به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، موسی بیات، عضو هیات‌علمی گروه معارف اسلامی واحد تهران شمال طی یادداشتی در روزنامه «فرهیختگان» نوشت:
1- خداوند به وسیله کرونا به ما یاد داد که: من مدبر عالمم (قصص،30) من و پیامبرانم پیروز هستیم (مجادله، 21) و هیچ ابرقدرتی مانند خدای قهار وجود ندارد (ص، 65) وان العزه‌لله جمیعا
2- خودیابی و خودسازی افراد در دوره قرنطینه به پساکرونا تسری می‌یابد. انسان‌ها بیشتر به گرایش‌ها و توانمندی‌هایشان می‌اندیشند تا نمود و نمایش‌هایشان. جنبه‌های فردی فعالیت‌های اجتماعی را فعال می‌کنند مثل ورزش خانگی، بازی‌های خانوادگی، مطالعات فردی و خانوادگی، ایجاد سیر مطالعاتی منظم و کشف توانمندی‌های نهفته خود. تاملات دوره کرونایی در موضوعات معنوی و هنری و اقدامات عملی به انجام مناسک معنوی ازجمله زیارت از راه دور، مناجات‌خوانی، تلاوت قرآن و دعا به یک برنامه و سبکی در زندگی خیلی از افراد تبدیل می‌شود.
3- جامعه پساکرونایی جامعه‌ای پایبند به حریم خصوصی انسان‌ها خواهد بود. حریم‌های جسمی، روانی و ایمانی انسان‌ها را رعایت خواهد کرد تا امنیت در ابعاد مختلفش معنا پیدا کند و این مستلزم طرح و تولید هنجارهای رفتاری جدید است. هنجارها گاهی تعیینی است و گاهی تعینی، به نظرم بهترین هنجارها تعینی به وجود می‌‌آید اما نیاز به الگو دارد. بنابراین مراکز علمی و فکری و فرهنگی الگوهای لازم را به مردم ارائه میدهند. گرایش مردم به این الگوها کنش آنها را به وجود می‌آورد. بنابراین زندگی پساکرونا چند وجه غالب خواهد داشت؛ رعایت بهداشت فردی و اجتماعی، روانی و ایمانی، تاب‌آوری بالا‌تر نسبت به اعضای خانواده که در دوره کرونایی تمرین شده تبدیل به عادت خوب خانوادگی می‌شود. دوری از تجمل و تشریفات غیرلازم ازجمله: خریدهای غیرضروری شب عید، مراسم و دورهمی‌های خوش‌باشی، عروسی‌ها و میهمانی‌هایی که با چشم‌وهم‌چشمی راه می‌افتاد، سمینارهای پرهزینه کم‌فایده و تشریفات سنگین مجالس ترحیم.
4- از شرایط کرونایی یاد گرفتیم، همیشه باید دنبال علم باشیم گرچه در موقعیت علمی بالا. قل رب زدنی علما (طه، 114) علم‌پرستان مغرور بپذیرند که همه مسیرها به علم ختم نمی‌شود. مخصوصا آنان که گفتند ما در قله قافیم هرکس زندگی آزاد و آرام می‌خواهد رو به بهشت ما بکند. دیدیم که آن بهشت شداد چه زود و آسان آنچه پنهان داشت آشکار کرد. جامعه علمی پساکرونا متواضعانه رفتار می‌کند و نظریه‌پردازان پایان تاریخ، تاریخی می‌شوند. لازم است علم‌پیشگان بپذیرند که و ما اوتیتم من العلم الی قلیلا (اسراء، 85) البته انسان امروز که به علم ایمان آورده نباید از آن ناامید شود. ناامیدی و یأس از توانمندی علم اضطراب و هرج و مرج فکری را در جامعه به وجود می‌آورد. لذا انسان مومن به علوم زمینی با علم ایمانی و آسمانی راه‌های زمین را بهتر می‌پیماید. جوامع و سازمان‌های علمی برنامه‌ریزی می‌کنند که به سوی سازمان یادگیرنده حرکت کنند.
5- جوامع پساکرونا به آزادی علم بیشتر فکر می‌کنند تا آزادی عمل. شاید جوامع سیاسی و دولت‌ها برای انتظام‌بخشی بیشتر به رفتار‌های اجتماعی مردم بخشی از آزادی‌های اجتماعی سهل‌انگارانه را محدود کنند و نظم اجتماعی قاعده‌مندی را اعمال کنند تا مردم و جامعه سالمی داشته باشیم اما آزادی علم را افزایش دهند و به انسان‌ها آزادی علمی بیشتری بدهند تا قلمرو‌های جدید علمی کشف و امتحان شود. نمونه‌های آماری در کشورهای مختلف نشان می‌دهد جوامعی که مردم فرمان‌بردار یا قانون‌گر‌اتری دارند آسیب‌های اجتماعی و بلایای طبیعی در آنجا کنترل‌پذیری راحت‌تر و کم‌هزینه‌تری دارد.
6- زندگی دوره کرونا به سازمان‌ها و دولت‌ها یاد داد روش‌های زندگی بدیل را به جامعه آموزش داده و ترویج کنند. ازجمله؛ صله‌رحم صوتی و تصویری، هم‌نشینی‌های مجازی، معاملات و اقتصاد الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، بازرگانی خرد و کلان الکترونیکی با زیرساخت‌های مطمئن. جمع‌آوری اوراق‌بهادار مثل؛ اسکناس، اسناد، دفترچه‌های بیمه، قبوض دولتی، نشریات و کتب با هدف کم کردن از هزینه‌های چاپ، نشر، نگهداری و تردد افراد در مراکز و معابر. ضمنا سازمان‌های انتظامی نیز باید به سیستم‌های انتظامی و انضباطی الکترونیکی فراگیر و به‌روز مجهز شوند.
7- خداوند به وسیله کرونا به ما آموخت هر شری منافعی نیز دارد. سرباز کوچک و ضعیف طبیعت که به اراده خداوند تکوین یافته می‌تواند بزرگ‌ترین قدرت‌های بشری را عاجز کند. او به ما الهام کرد قرآن و داستان‌های اقوام گذشته اگرچه در دوره عقل‌گرایی دور از وحی تخیل و سمبلیک فرض می‌شود، جنبه واقعی قدرتمندی دارد. پشه‌ای که نمرود را از پا درآورد؛ آب مایه حیات که حیات فرعون و یارانش را گرفت؛ تار عنکبوتی که جان پیامبر اسلام را نجات داد همیشه مسخر بشر نیست و گاهی این جنود کوچک و ساده کارهای بزرگ و شگفت‌انگیزی انجام میدهند. ویروس کرونا از همان سربازان به ظاهر شری است که به ما هشدارباش می‌دهد.