به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، دو،سه دهه پیش اگر از یک بخشی از سریال یا برنامه‌ای خوش‌مان می‌آمد، باید یا در ذهن‌مان مرورش می‌کردیم یا صبر می‌کردیم تا بعدها خیلی اتفاقی آن را از تلویزیون ببینیم. با ورود اینترنت و پیشرفت تکنولوژی این مشکل قدیمی بیشتر به یک لطیفه شبیه شده است. حالا هر برنامه‌ای، چه داخلی و چه خارجی را می‌توان یافت و دانلود کرد و در هر مکان و زمانی به تماشا نشست. یکی از ابزارهایی که این امکان را به مخاطبان داده، وب‌سایت «تلوبیون» است. وب‌سایت تلوبیون از سال 1391 توسط جمعی از متخصصان جوان حوزه فناوری اطلاعات در قالب بخش خصوصی آغاز به کار کرده و امکان پخش زنده‌ همه‌ شبکه‌های تلویزیونی با کیفیت‌های مختلف و همچنین دسترسی کامل به آرشیو برنامه‌های تلویزیونی را به‌صورت رایگان ارائه می‌کند. درنهایت و درسال 1392 این گروه موفق به راه‌اندازی و عرضه اولین اپلیکیشن تلوبیون شدند که با استقبال خوبی هم مواجه شد. حالا این سایت به یکی از منابع قابل‌اعتنا برای نشان دادن تعداد بازدیدکنندگان یک برنامه یا سریال تلویزیونی تبدیل شده است. در این گزارش نگاهی داریم به پربیننده‌های سالی که گذشت. بعضی از اعدادی که جلوی نام برنامه‌ها آمده، شگفت‌انگیز است و حضور یا غیبت برخی برنامه‌ها هم تعجب‌آور.

 تلویزیون اینترنتی چیست؟

فناوری تلویزیون اینترنتی یا همان IPTV در جهان موضوع چندان جدیدی نیست، اما در کشور ما از سال ۱۳۸۰ در همان گام اول راه‌اندازی یعنی ارائه مجوز به شرکت‌های خصوصی زمان زیادی را صرف کرد. برخی کارشناسان مشکل عدم توسعه تلویزیون اینترنتی در کشور را نبود متولی و مرجعی مشخص برای نظارت بر محتویات آن دانسته‌اند. 14سال بعد و در سال ۹۴، در یک فراخوان عمومی سازمان صداوسیما اعطای نمایندگی IPTV را اعلام کرد که پس از بررسی اسناد شرکت‌کنندگان در فراخوان، پنج شرکت انتخاب و نمایندگی سازمان در ارائه خدمات IPTV به آنها اعطا شد. این شرکت‌ها دیگر نیازی به اخذ مجوز از وزارت ارتباطات یا وزارت ارشاد برای خدمات‌دهی ندارند، اما شرکت‌هایی که دسترسی به شبکه ارتباطی برای ارائه این خدمات را ندارند، باید در قالب همکاری با بخش خصوصی، شبکه موردنیاز خود را تامین کنند. ازجمله مهم‌ترین کارکردهای IPTV می‌توان به دسترسی آرشیو تلویزیون و همچنین دریافت بازخورد از طریق میزان بازدیدهای هر برنامه اشاره کرد. پرونده IPTV در حد نمونه‌های آزمایشگاهی باقی مانده است و درحال حاضر بستر اینترنت و سایت‌های تلوبیون ازجمله فضاهایی هستند که خلأ فنی حوزه آرشیو صداوسیما و باخوردها را پر می‌کنند. در سال ۱۳۹۱ سایت تلوبیون به‌عنوان اولین سرویس پخش زنده اینترنتی بخش خصوصی راه‌اندازی شد و در سال ۱۳۹۳ آرشیو کامل صداوسیما به این محصول اضافه و اپلیکیشن تلفن همراه تلوبیون عرضه شد. سال ۱۳۹۴ شرکت «توسعه سامانه به‌هنگام غدیر» با نام آی‌سیما، باران تلکام با نام آیو (مالکیت خصوصی)، به‌سیما با نام شبکه فرا (مالکیت خصوصی)، شرکت تراشه سبز تهران (مالکیت خصوصی) تحت‌نام تیوا و شرکت گسترش سامانه‌های هوشمند آسمان ابتدا تحت عنوان کنسرسیوم آسمان و همچنین شرکت ایرانسل با برند لنز، موفق به دریافت نمایندگی عرضه خدمات صوت و تصویر فراگیر سازمان صداوسیما شدند و فعالیت خود را در حوزه IPTV آغاز کردند. این شرکت‌ها نه‌تنها با سازمان صداوسیما بلکه با همه سازمان‌ها و نهادهای ذی‌نفع و پدیدآورندگان محتوا و خدمات در این حوزه نیز همکاری و تعامل گسترده‌ای دارند و خدمات پخش زنده، ویدئو و صوت درخواستی و مجموعه‌ای از خدمات ارزش افزوده مانند بازی و سرگرمی، سلامت، تجارت الکترونیک و بانکداری و همچنین آموزش مجازی و سایر خدمات دیگر مبتنی‌بر پروتکل اینترنت را برای کاربران در سراسر جهان فراهم کرده‌اند.

 تلوبیون چه می‌کند؟

تلوبیون نخستین سرویس ایرانی پخش زنده و آرشیو برنامه‌های صـداوسـیمای جمهوری اسلامی ایران است که باتوجه به استـقبال روزافزون مخـاطبان، امروز به یکی از بزرگ‌ترین رسانه‌های دیجیتالی فارسی‌زبان تبدیل شده است. این سرویس در نسخه‌های وب‌سایت، اپلیکیشنAndroid و اپلیکیشن iOS به ارائه خدمات می‌پردازد و در هر ساعت محتوای خود را به‌روزرسانی می‌کند که ازجمله می‌توان به مواردی مانند: پخش زنده ۶۰ شبکه تلویزیونی و آرشیو برنامه‌های ۳۰ شبکه، آرشیو تمام مسابقات فوتبال داخلی و خارجی به‌همراه لحظات مهم (پخش‌شده از تلویزیون)، آرشیو کامل برنامه‌های جذاب تلویزیونی، آرشیو تمام سریال‌های پخش‌شده از تلویزیون، دسترسی به بخش ویژه برنامه‌های کودک‌ونوجوان، امکان ذخیره‌سازی همه برنامه‌ها با سه کیفیت و حجم متفاوت، امکان جست‌وجوی برنامه‌های تلویزیونی بر اساس تقویم و شبکه پخش، امکان استفاده در تمام ساعات شبانه‌روز، تنها ازطریق اتصال به اینترنت و پشتیبانی کامل از زبان فارسی روی همه دستگاه‌ها اشاره کرد. این ویژگی‌ها طبعا می‌تواند هر مخاطبی را به‌سمت خود جذب کند و آرشیوی غنی از برنامه‌های صداوسیما را برای روزگار فعلی و آیندگان پدید آورد. امکان ارتباط با ایرانیان خارج از کشور و توسعه فرهنگ و هنر ایرانی در خارج از مرزها یکی دیگر از مزایای چنین سایت‌هایی است.

 پربازدیدهای 80 میلیونی سال 98 تلوبیون

سایت تلوبیون به‌طور لحظه‌ای و کلی می‌تواند تعداد بازدیدکنندگان و پربیننده‌ها را اعلام کند و این مزیتی است برای کسانی که علاقه‌مند به تحقیق و پژوهش در حوزه رسانه هستند. اینکه تعداد مخاطبان یک برنامه تلویزیونی اینترنتی مشخص و شفاف باشد، برای برنامه‌سازان تلویزیون هم می‌تواند راهگشا باشد. اپلیکیشن اندروید تلوبیـون در مجموع دارای ۹ میلیون نصب در تلفن‌های همراه است و با توجه به رده‌بندی سایتAlexa ، استقبال کاربران از تلوبیـون این سرویس را در میان پنج سایت پربازدید ایران قرار داده است. این تعداد کاربر که به‌طور روزانه از اپلیکیشن و سایت تلوبیـون استفاده می‌کنند، آمار و رکوردهای قابل‌توجهی را در فضای اینترنتی کشور رقم می‌زنند. این سایت ۱۳۰ میلیون نمایش پخش زنده در ماه به‌صورت میانگین دارد. مراجعه روزانه بیش از 1.5میلیون کاربر یکتا از سراسر نقاط ایران و جهان یکی دیگر از ویژگی‌های این سایت است. ۲۳۰ میلیون نمایش آرشیو در ماه به‌صورت میانگین از دیگر خصوصیات تلوبیون است.

خلأ نظرسنجی‌های دقیق و همراه با عدد و رقم مساله مهمی است که باید بیش از پیش به آن توجه شود. حالا و در این فرصت نگاهی داریم به پربازدیدهای تلوبیون در سال 98 که همراه با عدد است. در رده اول این فهرست، مسابقه عصر جدید با 32،824،430 بیننده قرار دارد. آمار شگفت‌انگیزی که از تعداد رای برخی رئیس‌جمهورها هم بالاتر است. البته این عدد بیش از همه، اپراتورها و وزارت ارتباطات را خوشحال می‌کند. در رده دوم سریال ستایش3 با 29،972،062 بیننده قرار دارد؛ سریالی که فارغ از کیفیتش دیده شد و حتی بازپخش‌هایش هم پرمخاطب بودند. جایگاه سوم اما یک شگفتی است؛ اخبار ورزشی 12:45 با 6،671،688 بیننده بالاتر از سریال‌ها و برنامه‌های دیگر تلویزیون قرار دارد. رده چهارم و پنجم متعلق به دو سریال است؛ سریال گاندو با 6،069،284 و سریال بوی باران با 5،608،939 مخاطب که در رده‌های پایانی این فهرست قرار دارند. ممکن است این فهرست با فهرست معرفی‌شده صداوسیما متفاوت باشد که البته طبیعی است، اما حضور این پنج عنوان برای محققان حوزه رسانه می‌تواند جالب و تامل‌برانگیز باشد. این پنج برنامه درمجموع نزدیک به 80میلیون مخاطب داشته‌اند که عدد قابل‌توجهی است. البته عصر جدید طبق نظرسنجی‌های صداوسیما هم جزء پربیننده‌ترین‌های سال 98 بود، با این تفاوت که تعداد بازدیدکنندگانش با درصد گفته شدند.

 5 اپیزود پربازدید سال 98 تلوبیون

در بخش اپیزودی پربازدید تمام پنج رده به ستایش3 رسیده است. با اینکه عصرجدید در کل تعداد بیشتری بیننده دارد، اما قسمت‌های مختلف ستایش3 توانسته رکورد پربیننده‌ها را از آن خود کند. قسمت 25 سریال ستایش با 1،065،708 بیننده، قسمت 30 سریال ستایش با 1،009،602، قسمت 15 ستایش با 956،097، قسمت13 این سریال با 914،408 و قسمت 19 سریال ستایش با 857،180 مخاطب در رده‌های بعدی قرار دارند. نکته جالب اینجاست که قسمت آخر این سریال در بین پنج اپیزود پربازدید نیست.

 ستایش محبوب

وقتی قسمت‌های یک سریال پربازدید می‌شوند، طبیعی است که درمجموع، تعداد بینندگان این سریال هم بالاتر خواهند بود. ستایش3 در 41 قسمت و 29،972،062 مخاطب در رده اول قرار دارد و گاندو در30 قسمت و با 6،069،284 بیننده، بوی باران در 65 قسمت و 5،608،939، فوق‌لیسانسه‌ها در 28 قسمت و 3،639،793 و برادرجان در 27 قسمت و 3،273،234 نفر در رده‌های بعدی قرار دارند. نکته مهم در بخش سریال‌ها این است که به‌جز بوی باران که از شبکه یک سیما پخش می‌شد، چهار سریال دیگر از شبکه سوم پخش می‌شدند.

 مثلث مدیری، علیخانی و عموپورنگ

در بخش‌های دیگری مانند تاک‌شو، مسابقه تلویزیونی و کودک‌ونوجوان چهره‌های مطرحی دیده می‌شوند که در رده‌های اول قرار دارند. در بخش تاک‌شوها، فصل4 دورهمی مهران مدیری با 17 قسمت و 1،264،269 بیننده در جایگاه اول است. فرمول یک علی ضیاء در 167 قسمت و با 523،539 در رده بعدی است. رتبه سوم به چهل‌تیکه 129 قسمتی با 431،276 مخاطب رسیده است. در بخش مسابقه تلویزیونی، فصل اول عصر جدید احسان عیلخانی با 32،824،430 مخاطب در رده اول و دست‌نیافتنی به‌نظر می‌رسد. ستاره‌ساز با 1،641،904 مخاطب و فصل سوم کودک‌شو با 760،090 بیننده در رده‌های بعدی قرار دارند. در بخش کودک‌ونوجوان اما نفر اول عمو پورنگ است و برنامه محله گل‌وبلبل3 که 4،586،584 بیننده داشته است. برنامه ببعی با 3،577،707 و برنامه باگز خرگوشه 2،442،102 دوم و سوم هستند.
مخاطبان تلوبیون با مخاطبان تلویزیون متفاوت هستند. دیگر به‌شکل سنتی نمی‌شود به آنها استناد کرد. مخاطب تلوبیون حتما باید اینترنت و یک دستگاه گوشی یا کامپیوتر داشته باشد. این مخاطب باید برای برنامه دلخواهش هزینه اینترنت بدهد. این مخاطب انتخاب می‌کند و هدفمند است و این شکل تازه‌ای از رسانه محسوب می‌شود.

پربازدیدترین رویدادهای ورزشی سال 98 براساس پهنای باند و ترافیک مصرفی

بازی پرسپولیس و استقلال 10 فروردین:

بیشترین پهنای باند جریان بازی: 62،6 گیگابیت بر ثانیه
ترافیک مصرفی روز بازی: 132 ترابایت

ال کلاسیکو (28 آذر)

بیشترین پهنای باند جریان بازی: 69،4 گیگابیت بر ثانیه
ترافیک مصرفی روز بازی: 136 ترابایت

جام حذفی- پرسپولیس و داماش

بیشترین پهنای باند جریان بازی: 65،4 گیگابیت بر ثانیه
ترافیک مصرفی روز بازی: 163 ترابایت

دربی پرسپولیس و استقلال 31 شهریور

بیشترین پهنای باند جریان بازی: 72،3 گیگابیت بر ثانیه
ترافیک مصرفی روز بازی: 150 ترابایت

* نویسنده :  سیدمهدی موسوی‌تبار،  روزنامه‌نگار