به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، «دنیا هرگز مانند قبل از کرونا نمی‌شود.» این جمله‌ای است که در چندماه اخیر با شیوع کرونا در دنیا زیاد شنیده شده است. این پیش‌بینی درباره نتایج بحران کووید-19 کم‌تر هولناک است که تغییر در تمام موسسات اجتماعی تا بخش‌های بهداشتی و درمانی را هم شامل می‌شود. البته همه اینها درحد پیش‌بینی‌هایی است که هنوز قطعیت هیچ‌کدام از آنها به‌درستی مشخص نیست. درحال حاضر بسیاری از مرزهای کشورها مسدود شده‌اند و هیچ پروازی انجام نمی‌شود. دانشجویان بین‌المللی در همان ابتدا به کشورهایشان بازگردانده شدند و بیشتر آموزش‌های دانشگاهی به‌صورت آنلاین و از راه دور انجام می‌شود و تقریبا تحرک زیادی در دنیا دیده نمی‌شود و انگار همه‌چیز دچار سکون و رخوت شده است. تمام این قرنطینه‌بودن‌ها یک واقعیت را به ما نشان می‌دهد و آن هم این است که ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که شاید به این همه تحرک و تلاش نیاز نداشته باشد.
با وجود قرنطینه‌شدن بسیاری از کشورها و تعطیلی دانشگاهها، اما آموزش متوقف نشده و به‌صورت آنلاین ادامه دارد و حتی دانشجویان بین‌المللی هم توانسته‌اند تحصیلات‌شان را از محل زندگی خود ادامه دهند. همین محدودیت‌های حرکتی و عدم حضور دانشجویان بین‌المللی در دانشگاهها و وابستگی برخی دانشگاهها به این گروه از دانشجویان، چالش مالی جدی‌ای را پیش‌روی دانشگاهها قرار داده و به‌شدت دچار کاهش بودجه شده‌اند. دور بودن دانشجویان از محیط دانشگاهها، عدم حضور دانشجویان بین‌المللی و کاهش درآمد دانشگاهها جزو اصلی‌ترین عواملی هستند که آموزش عالی و وضعیت دانشگاهها را دچار کاهش بودجه کرده‌اند و نگرانی‌های جهانی از زمان شیوع کرونا آغاز شد که البته هنوز هم ادامه دارد و برخی کارشناسان بر این باورند که بعد از تمام‌شدن کرونا، آموزش عالی دیگر به شکل سابق برنمی‌گردد و بعضی چیزها برای همیشه دچار تغییر و تحول خواهند شد.
اما ازسوی دیگر، برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند که آموزش عالی همان‌طور که بعد از کرونا ممکن است به شکل اول خود برنگردد، اما همین آموزش عالی می‌تواند راه نجاتی برای دوران پس از کرونا باشد و سیستم آموزشی را از خطر نابودی و زوال نجات دهد و شکل تازه‌ای به آموزش عالی دهد و به بازسازی آن کمک کند. دنیای پس از کرونا باید به ارزش‌هایی چون دموکراسی، حقوق بشر، قانون و عدالت اجتماعی، دربرگیری و عدالت ارج نهد.
اقتصاد رو به زوال آمریکا
اقتصاد آمریکا به‌عنوان بیشترین کشور درگیر کرونا که بالاترین آمار مبتلایان به این ویروس را به خود اختصاص داده، در حال سقوط است و حال‌وروز خوبی ندارد. بسیاری از کسب‌وکارها به تعطیلی کشیده شده و کارمندان و کارگران از کار بیکار شده‌اند. طبق آمار، بیکاری در چندماه گذشته در آمریکا چیزی قریب به 30 درصد رشد داشته است و پیش‌بینی می‌شود اگر وضع به همین منوال ادامه یابد، 15 درصد دیگر از جمعیت این کشور دچار فقر شوند. بی‌عدالتی در گروه‌هایی از جامعه بیداد می‌کند و درحال حاضر، دقیقا اقتصاد آمریکا در میانه دوران گذار قرار گرفته است که ارتباط تنگاتنگی با مشاغل دارد. با رونق اقتصاد آمریکا در ماه سپتامبر، اکنون شاهد تغییر چشمگیری در ساختار مشاغل فعلی هستیم و با توجه به رکودی که در اقتصاد در ماه‌های اخیر رخ داده، به‌طور قطع بازار کار با دگرگونی‌هایی روبه‌رو خواهد شد که نیاز به آموزش در آنها احساس می‌شود. یک اقتصاددان دانشگاه برکلی می‌گوید: «شیوع ویروس کرونا و به‌دنبال آن بهبودی که بعد از آن باید شاهد باشیم، استفاده از سیستمهای دیجیتال و کارهای اتوماسیون را سرعت می‌بخشد. این روند درحالی طی می‌شود که مشاغلی که به مهارت متوسطی نیاز دارند به‌مرور از بین رفته و ازسوی دیگر، نیاز به مشاغلی که مستلزم مهارت بالایی هستند در دو دهه گذشته رشد داشته‌اند و به همین دلیل رکود متوسط دستمزدها و درنتیجه افزایش نابرابر درآمدی را به‌دنبال داشته است.»
افزایش نیاز به مدرک
مطالعاتی که پیش از شیوع کرونا در کالیفرنیا، در موسسه جهانی «مکنزی» انجام شد، نشان می‌دهد مشاغلی چون پزشکی و مرتبط با درمان، مشاغل مرتبط با حوزههای علوم‌وفناوری و مهندسی و ریاضی، انرژی جایگزین و مشاغل حرفه‌ای در زمینههای خدماتی مانند مدیریت و آموزش تا سال 2030 رونق می‌گیرند که همگی آنها مستلزم داشتن مهارت بالا و گذراندن دورههای دانشگاهی در سیستم آموزش عالی هستند و افراد علاقه‌مند به این حوزهها باید با گذراندن دورههای آموزشی و اخذ مدرک، در این مشاغل مشغول فعالیت شوند. پیش از بروز همه‌گیری کرونا، برخی مشاغل شامل وکالت، خرده‌فروشی‌ها، کار در مزارع، صندوق‌داری، کار در حوزه موادغذایی، پیش‌خدمتی، منشی‌گری و دستیاران اداری با کاهش چشمگیری روبه‌رو شده بودند. اما برخی کارشناسان و محققان بر این باورند که شیوع کرونا درواقع، نقطه‌عطفی است که بعد از آن وضعیت آموزش عالی به‌گونه‌ای دیگر تغییر می‌کند و بسیاری از مشاغل رنگ‌وبوی دیگری پیدا کرده و رونق پیدا می‌کنند که رونق آنها مستلزم گذراندن دورههای آموزشی و تخصص پیدا کردن در آن رشته‌هاست. نتایجی که از این باور به دست می‌آید منطقی است؛ به این شکل که آمریکایی‌ها معمولا نیاز به دسترسی بیشتر به آموزش عالی و برنامه‌های آموزشی حرفه‌ای خواهند داشت که این نیاز حتی با آموزش‌های آنلاین و تجربه نظام آموزشی از راه دور هم باید برآورده شود. به‌لحاظ تاریخی، زمانی که اقتصاد یک منطقه وارد رکود می‌شود، نیاز و تقاضا در بخش آموزش عالی بیشتر شده و رشد می‌یابد. محققان بر این باورند که بار دیگر شاهد این رخداد خواهیم بود و می‌توان امیدوار بود که بعد از این رکود در اقتصاد، به‌واسطه رونق آموزش عالی بار دیگر شاهد رونق گرفتن اقتصاد باشیم. حال اگر بتوان این قانون را در سطح جهانی پیاده کرد، کشورها باید خود را برای رویارویی با عصر جدیدی از آموزش عالی آماده کنند.
به گزارش «تایم»، آموزش عالی به‌طور کلی راهی بسیار موثر و مولد برای هدایت بخش بزرگی از بیکاران جامعه به مسیری مشخص است. بسیاری از این افراد غیرشاغل در کار‌هایی مشغول فعالیت هستند که ممکن است در آینده وجود خارجی نداشته باشند. فراهم کردن امکانات برای تحصیلات قابل‌دسترس و مقرون‌به‌صرفه در آستانه ورود به دانشگاه، راهکار معقول‌تری برای استفاده از دلار‌های مالیاتی است که پس از آن می‌توان آن را در دوران بیکاری هزینه کرد، به‌ویژه اگر اقتصاد درحال رکود باشد. پرسش آمریکا و ایالت‌‌هایی چون کالیفرنیا که لقب پنجمین اقتصاد بزرگ جهان را یدک می‌کشد، این است که چه شکلی از آموزش عالی و کدام موسسه‌‌های آموزشی و دانشگاهها می‌توانند نیاز به تغییر در بازار کار را در جامعه برآورده کرده و تحرک اقتصادی اجتماعی را ایجاد کنند؟
تاثیر کووید-19
اشتباه نکنید؛ ویروس کووید-19 تاثیر بسیار مخربی روی سیستم آموزش عالی آمریکا داشته است. بدون بروز این تغییرات عظیم، مانند کشف سریع درمان یا واکسن موثر کرونا، تست‌‌های متعدد و تزریق دلار‌های فدرال و دولتی، چشم‌انداز دانشکده‌‌های ملی و دانشگاهها برای همیشه دچار دگرگونی می‌شود. به‌طور اختصاصی، ثبت‌نام دانشجویان در موسسه‌‌هایی با دورههای آموزشی چهار ساله برای آن مرکز درآمدزایی دارد. در میانه اقتصاد کوتاه‌مدت و شوک اجتماعی وارده ناشی از خانه‌نشینی، پیش‌بینی می‌شود که دانشگاهها و دانشکده‌‌ها با 15درصد کاهش ثبت‌نام دانشجو مواجه شده‌اند. روند ثبت‌نام بسیاری از دانشجویان روند کاهشی خواهد داشت و برخی نیز ترجیح می‌دهند این ترم را با تاخیر آغاز کنند و این بدان معناست که با کاهش این فرآیند همچنان آموزش‌‌ها به‌صورت آنلاین و غیرحضوری خواهد بود. آمریکا اولین مقصد دانشجویان بین‌المللی در دنیاست و به‌طور قطع، دانشگاه‌‌های این کشور با پیش‌آمدن این وضع، با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شوند. دراین‌میان، با کاهش حضور دانشجویان بین‌المللی در کشور‌ی که بیشترین آمار مبتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا را دارد، بازار اقتصادی این کشور نیز دچار تنزل می‌شود. برخی تخمین زده‌اند که دانشکده‌‌ها و دانشگاه‌‌های آمریکا در ترم پاییز با افت 25درصدی یا بیشتر دانشجویان بین‌المللی روبه‌رو خواهند شد.
نقش آموزش عالی در بهبود وضعیت مراکز علمی
مشاهدات و تجربه‌‌های قبلی بیانگر آن است که کاهش کوتاه‌مدت ثبت‌نام دانشجویان در دانشگاهها، افزایش نیاز به آموزش عالی را بسته به واکنش و تطبیق موسسه‌‌های دولتی و خصوصی و میزان، شکل و ساختار کمک‌‌های دولتی و فدرال بیشتر می‌کند. درحال‌حاضر، هر ایالت، هر موسسه دولتی و بیشتر مشاغل به‌دنبال دریافت حمایت‌‌های مالی بیشتر از دولت فدرال آمریکا هستند. این مساله یک فوریت ملی پیچیده محسوب می‌شود و هیچ‌کسی از میزان این کمک‌‌ها اطلاعی ندارد و نمی‌توان زمان دقیقی را برای احیای دوباره آن مشخص کرد. موسسه‌‌ها و دانشگاه‌‌های آموزش عالی و سیستمهای دولتی کلان مانند دانشگاه دولتی نیویورک، کالیفرنیا و دانشگاه ایالتی کالیفرنیا جزو مراکز آموزش عالی‌اند که چشم‌انتظار دریافت کمک‌‌های مالی از سوی دولت هستند. درنتیجه، آنچه موردنیاز خواهد بود، شناخت دولتمردان و قانونگذاران ایالتی از آموزش عالی است که نقشی حیاتی در تقویت تحرک اجتماعی، اقتصادی، نوآورانه و بهبود اقتصادی دارد. اما سرمایه‌گذاری ایالتی و فدرال باید درراستای احیای دوباره و سازماندهی سیستم آموزش عالی باشد-که موسسه‌‌های دولتی و خصوصی را دربرمی‌گیرد- تا در زمینه رونق بخش پلتفرم‌‌های آنلاین آموزشی مورداستفاده قرار گیرد.
حداقل در دو دهه گذشته، علاقه‌مندان به فناوری‌‌های آموزشی آنقدر افزایش پیدا کرده‌اند که انتظار می‌رود این حوزه از آموزش به‌زودی به بزرگ‌ترین واسطه در فرآیند‌های آموزشی یادگیری تبدیل شود. یادگیری آنلاین در دو دهه گذشته گهگاه در دانشکده‌‌ها و دانشگاهها در حوزههای مختلف انجام می‌شد، اما این‌بار، با شیوع ویروس کرونا و با افزوده شدن ابزار‌های فناوری مدرن به همان شیوه، در قالب شیو‌ه‌ای ترکیبی و از راه دور انجام می‌شود. نقش آموزش عالی در ایجاد مهارت در برخی حوزهها مانند پزشکی، پرستاری، کارکنان حوزههای اجتماعی، معلمان و استادان دانشگاه و دیگر حرفه‌‌ها در هیچ زمانی تا این اندازه اهمیت نداشته است. دانشمندان حوزههای پزشکی از زمان شیوع کرونا در آزمایشگاه‌‌ها مشغول فعالیت هستند تا بتوانند در کمترین زمان ممکن واکسن یا داروی این ویروس را بیابند. گاه شاهد مشارکت‌‌های ارزشمندی در سطح جهانی هستیم که دانشمندان را به هم پیوند می‌دهد تا سریع‌تر بتوانند به نتیجه نهایی دست پیدا کنند و این دقیقا معنای واقعی نقش موثر و هدف آموزش عالی در پیشبرد علم است. دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به‌ویژه آنهایی که در زمینههای فناوری‌‌های پیشرفته فعالیت می‌کنند، منابعی ارزشمند برای ایده‌‌ها و کشف‌‌های جدید هستند که می‌تواند نقطه امید کشورها برای جان گرفتن بازار کار در آینده پس از کرونا باشد. درحقیقت، آموزش عالی در آینده جامعه و آموزش نقش حیاتی ایفا می‌کند و حکم نجات‌گر را دارد.
حفظ و ارتقای سطح آموزش، تحقیقات و ظرفیت خدمات آموزش عالی در سیستم آموزش عالی آمریکا واکنش هوشمندانه سیاست دولتی به افت اقتصاد این کشور است. شاید به‌وضوح مشخص نباشد، اما سرمایه‌گذاری بیشتر در تحقیقات آکادمیک، نوآوری را به‌ویژه در علوم بهداشتی رونق می‌دهد که کلید مواجهه دنیای امروز با چالش‌‌های آینده شامل همه‌گیری‌‌های جهانی و تغییرات آب‌وهوایی است. یکی از دلایل سرمایه‌گذاری و حفظ آموزش عالی این است که برخی دانشگاه‌‌های ایالت‌‌های آمریکا مانند کالیفرنیا، آیوا و مریلند بیشترین حجم کارمند را دارند؛ به‌عنوان مثال، دانشگاه کالیفرنیا با 10 دانشکده، از بودجه 37 میلیارد دلاری برخوردار است و سومین دانشگاه با بیشترین شمار کارمند را دارد. به گفته شورای آموزش آمریکا، این دانشگاهها برای پابرجا ماندن‌شان در طول ترم پاییز با توجه به کاهش ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی و برای به‌حداقل رساندن تعدیل شغلی و مقابله با ضرر و زیان‌ها، به بیش از 50 میلیارد دلار نیاز دارند.
* نویسنده : مترجم: ندا اظهری