتصادی خود، شیوع ویروس کرونا را شوکی بزرگ به هر دو طرف عرضه‌کننده و مصرف‌کننده در اقتصاد دانسته بود و از احتمال کاهش شدید تولید ناخالصی داخلی کشور درجریان آن صحبت کرده بود، در حوزه‌های اقتصاد خرد، مالیه، بخش عمومی، مخارج دولت و سیاست‌های مرتبط با مخارج دولت و درمان تخصص داشت. این استاد دانشگاه که در دولت‌های نهم و دهم در مقام مشاور رئیس‌جمهور نیز حضور داشت و همه او را به‌عنوان تئوریسین سیاست‌های تعدیل اقتصادی در آن دولت می‌شناختند؛ بعدها در جایگاه منتقد نشست و اظهار داشت هدفمند‌سازی یارانه‌ها آنطور که باید اجرا نشد. درمقابل اما فریبرز رئیس‌دانا، اقتصاددان کاربردی با گرایشات سوسیالیستی بود که در سال‌های اخیر منتقد دولت‌های متفاوتی بوده است. به‌عنوان نمونه او یکی از مخالفان سرسخت نحوه اجرای هدفمند‌سازی یارانه‌ها در محافل اقتصادی کشور و سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم بوده است.

در هر حال از دست دادن اقتصاددانان تاثیر‌گذار کشور در روز‌های کرونایی که حال و روز اقتصاد کشور نیز در وضعیت مناسبی قرار ندارد، جای خالی آنها را بیش از پیش نشان خواهد داد. البته خبر فوت جمشید پژویان و فریبرز رئیس‌دانا، دو اقتصاددان کشور بر اثر ابتلا به کرونا درکنار ناراحت‌کننده بودن، توجه ما را به بحث تکراری تاثیرات کرونا بر رابطه‌ همزمان «اقتصاد» و «سلامت» نیز جلب کرد. این ویروس دولت‌ها و کشور‌ها را برای برخورد به‌موقع و مناسب با معادلات پیچیده خود در منعطف‌ترین حالت ممکن قرار داد تا آنها بتوانند در مدت زمان کم، تصمیمات بزرگ اتخاذ کنند؛ تصمیماتی که ممکن بود هزینه-فرصت بسیار بالایی را متوجه جامعه یا حتی دولت‌ها سازد. دو راهی «اقتصاد» و «سلامت» یکی از تصمیمات بزرگی بود که خیلی زود کشور‌ها را به مرحله پایان قرنطینه رساند و به‌نوبه خود تبعات بهداشتی بالایی در پی داشت.

درواقع بازگرداندن اقتصاد به ریل سابق و از آن‌طرف حفظ سلامت، اهدافی بودند که به‌رغم (Trade of)  بسیار زیادی که به‌قول اقتصاددان‌ها با یکدیگر داشتند ازسوی دولت‌ها دنبال می‌شدند؛ دو هدفی که بده‌بستان زیادی را با یکدیگر داشتند و سنگین‌تر شدن ترازو به‌طرف هرکدام به قیمت به‌خطر افتادن آن دیگری بود. البته در این بین برای پایان دادن به محدودیت‌های اعمال‌شده، درکنار دولت‌ها و بخشی از جامعه مخصوصا روزمزد‌ها، بسیاری از اقتصاددانان نیز بودند که بر اولویت قراردادن اقتصاد تاکید داشتند، غافل از آنکه این ویروس پیچیده همان‌طور که بی‌رحمی خود را در این مدت کم به گزاره‌های اقتصادی و نقض آنها نشان داده است، ممکن است به جان آدم‌ها نیز نشان دهد؛ آدم‌هایی که این ویروس اندک تفاوتی بین شکاف طبقاتی یا تحصیلی آنها نمی‌گذاشت. نگاهی به تاثیر کرونا بر اقتصاد و سلامت کشور تایید می‌کند گرفتن ضربات اقتصادی آن در این روز‌ها به قیمت رشد آمار فوتی‌ها، مبتلا‌یان و... تمام شده است.