به گزارش «فرهیختگان آنلاین» عملیات‌های اخیر گروه داعش در عراق باعث به شهادت رسیدن ده‌ها تن از نیروهای مسلح و حشدالشعبی شده است. تحلیلگران سیاسی- امنیتی نظرات مختلفی درباره ابعاد و اهداف تحرکات اخیر داعش در عراق و منطقه دارند. برخی نگران بازگشت مجدد داعش بوده و عده‌ای دیگر چنین توانی را برای این گروه تروریستی متصور نیستند. دور جدید تحرکات داعش از آن جهت دارای اهمیت است که عراق همچنان درگیر خلأ سیاسی است و با وجود گذشت نزدیک به 6ماه هنوز جریان‌های سیاسی نتوانسته‌اند نخست‌وزیر انتخاب کنند. نشست پارلمان برای رای اعتماد به کابینه مصطفی الکاظمی هم که قرار بود این هفته برگزار شود، چندباری تغییر کرده است. آخرین زمان رسمی برای رای به کابینه، چهارشنبه‌شب اعلام شده اما برخی اخبار از احتمال برگزاری نشست پارلمان در روز پنجشنبه حکایت دارد. به‌منظور بررسی ابعاد و اهداف حملات اخیر داعش به عراق با «محمدعلی الحکیم»، مدیر خبرگزاری «النخیل» عراق گفت‌وگو کرده‌ایم. حکیم معتقد است ظهور مجدد داعش در عراق همانند سال 2014 بعید است اما در سایه تحرکات آمریکا برای تقویت داعش، احتمال بروز فتنه‌ای جدید وجود دارد. او می‌گوید حملات اخیر داعش بیش از آنکه با هدف توسعه ناامنی انجام شده باشد، اهداف سیاسی دارد و این هدف، تسریع در تشکیل دولت بغداد است. متن این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
داعش سال 2017 در عراق شکست خورد و از آن‌موقع تاکنون نیز عناصر آن در عملیات‌های مختلف تحت تعقیب نیروهای مسلح و اطلاعاتی عراق بوده‌اند. چه شد که در مقطع فعلی داعش بار دیگر به عراق بازگشت؟
اشتباه است فکر کنیم داعش تمام شد و از بین رفت. داعش هست و سلول‌های مخفی آن هر لحظه می‌توانند دست به تحرکاتی بزنند. آنها در اغلب مناطق عراق و اکثر کشورهای خاورمیانه مانند سوریه و مصر حضور دارند. هسته‌های مخفی داعش در عراق در مقطع کنونی، اهداف خاص‌تر از تحرکات سابقش را دنبال می‌کند. اکنون این گروه تروریستی اهدافی سیاسی دارد که دستورات را از خارج کشور می‌گیرد. به‌نظر می‌رسد رژیم صهیونیستی و سیستم‌های اطلاعاتی آمریکا و کشورهای عربی پشت صحنه داعش هستند و داعش دستوراتش را از این نهادهای اطلاعاتی می‌گیرد تا منافع آنها را در منطقه و بالاخص عراق پیاده کند.
بعید است داعش بتواند فعالیت‌های خود را به سطح فعالیت‌های 2014 و اشغال موصل برساند. کمر این گروه توسط حشدالشعبی شکسته شده است. اهداف فعلی داعش از عملیات‌ها، عمدتا سیاسی است و شامل فشار آوردن به گروه‌های مقاومت، قطب‌های سیاسی و فراکسیون‌ها برای تشکیل سریع دولت است.
چه کسی می‌خواهد عملیات‌های داعش باعث تسریع در تشکیل دولت شود؟
ما نمی‌توانیم بگوییم مصطفی الکاظمی وابسته به گروه آمریکاست. الکاظمی تا جایی که ما می‌دانیم بین آمریکا و مقاومت عصا را از وسط می‌گیرد. او شخصیتی محبوب‌تر از عادل عبدالمهدی در غرب است و شکی در این نیست. اینکه چرا غرب به‌دنبال تشکیل سریع دولت است، دلایل مختلفی دارد. می‌توان گفت دولت عادل عبدالمهدی تاحدی کمر آمریکا را در عراق شکست. قراردادی که دولت او با چین بست باعث نارضایتی آمریکا شد زیرا واشنگتن ترجیح می‌داد بخش اعظم تجارت و بازسازی عراق توسط شرکت‌های آمریکایی صورت گیرد. عبدالمهدی طمع‌های آمریکا بر عراق را برآورده نکرد. مورد دیگر از اقدامات عبدالمهدی را می‌توان تصویب طرح اخراج نیروهای خارجی در پارلمان دانست. در دوران عبدالمهدی روابط تجاری میان بغداد و واشنگتن تضعیف شد. عبدالمهدی شخصیتی غیرمقبول برای آمریکایی‌هاست اما عراقی‌ها امید دارند الکاظمی عصا را از وسط گرفته و با همه طرف‌ها تعامل کند. اگر طرفی بخواهد تمام تخم‌مرغ‌هایش را در سبد آمریکا یا حتی گروه‌های مقاومت قرار دهد، موفق نخواهد شد و باید تعادل را میان طرفین رعایت کند.
گفتید داعش همانند 2014 نمی‌تواند مناطقی از عراق را اشغال کند. برخی می‌گویند آمریکا با وجود این داعش را تا اندازه‌ای تقویت کرده تا بتواند با عملیات‌هایی محدود منافع سیاسی خود را تامین کند. این سوال پیش می‌آید درست است که چنین حملاتی تاثیراتی نامعلوم بر فضای سیاسی و منافع آمریکا در عراق دارند اما برخلاف منافع دیگر آمریکا این عملیات‌ها باعث تقویت حشدالشعبی میان مردم و گروه‌های سیاسی نیز شده است.
آمریکا اشتباهات زیادی به‌خصوص در سیاست‌هایش در عراق دارد. حشدالشعبی در شیعه، سنی تا کرد محبوبیت دارد. برخی از سیاست‌هایی که واشنگتن در عراق اجرا کرده ضد خودش تمام شده است. برخی دخالت‌های آمریکا در حکومت عراق علنی بوده است و به همین دلیل گروه‌های سیاسی عراقی به این نتیجه رسیده‌اند که واشنگتن نباید در کشور حضور داشته باشد. آخرین نمونه آن حضور 187 نماینده در پارلمان و رای به اخراج نیروهای خارجی است. امور دیگری نیز وجود دارد. آمریکایی‌ها داعشی‌ها را با کمک برخی گروه‌های سیاسی داخلی در نواحی الانبار موصل و شمال بغداد مستقر کرده‌اند. برخی سیاسیون درمقابل این اقدامات نظاره‌گر بوده یا در حال تعامل با آمریکا و تروریست‌ها هستند. مردم عراق دل خوشی از آمریکا ندارند که این دلایل به مسائلی همانند انتفاضه شعبانیه بازمی‌گردد. عمر دولت صدام با این انتفاضه در 14 استان به اتمام رسید اما با خیانت آمریکا، بعثی‌ها موفق به سرکوب مردم شدند. مردم عراق، مرجعیت و سیاسیون دل خوشی از آمریکا ندارند اما مقطع فعلی آنها را مجبور به کاری کرده که علاقه‌ای به آن ندارند وگرنه کسی طرفدار دخالت آمریکا در امور داخلی عراق نیست. اگر توافقی در عراق صورت نگیرد، آمریکا سعی خواهد کرد گروه‌های مقاومت را مورد هدف قرار دهد زیرا آسمان عراق در دست واشنگتن است. آمریکا در عراق به‌دنبال فتنه است حالا چه فتنه شیعی-شیعی باشد چه شیعی-سنی، فرقی نمی‌کند. هدف آنها از این اقدامات، تامین امنیت رژیم صهیونیستی است. هرچه فتنه در منطقه بیشتر باشد، امنیت رژیم صهیونیستی و منافع آمریکا در منطقه بهتر حفظ می‌شود.
درباره نقش برهم صالح، رئیس‌جمهور گفته می‌شود او نه‌تنها از صدور حکم 6 هزار داعشی خودداری می‌کند بلکه خواستار آزادی این زندانیان خطرناک به‌دلیل شیوع ویروس کرونا شده است. نقش برهم صالح در عراق را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
6هزار داعشی در زندان الحوت در منطقه الناصریه حضور دارند. هزینه نگهداری این افراد روزانه 20 تا 30 دلار است. در بهترین شرایط درحال زندگی هستند بدون آنکه آب یا برق‌شان قطع شود. از نظر قضایی حکم اعدام این افراد صادر شده ولی حکم اجرای آن صادر نشده است. هرکدام از این داعشی‌ها به اعتراف خودشان ده‌ها تن را سر بریده‌اند. خیلی از این افراد از عربستان آمده‌اند، از مناطقی مانند افغانستان و چچن نیز عناصری حضور دارند. سوالی که مردم عراق با حالتی طنزگونه دارند این است که چرا این داعشی‌ها آزاد نمی‌شوند تا مردم به زندان بروند و از این امکانات استفاده کنند؟ زیرا مردم به‌صورت استاندارد از آب یا گاز برخوردار نیستند. این 6هزار نفر از خطرناک‌ترین عناصر داعشی‌ها هستند.متاسفانه حکومت عراق برای اجرایی‌نکردن اعدام این افراد، هر روز بهانه‌ای می‌آورد. این افراد بسیار خطرناک هستند. آمریکا به‌صورت روزانه داعشی‌ها را وارد عراق می‌کند و بعید نیست هر لحظه این گروه فتنه‌ای جدید برپا کند. آمریکا در یک حالت سیاست‌هایش را پیش نمی‌برد بلکه طرح‌های جدیدی را به اجرا درمی‌آورد و گروه‌های تروریستی مختلفی با اسامی گوناگون ایجاد می‌کند. اول طالبان، بعد القاعده، بعد جبهه النصره و بعد نیز داعش. اگر آمریکا فعالیت‌های فعلی‌اش را ادامه دهد به‌سمت آزادسازی داعشی‌های زندان الحوت نیز حرکت خواهد کرد. درباره برهم صالح باید بگویم او درحال پیگیری سیاست‌های آمریکا در عراق است و شکی در این قضیه وجود ندارد. برهم صالح از نظر دستوری حق تعیین کاندیدای نخست‌وزیری را ندارد اما در قضیه الزرفی او به‌صورت غیرقانونی نخست‌وزیر مکلف را تعیین کرد. شیعیان مشکلی با الزرفی نداشتند اما خواستند به برهم صالح بفهمانند که این اختیارات در حیطه وظایف او نیست.
* نویسنده: سیدمهدی طالبی، روزنامه‌نگار