به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، آمادگی کشورمان برای میزبانی جام ملت‌های آسیا 2027 طی چند روز گذشته سروصدای زیادی به پا کرد؛ این سروصدا و حاشیه‌ها البته زمانی بیشتر هم شد که چند روز پیش به نقل از خبرگزاری آلمان خبری منتشر شد مبنی‌بر اینکه کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) نامزدی کشورهای قطر، عربستان، هند و ازبکستان را به‌صورت رسمی برای میزبانی از دیدارهای جام ملت‌های این قاره در سال 2027 میلادی موردتایید قرار داده تا شبهه‌ها درخصوص اعلام فدراسیون فوتبال ایران برای میزبانی جام ملت‌های 2 دوره بعد افزایش یابد. رسانه‌های عربی نیز روی این خبر مانور فراوانی داده و ایران را به کلی از معادلات میزبانی حذف کردند.
بااین‌حال مطابق گزارشی که هفته گذشته منتشر کردیم، اعلام 4 کشور برای میزبانی جام ملت‌های آسیا به این معنا نبود که کشورهای دیگر نسبت به این موضوع بی‌تفاوت بوده یا درخواستی نداده‌اند و درخواست رسمی فدراسیون فوتبال ایران در این زمینه به کنفدراسیون آسیا ارسال شده و این درحالی است که کشورها تا پایان ماه ژوئن میلادی می‌توانند درخواست‌های خود را در این خصوص ارائه داده و هنوز یک ماه دیگر برای سایر کشورها وقت باقی است.
بنابراین طبق اسناد و مدارک موجود در کنفدارسیون فوتبال آسیا درخواست میزبانی ایران برای جام ملتها به این کنفدراسیون رسیده و اعلام وصول هم شده، اما اینکه درنهایت آیا میزبانی در سال 2027 به کدام کشور برسد سوالی است که باید تا تابستان سال آینده درخصوص آن صبر و تحمل کرد.
آشنایی با پروسه میزبانی جام ملتها
پروسه کسب میزبانی جام ملتها چگونه است؟ کنفدراسیون فوتبال آسیا در جدولی ارسالی به کشورهای عضو این کنفدراسیون تمامی مراحل از اعلام آمادگی تا پیش‌ثبت‌نام و سایر مراحل برای طی شدن روند تا حصول نهایی به‌منظور معرفی کشور میزبان جام ملت‌های ۲۰۲۷ آسیا را که تیرماه ۱۴۴۰ معرفی خواهد شد، ارسال کرده که طی آن از ژانویه گذشته دعوت‌نامه‌ها به‌منظور علاقه‌مندی اولیه از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا برای کشورهای عضو ارسال شده و کشورهایی که خواستار میزبانی هستند باید تا تیرماه امسال در این خصوص پاسخ خود را به AFC بدهند. بر همین اساس و در فاز اولیه بعد از آمادگی کشورها کنفدراسیون فوتبال آسیا مردادماه امسال مدارک ابتدایی را برای کشورهای علاقه‌مند ارسال می‌کند که آنها ضمن مطالعه این مدارک توانمندی خود برای برگزاری بزرگ‌ترین رویداد فوتبالی در آسیا را در بوته آزمایش قرار داده تا ببینند آیا اصولا می‌توانند از پس میزبانی این رقابتها بربیایند یا خیر. در ادامه کشورهایی که این توانمندی را دارا هستند باید فرم‌های حقوقی و تعهدات لازم به‌خصوص تعهد درباره اسپانسرشیپ AFC را مطالعه و امضا کنند تا درباره تبلیغات در کشور میزبان بعدا مشکلی به وجود نیاید. حدود یک ماه بعد کنفدراسیون فوتبال آسیا این‌بار به‌صورت جزئی‌تر مدارک لازم را برای کشورهایی که خواستار میزبانی جام ملتها هستند، ارسال کرده و از آنها میخواهد تا شهرهایی را که می‌توانند میزبان باشند، معرفی کنند. درواقع باید کشورهای فوق یک‌سری تعهدات جدید را امضا کنند. در ادامه و در ماه اکتبر یک ورکشاپ با حضور نمایندگان کشورهای خواستار میزبانی در مقر AFC برگزار می‌شود تا آنها کلیه شرایط ازجمله زیرساخت‌ها و سایر موارد مربوط به دفاع از کشور خود را بررسی کنند. در این مرحله ناظران و بازرسان AFC به‌طور کلی به جمع‌بندی شرایط کشورهای خواستار میزبانی می‌پردازند.
طبق جدول فوق در پایان اکتبر یعنی مهرماه امسال کشورها باید مدارک و تعهدات کامل و نهایی را امضا کرده و برای کنفدراسیون فوتبال آسیا ارسال کنند که مهلت ارسال اوایل آبان سال جاری تعیین شده است. در ادامه حساس‌ترین و مهم‌ترین فاز اجرایی برای تعیین میزبان جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۲۷ کنفدراسیون فوتبال آسیا آغاز می‌شود. در این مرحله حدود ۳ یا۴ کشور باقی مانده و دی‌ماه امسال یعنی ژانویه ۲۰۲۱ بازرسان AFC کار خود را برای راستی‌آزمایی و نظارت دقیق درخصوص تعهدات و مدارکی که ارسال شده، در کشورهای باقی‌مانده برای نامزدی میزبانی آغاز خواهند کرد. درواقع از آذر ۱۳۹۹ تا حدود فروردین ۱۴۰۰ تمامی ابعاد بررسی مدارک و تعهدات کشورها از سوی AFC در جلساتی که در کمیته مسابقات برگزار می‌شود، صورت می‌گیرد. درنهایت و در پایان این مرحله کاندیداهای قطعی در پایان ماه مارس ۲۰۲۱ از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا معرفی و اعلام خواهد شد که در ادامه و طی سه ماه بعد بازرسان و ناظران AFC دوباره به کشورهایی که کاندیدای قطعی برای میزبانی هستند، سفر کرده و آنها دقیقا براساس استانداردهای AFC همه موارد را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهند.
در این بخش استادیومهای معرفی‌شده برای میزبانی جام ملتها به‌طور دقیق زیر ذره‌بین ناظران قرار می‌گیرد و درنهایت یک گزارش مفصل تهیه شده و در اختیار کمیته مسابقات قرار می‌گیرد و این کمیته بعد از بررسی مجدد و جمع‌بندی نهایی کشور موردنظرش برای میزبانی جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۲۷ را انتخاب می‌کند که تقریبا لابی‌ها و کارهای سیاسی در این مرحله از سوی کشورها با کمیته مسابقات انجام می‌شود.
درنهایت و در تیرماه ۱۴۰۰ تصمیم‌گیری نهایی انجام شده و کمیته اجرایی با حضور بزرگان آسیا که دبیرکل و رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا نیز در آن حضور دارند، کشور میزبان جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۲۷ را مشخص و معرفی خواهند کرد.
از سوی دیگر فدراسیون فوتبال با هماهنگی با وزارت ورزش نسبت به این امر اعلام آمادگی کامل کرده تا تمامی امکانات ورزشی ازجمله استادیوم‌ها را بدون دریافت هزینه‌ای در اختیار کمیته اجرایی AFC برای برگزاری مسابقات در زمان میزبانی قرار دهد، از سوی دیگر بالاترین شخص وزارت امورخارجه باید تعهد بدهد در زمان برگزاری مسابقات برای هر شخصی که میخواهد این مسابقات را از نزدیک تماشا کند یا در امور اجرایی دخیل باشد، ویزا صادر کرده و ممانعتی در این بین به وجود نیاورد؛ یعنی ویزا برای همه افراد صادر شود. سایر ارگان‌های ذی‌ربط نیز باید تعهدات لازم را در این زمینه بدهند که در زمان برگزاری رقابتها بهترین سرویس به کشورها و هواداران‌شان بدون هیچ مشکلی ارائه شود.
ماجرای 2019
اسفندماه سال 99 درحالی‌که علی کفاشیان اعلام کرده بود قرار است کنفدراسیون فوتبال آسیا میزبانی جام ملت‌های 2019 آسیا را سه ماه آینده اعلام کند، اما کمیته اجرایی کنفدراسیون فوتبال آسیا در همین ماه اعلام کرد که امارات میزبان این رقابتها شده است. اما چرا این اتفاق رخ داد؟ جام ملت‌های آسیا 2019 قرار بود در منطقه غرب آسیا برگزار شود. ابتدا کشورهای عربستان سعودی، ایران، امارات و تایلند برای کسب میزبانی اعلام آمادگی کرده بودند که تایلند به‌دلیل حضور در منطقه آسیای شرقی از لیست کنار گذاشته شد و عربستان سعودی هم چندماه مانده به اعلام میزبان نهایی از میزبانی کناره‌گیری کرد و ایران و امارات دو کشوری بودند که به رقابت نهایی برای کسب میزبانی مسابقات جام ملت‌های آسیا در سال 2019 رسیدند. این رقابتها که قرار بود برای اولین‌بار با حضور 24 تیم از آسیا برگزار شود، یعنی از 47 عضو کنفدراسیون فوتبال آسیا، نیمی از آنها به مسابقات جام ملتها راه پیدا کرده بودند؛ قرار بود کمیته اجرایی AFC در نوامبر 2014 (آبان 1393) یکی از دو کشور را به‌عنوان میزبان اعلام کند که درنهایت اعلام شد این اتفاق خرداد 94 محقق می‌شود، اما کنفدراسیون فوتبال آسیا با یک جمع‌بندی، امارات را به‌عنوان میزبان این رقابتها معرفی کرد.
در آن روزها علی کفاشیان و تیم همراهش طی این مدت همواره این‌طور القا می‌کردند که ایران می‌تواند میزبان رقابتها باشد. در رسانه‌های داخلی هم اعلام می‌شد که شانس بالایی برای کسب میزبانی ایران در این مسابقات وجود دارد و مرتب علی کفاشیان و دیگر اعضای فدراسیون مصاحبه می‌کردند که شانس ایران برای کسب میزبانی بالاست، درحالی‌که اصلا این‌طور نبود و شواهد و قرائن از همان اول نشان می‌داد که این امارات است که شانس خیلی بیشتری دارد و فدراسیون و علی کفاشیان از این ماجرا برای نمایش و خریدن زمان استفاده می‌کند.
جیب خالی، پز عالی
درهرحال اول باید بررسی کرد از دید AFC کدام شاخصه‌ها برای کسب میزبانی مهم است، بعد از آن مقایسه‌ای بین دو کشور رقیب برای کسب میزبانی انجام داد تا خیلی راحت متوجه شد که چرا کنفدراسیون فوتبال آسیا امارات را میزبان جام ملت‌های آسیا کرد.
ناگفته‌های یک مقام مسئول در این خصوص و مرور آنها خالی از لطف نیست. وی در این خصوص به «فرهیختگان» گفت: «در همان سال 2019 هم شانسی برای کسب میزبانی نداشتیم و AFC چندین‌بار غیرمستقیم از ما درخواست کرده بود خودمان از این میزبانی انصراف بدهیم، چون امکانات‌مان و برخی مسائل دیگر در حد و اندازه‌های میزبانی این رقابتها نیست، اما هر بار در رسانه‌های ایران این موضوع برعکس انعکاس پیدا می‌کرد و این‌طور وانمود می‌شد که تلاش‌ها برای رسیدن به این میزبانی بیشتر شده و فقط چند قدم باقی مانده است! درواقع انصراف عربستان و باقی ماندن ایران و امارات، اذهان را به‌سمتی سوق می‌داد که کار شاقی انجام شده و ما شانس زیادی برای کسب میزبانی داریم، اما شانس‌مان به حدی اندک بود که حتی 3ماه مانده به اعلام رسمی، کمیته اجرایی به جمع‌بندی رسیده و تصمیم نهایی برای واگذاری میزبانی جام ملتها در سال 2019 را به امارات اعلام کرد تا به شایعات خاتمه دهد.»
در رویای میزبانی می‌مانیم؟
اوضاع همچنان به همین منوال است و برای سال 2027 نه‌تنها مشکلات حل نشده بلکه مشکلات ساختاری طی این ماه‌ها پدید آمده که حتی جلوی انتخابات فدراسیون را هم گرفت. از لحاظ سروشکل تا حدی زیرساخت‌ها و استادیومهای انگشت‌شماری که قابلیت میزبانی مسابقات در سطح بین‌المللی را دارند، بهتر شده، اما ایرادات ارائه‌شده به اساسنامه فدراسیون فوتبال کار را تا حد ابتدایی به عقب برده است.
همه اینها در کنار مشکلاتی مثل ورود بانوان به استادیوم‌ها، نداشتن هتل‌های 5 ستاره به تعداد لازم در شهرهای میزبان، مشکلات سیاسی با برخی کشورهای عربی ازجمله عربستان، امارات و... نداشتن ورزشگاه و زیرساخت به تعداد کافی برای برگزاری رقابتها و تمرین تیم‌ها، مشکلات مربوط به حق پخش و تبلیغات محیطی و تعریف نشدن آنها در فضای فوتبال ایران و از همه مهم‌تر نبود قوانین مرتبط با کپی‌رایت و... باعث می‌شود نه‌تنها برای میزبانی جام ملتها سال 2027 بلکه احتمالا برای ادوار بعدی هم شانس زیادی نداشته باشیم و فقط توهم گرفتن میزبانی این رقابتها موجب اعتمادبه‌نفس بی‌خودی بین مسئولان و آدرس غلط برای هواداران فوتبال ایران شود تا این‌طور القا کنند که فوتبال بدون اساسنامه میزبانی جام ملت‌های آسیا را میخواهد!
* نویسنده: محمدرضا حاجی‌عبدالرزاق، روزنامه‌نگار