به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، دانشگاه آزاد اسلامی تلاش دارد رابطه دانشگاه و صنعت را بهبود ببخشد؛ هرچند تجربیات چهاردهه اخیر ثابت کرده است که دفاتر ارتباط با صنعت در دانشگاه‌ها چندان نمی‌تواند دردی را از صنعت دوا کند یا به نیازهای جامعه پاسخ دهد. کمتر کسی است که نداند رابطه نادرست و عقیم دانشگاه و صنعت باعث شده دانشگاه راه خود را برود و صنعت همچنان در مشکلات خود بماند. نتیجه چنین رابطه‌ای هم مشخص است؛ ادامه بحران بیکاری و اشتغال دانش‌آموختگان همان بحرانی است که از رابطه نادرست صنعت و دانشگاه حاصل می‌شود. از طرفی بحران بیکاری در جامعه و بحران کمبود نیروی توانمند و کارآمد در صنعت دو تعبیر متناقضی است که باید از طریق مهارت‌آموزی و توانمندسازی دانش‌آموختگان به آن پاسخ گفت.
دانشگاه آزاد اسلامی این روزها تلاش دارد با ایجاد مدارس عالی مهارت، مهارت‌افزایی جوانان را افزایش دهد. درواقع مسئولان این دانشگاه می‌خواهند ماموریت دانشگاه را از آموزش‌محور به مهارت‌محور بازتعریف کنند. تاکنون نیز تعدادی مدرسه در حوزه‌های مختلف نظیر حقوق، مد و لباس، معماری و... توسط این دانشگاه راه‌اندازی شده است تا علاقه‌مندان به این حوزه‌ها بتوانند وارد این مدارس شوند و مهارت مورد نیاز خود را کسب کنند تا در آینده بیکار نمانند. درواقع دانشگاه می‌خواهد آینده اشتغال دانش‌آموختگان را تضمین کند. براساس شیوه‌نامه‌ای که اخیرا دکتر محمدمهدی طهرانچی در این زمینه صادر کرده است، مدارس عالی مهارت زیرنظر سازمان سمای دانشگاه آزاد اسلامی اداره می‌شوند.
حدود دوهفته پیش بود که دکتر طهرانچی طی بخشنامه‌ای «شیوه‌نامه نحوه تاسیس و راه‌اندازی مدارس عالی مهارتی» را ابلاغ کرد. این شیوه‌نامه اهداف متنوعی دارد که تنظیم رابطه متقابل تحصیل با اشتغال با تاکید بر ارتقای مهارت‌های عمومی، حرفه‌ای و فناوری پایه، افزایش سطح کار آمادگی افراد جهت ورود به بازار کار و اشتغال، شناخت کسب‌وکارهای نوین و گسترش دانش‌های مهارتی مورد نیاز آن و توسعه و تقویت کاربرد فناوری‌های نوین در حوزه‌های مهارتی ازجمله این اهداف است. به گفته دکتر طهرانچی مدارس عالی در راستای آموزش‌های غیررسمی و به‌عنوان حلقه واسط، ضمن ارائه آموزش مهارت‌های لازم و ایجاد شرایط کارورزی، مهارت‌ورزان را آماده ورود به بازار کار می‌کنند.
اعطای مجوز تاسیس مدرسه عالی نیز به دوصورت ارسال درخواست تاسیس مدرسه عالی به شورای نظارت و هماهنگی سمای استان و دریافت مصوبه شورا و ارسال مدارک ذیل به معاونت آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان سازمان سما جهت طرح در شورای تخصصی است.
همچنین مراحل درخواست و صدور مجوز تاسیس مدارس عالی مهارتی شامل ارسال درخواست تاسیس مدرسه عالی به شورای نظارت و هماهنگی سما استان و دریافت مصوبه شورا، ارسال مدارک لازم به معاونت آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان، بررسی درخواست در شورای تخصصی مدارس عالی مهارتی و اعلام مصوبه شورای تخصصی مدارس عالی مهارتی به واحد متقاضی است. این شیوه‌نامه ظرفیت‌هایی جدی ایجاد کرده است که باید مورد توجه قرار گیرد. حالا واحدها می‌توانند ابتدا مسائل منطقه خود را شناسایی و موضوعات را در قالب مدارس عالی مهارتی متناسب‌سازی و پیشنهادهای خود را برای راه‌اندازی این مدارس مطرح کنند. مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی امیدوارند وقتی مدرسه شکل می‌گیرد بتواند یک نقش جدی را در آن منطقه ایفا کند.
البته طرح تاسیس و راه‌اندازی مدارس عالی مهارتی از حدود یک سال پیش در دانشگاه آزاد اسلامی مطرح و پیگیری شد. چند مدرسه مانند مدرسه صنایع خلاق را با محوریت پویانمایی یا مدرسه عالی حقوق نیز راه‌اندازی شد؛ مدارسی که در همین مدت کوتاه توانست به‌خوبی عمل و متقاضیان زیادی را نیز جذب کند. حالا در سال جهش تولید مقدمات راه‌اندازی چند مدرسه مهارتی دیگر در دانشگاه آزاد اسلامی فراهم شده است. به گفته آزادیان، معاون آموزش فنی‌وحرفه‌ای، مهارتی و کاربنیان سازمان سمای دانشگاه درحال‌حاضر بیش از ۲۵ تا ۳۰ درخواست برای راه‌اندازی مدارس مهارتی ارائه شده که از اواخر سال قبل بررسی آنها آغاز شد و اکنون حدود ۲۰پیشنهاد در حال بررسی است.
از 20پیشنهاد در دست بررسی چند روز پیش در جلسه شورای تخصصی مدارس عالی مهارتی با راه‌اندازی مدارس عالی مهارتی دوخت (واحد اصفهان)، چرم و کفش (واحد تبریز) و پدافند غیرعامل (واحد تهران شمال) موافقت شد. از آنجا که شکل‌گیری مدارس عالی مهارتی به‌عنوان مفهومی جدید در سما مطرح شده است، از این پس بخش بسیار مهم و جدی پیگیری این ماموریت خواهد بود.
حالا دیگر آموزش و توسعه مهارت‌های کاربردی، کارورزی و کارآفرینی سه عنصر کلیدی در مدارس عالی مهارتی هستند که باید به آنها توجه جدی شود. مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی می‌خواهند این زنجیره و مسیر را به جایی برسانند که ادبیات کارآفرینی در مدارس عالی مهارتی شکل گیرد.
برای آگاهی از جزئیات راه‌اندازی این مدارس با عزیز جوانپور هروی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و پیام نجفی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان گفت‌وگو کرده‌ایم.
راه‌اندازی مدرسه چرم و کفش با همکاری صاحبان صنایع
آن‌طور که جوانپورهروی گفته است در طرح پایش هم موضوعات چرم و کفش به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اختصاص پیدا کرد و بیش از 700 موضوع در حوزه کفش و چرم کل کشور و در سامانه پایش بارگذاری شد. بنابراین دانشجویان می‌توانند این 700 نظام موضوع را به‌عنوان موضوع پایان‌نامه ارشد یا رساله دکتری خود انتخاب کنند.
او توضیح داد: «با توجه به پتانسیل‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز پیشنهاد شد که یک مرکز نوآوری کفش و چرم راه‌اندازی شود که درحال‌حاضر استارت این کار زده شده و در مرحله راه‌اندازی است. مرکز تحقیقات چرم و کفش نیز در این راستا راه‌اندازی شد و با بررسی‌های انجام‌شده متوجه شدیم مهم‌ترین مساله‌ای که اکنون وجود دارد بحث آموزش مهارتی در حوزه کفش و چرم است. به همین دلیل با صاحبان صنایع و اتحادیه کفاشان و شهرک چرم هماهنگی‌های لازم را انجام دادیم تا یک مدرسه مهارتی در همین راستا راه‌اندازی شود. »
جوانپورهروی در ادامه با بیان اینکه طرح احداث مدرسه مهارتی چرم و کفش ارائه و با آن موافقت شده است، تصریح کرد: «مکان این مدرسه نیز آماده و مطالعات بین‌المللی در این حوزه نیز انجام شده است. به‌طور مثال در ترکیه این مدرسه مهارتی کفش و چرم راه‌اندازی شده است و ما از تجربیات آنها نیز می‌توانیم استفاده کنیم. »
او در ادامه تاکید کرد: «چند روز پیش نیز در دومین جلسه شورای تخصصی مدارس عالی مهارتی با راه‌اندازی مدارس عالی مهارتی دوخت، چرم و کفش تبریز موافقت شد و به‌زودی این مدرسه با تمام ظرفیت خود آغاز به کار می‌کند. در مرحله اول مکان این مدرسه تعیین شده و امکانات آن نیز قرار است توسط اتحادیه کفاشان و بخش خصوصی تامین شود. »
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در ادامه با تاکید بر اینکه آموزش‌های مهارتی به‌زودی در این مدرسه آغاز خواهد شد، اضافه کرد: «طبق مطالعاتی که انجام دادیم، تقاضا در حوزه کفش و چرم بسیار زیاد است و این درحالی است که با کمبود مهارت‌آموز و کارگر ماهر در این حوزه روبه‌رو هستیم. بنابراین اگر بتوانیم این مدرسه را راه‌اندازی کنیم و در این راستا اقدامات و تبلیغات لازم را انجام دهیم، قطعا استقبال خوبی از آن خواهد شد.»
جوانپورهروی معتقد است: «بخش خصوصی و اتحادیه‌ها تامین‌‌کننده امکانات و تجهیزات خواهند بود و بخش آموزش و مهارت‌آموزی توسط این افراد انجام خواهد شد، بنابراین مشکلی در بحث آموزش نخواهیم داشت. در بحث کارآفرینی جدا از بحث چرم و کفش برای کارآفرینان دوره‌هایی را برگزار کرده و بازدیدهایی از کارخانه‌های موفق و کارآفرین داشته‌اند. بنابراین در برنامه خود مخصوصا در رشته‌های فنی و مهندسی دوره کارآفرینی را الزامی کرده تا حتما این دوره‌ها برگزار شود و هر دانش‌آموزی یک مهارت را در طول تحصیلات خود بیاموزد. »
او با تاکید بر اینکه شرکت در کلاس‌های مدرسه مهارتی کفش و چرم آزاد است، اظهار کرد: «متقاضیانی که دنبال کسب مهارت هستند، می‌توانند وارد این مدرسه شوند. شرط ورود به این مدرسه داشتن مدرک خاصی نیست و هرکسی دنبال مهارت‌آموزی باشد می‌تواند در آن ثبت‌نام کند، البته سطوح دوره‌ها متفاوت است؛ به‌عبارتی دوره‌ها سطح‌بندی شده و آموزش‌های لازم برای افراد مختلف در سطوح و تخصص‌های مختلف ارائه خواهد شد. »
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز ادامه داد: «آموزش‌ها براساس تقاضاهای جامعه و بازار کار خواهد بود. براساس مجوز تقاضاها آموزش‌ها شروع می‌شود و عمدتا بازار کار است که نوع آموزش را تامین می‌کند و ما براساس نیازهای صنایع چرم و کفش کار خود را آغاز می‌کنیم. اساتید اهل فن صنعت در این مدرسه حضور پیدا خواهند کرد و ما از آنها استفاده می‌کنیم. به‌عبارتی فقط از استادان دانشگاه آزاد اسلامی در بحث آموزش استفاده نمی‌کنیم و چون محورمان آموزش مهارت است از اساتید اهل فن نیز استفاده می‌کنیم. مدت دوره‌ها نیز بنا بر نوع آموزش متفاوت است. »
کمک به اشتغال دختران در زمینه طراحی و دوخت
پیام نجفی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) نیز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از جزئیات راه‌اندازی مدرسه‌عالی مهارتی دوخت سخن گفت. او درباره این مدرسه توضیح داد: «در اصفهان یک آموزشکده سمای دختران وجود دارد که بسیار فعال است. این دانشکده دارای ظرفیت اشتغال بسیار خوبی است و آنچه می‌تواند در زمینه اشتغال و آینده بانوان به‌خوبی عمل کند، بحث طراحی و دوخت است که جای کار بسیاری در کشور داشته و ظرفیت اشتغالزایی خوبی نیز دارد.»
نجفی گفت: «معاونت سمای دانشگاه آزاد اسلامی باتوجه به ظرفیتی که در واحد اصفهان وجود داشت و باتوجه به اینکه فوق‌دیپلم این رشته نیز وجود دارد، افراد باتجربه را شناسایی کرده و فراخوانی برای علاقه‌مندان تحصیل در این مدرسه مهارتی صادر کرد. از این افراد دعوت و کارگاهی از تجهیزات دوختودوز آماده و این مدرسه کار خود را آغاز کرد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) در ادامه با اشاره به شیوع کرونا در کشور نیز گفت: «اتفاق خوبی که افتاد این بود که در این مدرسه فعالیت‌های خوبی برای تولید ماسک و گان نیز آغاز شد و جهش خود را به‌سمت ساخت ماسک و گان تغییر دادند که نیاز مقطعی بحث کرونا بود. اکنون نیز مجوز راه‌اندازی این مدرسه صادر شده است و ما هم به اشتغال دختران در زمینه طراحی و دوخت کمک می‌کنیم.»
نجفی با تاکید بر اینکه در مرحله اولیه این مدرسه برای دختران است، اضافه کرد: «مکان این مدرسه در آموزشکده دخترانه سمای اصفهان است که بخشی از آن به مدرسه‌عالی دوخت اختصاص داده شده است و فعلا محور آن اشتغال بانوان است. برای ثبت‌نام در مدرسه‌عالی مهارت دوخت محدودیتی وجود ندارد و ظرفیت حضور تمام افراد در این مدرسه وجود دارد. اکنون درحال توسعه این مدرسه هستیم و نقطه کانونی آن در آموزشکده است، اما به‌دنبال افزایش تعداد دستگاه‌ها و تجهیزات نیز هستیم که بتوانیم وسعت آموزش خود را افزایش دهیم تا واحد اصفهان به برند دوختودوز تبدیل شود و به ایجاد اشتغال در این زمینه کمک کند.»
او در پاسخ به این سوال که ظرفیت ثبت‌نام در این مدرسه چقدر است، گفت: «در مرحله اول کار با 30 نفر آغاز شد و به‌دنبال افزایش ظرفیت هستیم. درحال حاضر برخی از دوره‌ها آغاز شده است، اما از ابتدای تابستان با ظرفیت و وسعت بیشتر کار را ادامه خواهیم داد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) در پاسخ به این سوال که چرا واحد اصفهان برای راه‌اندازی مدرسه مهارتی عالی دوخت انتخاب شد، توضیح داد: «واحد اصفهان ظرفیت خوبی به‌لحاظ دانشجویی در این زمینه دارد. دانشجویان دختر زیادی نیز داریم که در واحد اصفهان مشغول تحصیل هستند که برای اشتغال آنها برنامه جدی داریم. همچنین واحد اصفهان در بحث نساجی پتانسیل خوبی دارد و کارگاه‌های دوختودوز زیادی در این شهر وجود دارد، تاجایی‌که شهر اصفهان به‌لحاظ سنتی به بحث نساجی و دوخت شهرت دارد. تلفیق این موضوع در دانشگاه و مدارس‌عالی مهارتی و استفاده از افراد باتجربه در این حوزه می‌تواند کمک کند که مشکل پوشاک کشور را حل کرده و نیاز ما به واردات را مرتفع کند.»
* نویسنده: سارا طاهری، روزنامه نگار