به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، مسعود اخوان‌فرد، حقوقدان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره موضوع اعتراض کارگران هپکو و تبرئه آنها از سوی قوه قضائیه توضیحاتی را ارائه کرد. وی با ابراز شادمانی از حکم دادگاه کیفری اراک گفت: «خوشبختانه پس از سال‌ها صدای مظلومیت کارگران کارخانه هپکو به گوش نهاد قضایی رسید و آنها با حکم مستقیم دادگاه تبرئه شدند.» اخوان‌فرد در ادامه به بیان چند نکته پیرامون این مساله پرداخت و تصریح کرد: «در همه نظام‌های حقوقی کارگران دارای حقوق تعریف‌شده و مشخصی هستند که هم خودشان نسبت به آن آگاهند و هم مخاطبان اعم از کارفرمایان، دستگاه‌های دولتی، نظارتی و قضایی با آن آشنایی دارند.»
عدم وجود سندیکاهای کارگری باید توسط وزارت کار مورد توجه قرار گیرد
مسئول سابق بسیج حقوقدانان با اشاره به نقصی که در این رابطه وجود دارد، به بحث سندیکاهای کارگری پرداخت و گفت: «در محدوده مسائل کارگری، اتحادیه‌ها و سندیکاهای کارگری که به مباحث صنفی کارگران فارغ از مسائل سیاسی و سایر موارد حاشیه‌دار بپردازند، کمتر دیده می‌شوند که از این رو نیاز است این خلأ به‌وسیله مسئولان ذی‌ربط به‌خصوص وزارت کار مورد توجه قرار گیرد.» وی ادامه داد: «نکته دیگر مبحث حقوق کار است که جلوه بارزی از حقوق شهروندی در جمهوری اسلامی بوده و در این زمینه لازم است موازین حقوق شهروندی مورد رعایت و توجه قرار گیرد.»
کارگران نه زبان گفتن دارند و نه پای رفتن
اخوان‌فرد با بیان اینکه به‌تعبیر شهید رجایی «کارگران نه زبان گفتن دارند و نه پای رفتن» به مشاغل سخت و زیان‌آور و لزوم رسیدگی به وضعیت آنها اشاره کرد و گفت: «در این رابطه ضرورت وجود انجمن‌های حقوقی که مدافع حقوق کارگران به‌خصوص کارگران معادن و نظایر آن در مشاغل سخت باشند، احساس می‌شود.»
ایده شکل‌گیری سازمان نظام کارگری
این فعال حقوقی به حادثه معدن زغال‌سنگ یورت و جان باختن تعدادی از کارگران در سال 96 اشاره کرد و متذکر شد: «در این حادثه معدن تعدادی از کارگران عزیز جان باختند و مشکلات عدیده‌ای نیز برای دیگر کارگران و خانواده آنها ایجاد شد که نیاز است مجموعه‌‌ای مستمرا پیگیر این مسائل باشد، همان‌گونه که سازمان نظام پزشکی و نظام مهندسی داریم که حافظ حقوق این اقشار است، سازمان نظام کارگری یا موارد مشابه‌ای نیز باید در این رابطه وجود داشته باشد.»
وی با تاکید بر اینکه نباید برخی بیان کنند در شورای‌عالی کار، نماینده کارگران حضور دارند، چراکه اگر قرار بود این حضور موثر باشد، این وضعیت برای کارگران هپکو و نظایر آن در سایر کارخانه‌ها ایجاد نمی‌شد، گفت: «متاسفانه حتی حداقل حقوق و دستمزد در سال 99 برای کارگران لحاظ نشده است، درحالی که آنها جزو اقشار پایین جامعه محسوب می‌شوند و باید مدافع حقوق کارگری در مجموعه‌های مختلف باشیم.»
حق اعتراض کارگران بدون نگرانی از دست دادن موقعیت شغلی
اخوان‌فرد به ارائه پیشنهادی در این زمینه پرداخت و با بیان اینکه در بخش قضایی توصیه بنده این است که شعب مخصوصی دررابطه با آخرین وضعیت کارگران و نابسامانی‌های آنها ایجاد شود تا قبل از درمان به‌نوعی پیشگیری کنند، افزود: «در این صورت ما دیگر شاهد بروز اتفاقاتی همچون کارخانه هپکو یا صنایع آذرآب نخواهیم بود.»
مسئول سابق بسیج حقوقدانان کشور تاکید کرد: «کارگران باید بدون نگرانی و دغدغه مشکلات خود را بیان کنند و نگران از دست دادن موقعیت شغلی‌شان نباشند.»
نگاه اعتراضی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران قانونمند است
وی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان تبرئه کارگران را باب جدیدی در به رسمیت شناختن اعتراضات حقیقی در مسائل سیاسی و صنفی دانست یا خیر، اظهار داشت: «نوع نگاه اعتراضی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران قانونمند است، به طور مثال مبحثی که در کشورهای دیگر به شکل اعتصاب وجود دارد، قانون اساسی ما آن را به رسمیت نمی‌شناسد، بلکه به نتیجه رسیدن آنها در قالب‌های ساختاری از طرق مختلفی دیده شده است.»
اعتراضات کارگری در گوشه دفتر مسئولان یادداشت شود
به گفته اخوان‌فرد آنچه به‌عنوان اعتراض‌های کارگری مطرح می‌شود باید در گوشه دفتر مسئولان و روسای قوه به‌طور ملموس وجود داشته باشد و ما شاهد باشیم روسای قوه مجریه، مقننه و قضائیه درصدی از اوقات خود را به این‌گونه دغدغه‌ها و نگرانی‌ها می‌پردازند تا به مرحله اعتراض نرسد.
مسئول سابق بسیج حقوقدانان کشور افزود: «به‌تعبیر مشخص‌تر ما باید در ارتباط با اعتراضات کارگری بهداشت حقوقی ایجاد کنیم.» وی با بیان اینکه در وضعیت تبرئه کارگران بازهم آنها باید به حالت صفر-صفر بازگردند، گفت: «این مساله باید طوری باشد که حقوق از دست‌رفته کارگران همراه خسارات مختلفی که در این رابطه بوده است به آنها بازگردانده شود.»
در گام بعدی نحوه وصول خواسته‌های به‌حق کارگران ساده‌نویسی شود
اخوان‌فرد در پاسخ به این سوال که آیا به رسمیت شناخته شدن حق اعتراض این گروه نقطه عطفی در احقاق حقوق کارگران محسوب نخواهد شد، تصریح کرد: «وصول خواسته‌های به‌حق و قانونی کارگران از طرق قانونی باید تعبیه و شفاف‌سازی و ساده‌نویسی شود، به‌طوری که هر کارگری احساس کند می‌تواند به‌حق خود برسد.»
این فعال حقوقی در پاسخ به اینکه آیا این اتفاق بعد از تبرئه کارگران هپکو رخ نداده است، گفت: «بنده حکم دقیق این کارگران را ندیده‌ام، اما همانطور که اشاره شد باید ساختار این مساله مورد توجه و اصلاح قرار گیرد.»