به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، شیوع کرونا در کشور، روند و فعالیت‌های آموزشی دانشگاه‌ها را اگرچه تا حدودی مختل کرد، اما با استفاده از بستر فضای مجازی، آموزش‌های الکترونیکی برای استفاده از فرصت قرنطینه و جبران خلأها، جانی دوباره گرفت. شروع این آموزش‌ها به‌واسطه کمبود امکانات و عدم‌آمادگی دانشگاه کم‌نقص نبود، اما رفته‌رفته در هفته اخیر، هم مشکلات آموزش‌های آنلاین کمتر شده و هم مشارکت دانشجویان افزایش یافته است. به‌همین‌بهانه، به‌سراغ روسای استانی دانشگاه آزاد اسلامی در پنج نقطه کشور رفتیم و جزئیات تداوم فعالیت‌های آموزشی واحدهای دانشگاه آزاد را در ایام شیوع کرونا جویا شدیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اردبیل:
90 درصد کلاس‌های استان اردبیل به‌صورت آنلاین برگزار شده است
اسحاق رسولی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اردبیل در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در رابطه با وضعیت آموزش مجازی در دانشگاه‌های آزاد این استان اظهار کرد: «کلاس‌های آنلاین از 24 اسفند ماه در استان اردبیل راه‌اندازی شده و حدود 2700 مشخصه قطعی از استان به واحد الکترونیکی انتقال دادیم. شاید دوماه پیش مشکلاتی برای برگزاری کلاس داشتیم اما الان به‌طور کامل آموزش‌های آنلاین به‌صورت منظم در حال برگزاری است.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اردبیل درباره میزان مشارکت دانشجویان در کلاس‌ها گفت: «اکنون میزان مشارکت دانشجویان بالای 80 درصد است. قبل از عید میزان مشارکت پایین بود. البته برای 20درصدی که مشارکت نداشتند می‌توان نداشتن اینترنت را عنوان کرد که توسط این واحد از طریق گروه‌ها با آنها تماس گرفته شده است. همچنین دانشجویانی که نتوانستند به شبکه اینترنتی وصل شوند از طریق دو برنامه در شبکه‌های اجتماعی با آنها ارتباط برقرار می‌کنیم.
ما مشکلی در فضای الکترونیک و شبکه‌های اجتماعی نداریم و اگر واحد الکترونیکی در برقراری ارتباط مشکلی داشته باشد، در شبکه اجتماعی کلاس‌ها برگزار می‌شود.» وی درخصوص مشارکت اساتید گفت: «اکنون اساتید کاملا در برگزاری کلاس‌ها مشارکت دارند و الان استادی وجود ندارد که آنلاین نشده یا به عبارتی در کلاس حاضر نشده باشد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اردبیل درباره نحوه رسیدگی به مشکلات دانشجویان درخصوص آموزش مجازی گفت: «برای هر دانشکده و برای هر درسی پشتیبانی فنی وجود دارد و اساتید و دانشجویان هر سوالی که داشته باشند به پشتیبانی فنی مراجعه می‌کنند. در استان اردبیل تمام مدیران گروه‌ها؛ تمام مسئولان آموزشی به‌علاوه تمام همکاران پشتیبانی مرکز اطلاعات و ارتباطات و روابط‌عمومی به‌طور مستقل و شبانه‌روزی به دانشجویان خدمات ارائه می‌دهند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اردبیل درباره کلاس‌های برگزارشده آنلاین گفت: «بالای 90درصد کلاس‌ها برگزار شده است.»
وی درخصوص برگزاری جلسات دفاع پایان‌نامه اظهار کرد: «دفاع پایان‌نامه‌ها طی برنامه‌ریزی انجام‌شده به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد:
75 درصد دانشجویان در کلاس‌های مجازی مشارکت دارند
معصومه طباطبایی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره برگزاری کلاس‌های مجازی در واحدهای این استان اظهار کرد: «اواخر سال 98 تقریبا یک‌هفته‌ای در اسفند ماه کلاس‌های آنلاین در دانشگاه برگزار شد. بالاخره اول کار با مشکلاتی روبه‌رو شدیم که الحمدلله با کمک واحد الکترونیک رفع شد. این مشکلات درخصوص دانشجویان و بیشتر اساتید هیات‌علمی و حق‌التدریس نیز وجود داشت که برطرف شد. کلاس‌های برگزارنشده سال گذشته در ایام عید با برگزاری کلاس‌های جبرانی پیگیری شد و از 16 فروردین به‌طور منظم کلاس‌های ارشد، دکتری و کاردانی و کارشناسی برگزار شده است.»
وی درخصوص نحوه رسیدگی به مشکلات دانشجویان هم گفت: «بعضی از تلفن‌های دانشگاه روی موبایل کارکنان فناوری و آموزشی دانشگاه انتقال داده شد تا با تماس دانشجویان حتی خارج از ساعت اداری جوابگو باشند. شماره پشتیبان هم روی یک‌سری تلفن همکاران بود که آنها پاسخگو بودند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد درمورد آمار برگزاری کلاس‌ها اظهار کرد: «90 درصد کلاس‌ها به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود ضمن اینکه حضور دانشجویان به‌صورت آنلاین بستگی به کلاس‌ها دارد. آمار تقریبی مشارکت دانشجویان 65 تا 75 درصد است، البته برخی کلاس‌ها به‌صورت صددرصدی هم دانشجو داشتند.»
وی ادامه داد: «حضور دانشجویان کاردانی و کارشناسی در کلاس‌های آنلاین کمتر است و شاید امکاناتی را که بتوانند وارد کلاس شوند نداشته باشند، چراکه دانشجویانی داشتیم که مراجعه می‌کنند و می‌گویند یا تلفن هوشمند ندارند یا امکاناتی که به سیستم وصل شوند و صدا داشته باشند، ندارند.»
طباطبایی درمورد برگزاری دفاع پایان‌نامه‌ها هم اظهار کرد: «تصمیم گرفته شده اگر دانشجو و اساتید امکان مراجعه به دانشگاه را داشتند، حضوری بیایند و دفاع از پایان‌نامه را انجام دهند ولی اگر دانشجو بومی نباشد و خارج از منطقه باشد می‌تواند این امر به صورت مجازی باشد. البته هنوز جلسه‌ای برای دفاع پایان‌نامه برگزار نشده و هفته آینده قرار است برگزار شود و اگر بومی باشد با تمام اساتید هماهنگ شده که با پروتکل‌های بهداشتی کار انجام شود.»
رئیس واحد یزد با بیان اینکه اگر دانشجو مشکل برای دفاع داشته باشد به‌طور مجازی می‌تواند برگزار کند، اضافه کرد: «همکاران نرم‌افزار برگزاری جلسه پایان‌نامه به‌صورت مجازی را نوشته‌اند و درصورت رفع اشکالات آن از این نرم‌افزار استفاده خواهیم کرد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان خوزستان:
آغاز دفاع نیمه‌حضوری پایان‌نامه‌ها از هفته آینده
فرج‌الله براتی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان خوزستان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره کلاس‌های آنلاین اظهار کرد: «زمانی که از سوی سازمان مرکزی اعلام شد کلاس‌ها به‌صورت مجازی برگزار شود این واحد هم اقدام به چنین کاری کرد. ابتدا برای برگزاری کلاس آنلاین یک‌سری مشکلاتی وجود داشت و با توجه به زیرساخت‌ها که روبه‌راه نبود به مرور بهتر شد. تعدادی از اساتید یا دانشجویان برای اتصال به کلاس‌ها مشکل داشتند چون در ابتدا با این سامانه و روش تدریس مجازی آشنایی نداشتند ولی بعد با مدیریتی که ایجاد شد و تلاشی که آقایان در سازمان مرکزی کردند و با پیگیری‌های مجدانه و پشتیبانی‌ها و مشکلات برطرف شد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز بیان کرد: «در استان خوزستان پیگیری برای برگزاری کلاس‌ها بیشتر شد و اکنون برگزاری کلاس‌ها تا 80 درصد رسیده است البته در ابتدا میزان حضور دانشجویان کمتر بود ولی الان تا 35درصد هم افزایش یافته است و امروز 40درصد افزایش مشارکت دانشجو داشته ایم.»
براتی با بیان اینکه آموزش مجازی از سوی دانشجویان با استقبال خوبی مواجه شده است، گفت: «اکنون کلاس‌هایی وجود دارد که با تعداد 30 یا 40 نفر برگزار می‌شود و در برخی کلاس‌ها استقبال بیش‌ازحد تصور است.»
براتی ادامه داد: «برگزاری کلاس‌های آنلاین باید برای ترم‌های آتی مدنظر مدیران دانشگاه‌ها قرار گیرد. بخشی از آموزش را می‌توان به‌صورت مجازی انجام داد، به‌خصوص در سه ماه تابستان می‌توان با استفاده از قابلیت آموزش‌های مجازی این کار را انجام داد که هم از نظر کیفی سطح آموزش را بالا می‌برد و هم در وقت صرفه‌جویی می‌کند.»
براتی درخصوص نحوه پاسخگویی به مشکلات دانشجویان و اساتید هم اظهار کرد: «برای هر 500 دانشجو یک پشتیبان قرار دادیم که هم مسئول آی‌تی هستند و هم شبانه‌روز پاسخ سوالات اساتیدی را بدهند که مشکل دارند. از طرف دیگر هم فضایی در دانشگاه برای اساتید فراهم کردیم تا اساتیدی که از منزل امکان پاسخگویی نداشتند بتوانند ورود کنند و پاسخگوی دانشجویان باشند. درکنار آن افرادی بودند که به‌صورت پشتیبان در کلاس می‌نشستند و مشکلات را برای اساتید حل می‌کردند تا اساتید بتوانند تمام امکانات موردنیاز برای آموزش مجازی را پیدا کنند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان خوزستان درمورد دفاع از پایان‌نامه‌ها هم گفت: «قرار است طی مذاکراتی که با همتی و کشاورزی داشتیم با همان روش مجازی از هفته آینده پایان‌نامه‌ها در نرم‌افزار دان قرار گیرد. حتی اگر دانشجویی غیر از اهواز باشد و متعلق به استان خوزستان می‌تواند در شهر خود حضور پیدا کند و دفاع را با هماهنگی، راهنمایی و مشاوره اساتید انجام بدهد ضمن اینکه از تمامی مراحل دفاع فیلمبرداری می‌شود.»
وی گفت: «الان هم درحال برنامه‌ریزی هستیم تا فضایی را فراهم کنیم برای برخی دانشجویان؛ هم از جهت رعایت و شرایط پیشگیری و هم از نظر امکانات لازم برای ضبط و ثبت تا ان‌شاءالله هفته آینده کار را شروع کنیم.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان:
70درصد دانشجویان زنجانی در کلاس‌های مجازی حاضر شده‌اند
علیرضا فیروزفر در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در رابطه با آموزش در فضای مجازی در دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان اظهار کرد: «با ابلاغ بخشنامه برگزاری کلاس‌های آنلاین در دانشگاه آزاد اسلامی در این استان بلافاصله نسبت به تشکیل ستاد آموزش‌های برخط اقدام و قبل از تعطیلات نوروز سعی شد که مقدمات لازم برای ارائه تمام کلاس‌ها فراهم شود.»
وی افزود: «قبل از تعطیلات نوروز تعداد زیادی از کلاس‌ها برگزار شد اما برای جبران کلاس‌های برگزارنشده در ایام تعطیلات از 5 تا 15فروردین‌ماه 1590 کلاس پیش‌بینی و تعریف شد که خوشبختانه از این تعداد 1340 کلاس به‌صورت کامل دربازه زمانی تعیین‌شده به‌عنوان کلاس‌های جبرانی تشکیل شد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان گفت: «چون کلاس‌های تشکیل‌شده در ایام تعطیلات باعث شد استان زنجان خیلی‌سریع با ملزومات طرح آشنا شود، لذا تمهیدات لازم برای کیفیت‌دهی آموزش‌ها اندیشیده شد. به‌طور مثال برای پاسخگویی سریع مراجعات و درخواست‌های دانشجویان سامانه‌ای به نام ثبت انتقادات و پیشنهادات آموزش‌های برخط ایجاد شد که دانشجویان بتوانند نظرات خودشان را ثبت کنند.»
فیروزفر ادامه داد: «سازوکاری تعریف شد که تمامی پیشنهادها، انتقادها و شکایات ثبت‌شده در این سامانه حداکثر ظرف مدت 24ساعت جواب داده شود. این بحث موجب رشد مشارکت دانشجویان در استان زنجان شد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان بیان کرد: «به‌موازات این سامانه در یک سامانه پیامکی به‌تمامی دانشجویان استان پیامکی ارسال و درخواست شد دانشجویانی که هرنوع مشکلی با آموزش‌های برخط دارند، عدد یک را به آن ارسال کنند. بعد از ثبت، موارد رسیده دسته‌بندی شد و با تمامی دانشجویانی که اشکال داشتند تماس گرفته شد و این به رشد مشارکت دانشجویان و برطرف کردن مشکلات آنها کمک کرد.»
وی اضافه کرد: «درنهایت برای اینکه کیفیت کلاس‌ها بررسی شود- چراکه بعضا شکایتی در زمینه صدا و محتوای بارگذاری میشد- ضمن تاکید به اساتید محترم برای بارگذاری فایل‌های پی‌دی‌اف و پاورپوینت در تمام کلاس‌ها طرح نظارتی به نام مدیریت سیستم اجرا شد.»
فیروزفر ادامه داد: «مدیریت سیستم به این صورت است که طی فرآیندی تعریف‌شده مدیر سیستم با حضور آنلاین در کلاس‌ها با کنترل کیفیت آنها، گزارش روزانه از کلاس‌ها را تهیه و به گروه‌ها و دانشکده‌های مربوطه ارائه می‌کرد. گروه‌ها جمع می‌شدند و توسط دانشکده‌ها بازخورد این گزارش‌ها به اساتید ابلاغ میشد که در رفع اشکالات کوشا باشند و این باعث میشد که در آموزش‌های برخط رشد کیفی‌وکمی داشته باشیم.»
رئیس واحد زنجان گفت: «در کنار آن جزوه‌های آموزشی متعدد هم در اختیار اساتید و هم دانشجویان قرار می‌گرفت و برای تکمیل کردن کلاس‌ها درخواست میشد اساتید محترم در شبکه‌های اجتماعی مجاز گروه‌های موازی با کلاس‌ها شامل تمام‌دانشجویان را تشکیل دهند و اشکالات آنان را رفع کنند. استان زنجان در مدتی کوتاه توانست در آموزش‌های برخط خود کیفیت لازم را فراهم کند، به‌طوری که مشارکت دانشجویی استان زنجان که از حدود 15درصد مشارکت دانشجویی در اول کار شروع شده بود، الان به 68 تا 70 درصد رسیده است.»
وی درخصوص آمار مشارکت اساتید گفت: «درصد مشارکت اساتید الان به صددرصد رسیده، ولی چون بعضا اشکالات سیستمی داریم، یعنی اختلالات از دسترس خارج شدن ال‌ام‌اس مربوط به کلاس‌ها باعث عدم تشکیل کلاس می‌شود، درصد تشکیل کلاس‌های ما متوسط روزانه در هفته اخیر بالای 96درصد بوده است و آن چنددرصد هم مربوط به اختلالات سیستمی است و اساتید مشارکت صددرصدی دارند.»
رئیس دانشگاه آزاد زنجان گفت: «آخرین اقدام این دانشگاه در استان زنجان که از امروز اجرایی خواهد شد، بررسی کیفی محتوای کلاس‌هاست، یعنی از امروز طی فرآیندی مدیران گروه مطالب ارائه‌شده در کلاس‌ها را ارزیابی خواهند کرد. چون قبلا هم اینگونه بوده است و در تمام این سال‌ها طرح درس‌هایی که اساتید ارائه می‌دادند توسط مدیران گروه بررسی میشد. در حوزه آموزش‌های برخط از فردا مدیران گروه در استان زنجان شروع خواهند کرد و فایل‌های بارگذاری‌شده توسط اساتید را بررسی می‌کنند و مطابقت با سرفصل‌ها انجام خواهد شد.»
وی درباره جلسه دفاع پایان‌نامه‌ها گفت: «نحوه دفاع از پایان‌نامه‌ها به شرایط بستگی دارد و ما منتظریم ببینیم این روزها روند به چه‌صورت است، درنهایت یکی از روش‌ها را اجرا خواهیم کرد. اگر دانشجویی درخواست دفاع دهد و اگر بتوانیم در واحد مربوطه با حضور استاد راهنما، دانشجو و داور با رعایت پروتکل‌های بهداشتی این کار اجرا خواهد شد. اگر دانشجو، استاد راهنما یا استاد داور بومی استان نباشد سعی می‌کنیم جلسات را در واحدهای مجاور برگزار کنیم و درانتها اقدام نهایی ما برگزاری برخط آن است که برایش برنامه‌ریزی می‌کنیم.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان همدان:
85درصد کلاس‌های همدان آنلاین شد
مرتضی قائمی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در رابطه با آموزش در فضای مجازی در دانشگاه آزاد اسلامی استان همدان اظهار کرد: «امکان دستیابی به آمار دانشجویان به‌تازگی ایجاد شده و هنوز آمار دقیقی برای حضور دانشجویان و مشارکت دانشجویان در کلاس‌های آنلاین نیست، اما به‌طور کلی بیش از 85درصد کلاس‌ها به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود که غالبا اساتید در آن حضور فعالی دارند.»
وی افزود: «کسانی که مشکلات نرم‌افزاری و اینترنتی دارند، اجازه دارند که به‌صورت آفلاین کلاس‌ها را برگزار کنند.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان همدان درباره نحوه پاسخگویی به مشکلات دانشجویان اظهار کرد: «این واحد دوگروه پشتیبانی فنی تشکیل داده که متشکل از 16نفر است؛ دو گروه برای اساتید و یک گروه برای دانشجویان که پاسخگوی مشکلات آنها هستند و لحظه‌به‌لحظه اشکالات آنها را برطرف می‌کنند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان همدان درخصوص وضعیت دانشجویانی که نمی‌توانند از کلاس‌های آنلاین استفاده کنند، گفت: «مطالب را سیستم ضبط می‌کند و دانشجویان به سیستم مراجعه و آن را دریافت می‌کنند.» قائمی درخصوص برگزاری کلاس‌های عملی هم گفت: «به‌محض اینکه وضعیت سفید شود کلاس‌های عملی را به‌صورت فشرده برگزار خواهیم کرد.»
وی درمورد نحوه برگزاری جلسات دفاع از پایان‌نامه‌ها گفت: «بااجازه‌ای که از سازمان مرکزی گرفته‌شده، به‌زودی جلسات باحضور دانشجو، استاد، استاد راهنما و داور در یک سالن با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار می‌شود. جلسات دفاع را به‌صورت حضوری برگزار می‌کنیم، مگر اینکه شرایط سختی وجود داشته باشد یا مسیر دانشجو دور باشد که در این صورت جلسه را مجازی دنبال خواهیم کرد.»
وی گفت: «گروهی تشکیل شده تا شرایط ایجاد سامانه‌ای برخط را بررسی کند و برای 20درصد از کلاس‌های مهرماه حتی در شرایط عادی کلاس‌ها به‌صورت آنلاین دنبال شود.»
* نویسنده : مریم حضرتی ، روزنامه نگار