به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، در آغاز شیوع کرونا در کشور، یک مساله، ذهن بسیاری از مردم را به خود مشغول کرده بود. باتوجه به سرعت شیوع بیماری آیا تجهیزات کافی برای مقابله با آن در کشور وجود دارد؟ کمیاب شدن موادضدعفونی‌کننده مانند الکل و اقلام بهدر آغاز شیوع کرونا در کشور، یک مساله، ذهن بسیاری از مردم را به خود مشغول کرده بود. باتوجه به سرعت شیوع بیماری آیا تجهیزات کافی برای مقابله با آن در کشور وجود دارد؟ کمیاب شدن موادضدعفونی‌کننده مانند الکل و اقلام بهداشتی همچون ماسک تاحدودی همه را نگران کرد؛ اما با تلاش جهادگران و محققان به سرعت ورق برگشت و شرایط روز‌به‌روز بهتر و دغدغه‌های مردم در زمینه‌های مختلف برطرف شد. مثل واردات کیت تشخیص کرونا که یکی از معضلات، کمبود کیت تشخیص بود ولی خوشبختانه مراکز تحقیقاتی به همراه محققان در کشور موفق به تولید آن شدند و به مراحل ساخت آن دست یافتند و امروزه برای ساخت آن واحدهای مختلف دانشگاه آزاد از جمله دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی نیز در حال مشارکت و تلاش هستند. تولید انبوه مواد ضدعفونی‌کننده و ساخت محصولات دیگر ازجمله ماسک‌های ان 99، دستگاه اتوکلاپ پلاسمایی، پدال آب، دستگاه تب‌سنج، دسترسی به دانش فنی بنتیلاتور و دستگاه تولید ازون خانگی همه بخشی از تلاش‌های پژوهشگران دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی در مراکز تحقیقاتی این دانشگاه در طول ایام شیوع کرونا در کشور است. در شماره امروز «فرهیختگان» با عزیز جوانپور، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی درباره عملکرد این دانشگاه در ایام شیوع ویروس کووید -19 و جزئیات طرح‌های ارائه شده و تولید شده به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
فعالیت 5 مرکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز درخصوص مبارزه با کرونا
عزیز جوانپورهروی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره اقدامات فناورانه دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی اظهار کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی تبریز پنج مرکز تحقیقات دارد که با شیوع بیماری ویروس کرونا این مراکز اقداماتی را انجام دادهاند. به عنوان مثال مرکز تحقیقات نانو در تولید ماده ضدعفونی‌کننده، مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی دانش فنی ساخت کیت تشخیص کرونا، مرکز توسعه پایدار هم رسالت کمیته علمی را برعهده گرفته؛ کمیته رباتیک در خصوص توزیع برق و مرکز تحقیقات بیوفوتونیک که مجهز به امکانات فوق نوری و دستگاه انرژی اتمی است برای ضدعفونی و استریلیزه کردن ماسک‌ها و لباس‌های محافظ فعالیت داشته است.»
وی افزود: «چندین طرح فناورانه به معاونت پژوهش و فناوری استان ارسال شده که در حال بررسی است و یک طرح مهم آن تولید کیت تشخیص کرونا در مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز است.»
ساخت کیت تشخیص کرونا در مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی دانشگاه
جوانپور افزود: «تیم تحقیقاتی این مرکز متشکل از دانشجویان ارشد و دکتری و اساتید هیات علمی هستند که دانش فنی آن را به دست آورده‌اند. البته این افراد قبلا بر روی سلول‌های بنیادی کار می‌کردند و این روزها به‌دنبال یک مکان ایزوله برای آزمایش هستند چرا که این آزمایش باید بر روی یک ویروس زنده واقعی انجام شود. دانش فنی این طرح در شورای‌عالی دانش‌بنیان مطرح شده و بر اساس برآورد کد هزینه برای هر 100 کیت، هر کیت 50 نفر و هر 100 کیت نزدیک به 5 هزار نمونه را می‌تواند ارائه دهند. دانش فنی ساخت این کیت یکی از نمونه‌های جدیدی خواهد بود که در حیطه ویروس کروناست که نیاز به یک محل ایزوله دارد.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تبریز عنوان کرد: «این کیت مانند مشابه خارجی آن است و دیگر نیاز به واردات آن نیست بلکه خود کشور می‌تواند آن را تولید کند.»
میکروب‌زدایی به وسیله دستگاه تصفیه هوا
جوانپور ادامه داد: «دستگاه تصفیه هوا توسط(ازون) طرح دیگری است که هم به صورت خانگی و هم به صورت صنعتی برای کارگاه‌ها و منازل تولید شده است و الان آمادگی این را داریم که به تولید انبوه برسد. این دستگاه، هوای آلوده بیمارستان‌های کرونایی؛ محیط آلوده خانه؛ محیط آلوده اماکنی که در آن رفت‌وآمد زیاد است؛ میکروب‌زدایی می‌کند. این دستگاه مجوز دارد و نمونه‌ای از این دستگاه تولید شده است. سرمایه‌گذار این محصول هم یکی از کارخانه‌داران تبریز است که آمادگی آن را دارد نوع خانگی آن را تولید و به بازار عرضه کند. قیمت این دستگاه بسیار مناسب و ویژگی‌های مشابه خارجی خود را دارد.»
طرح گروه مکانیک دانشگاه آزاد تبریز برای کمک به کادر درمانی
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی ادامه داد: «ساخت شیرآب پدالی طرح دیگری است که از سوی گروه مکانیک در مرکز تحقیقات ساخته شده است. شیرهای آب با چشم الکترونیکی ساختار مخصوصی دارند و نصب آن پرهزینه است. ولی ویژگی شیر پدالی این است که بر روی شیرهای معمولی وصل می‌شود. این محصول به تولید انبوه رسیده و گونه‌های تجاری آن تولید و مجوز لازم را هم اخذ کرده است. هم‌اکنون در بیمارستان‌های تبریز مثل بیمارستان امام سجاد (ع)، بیمارستان بین‌المللی تبریز، شهریار و محلاتی و برخی کلینیک‌ها و آزمایشگاه‌ها هم نصب شده و مورد استفاده قرار گرفته است. از این دستگاه استقبال خوبی شده چون نصب و کارایی این دستگاه بسیار آسان است و از هدر رفت آب جلوگیری می‌کند.»
تحقیقات دانشگاه آزادی‌ها در حوزه توزیع برق
وی از طرح تحقیقاتی در مرکز تحقیقات و فناوری دانشگاه آزاد تبریز به نام تاثیر کرونا بر توزیع شبکه برق نام برد و افزود: «بیشتر کارخانه‌ها نیمه تعطیلند و بیشتر منازل فعالند. این یک ناتعادلی را در توزیع برق ایجاد کرده است. به‌دلیل اینکه در ستاد علمی کرونا استان شرکت دارم در آنجا یک‌سری کمیته‌های علمی ایجاد شد که آنها بتوانند در تصمیم‌سازی به ستاد اصلی کرونا استان کمک کنند یکی از این کمیته‌ها که مسئولیتش را مرکز تحقیقات توسعه پایدار دریاچه ارومیه قبول کرده کمیته مدیریت بحران و توسعه پایدار با رویکرد مسائل محیط‌زیست است. کمیته‌های دیگری هم هستند اما دانشگاه آزاد اسلامی تبریز کمیته مدیریت بحران و توسعه پایدار را برعهده گرفت.»
جوانپور ادامه داد: «طرح دیگری که مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی تبریز درحال نهایی کردن آن است، دستگاه تب‌سنج وایرلس (بدون تماس) است که با رعایت فاصله دمای بدن را می‌سنجد و در رابطه با بحث کرونا قابل استفاده است.»
آماده‌سازی اتوکلاپ پلاسمایی توسط اعضای هیات علمی واحد شبستر
دبیر هیات امنا و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی عنوان کرد: «یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد واحد شبستر به طور مشترک با مرکز تحقیقات تبریز دستگاه اتوکلاپ پلاسمایی را طراحی کرده است. این دستگاه مزایایی نسبت به اتوکلاپ‌های رایج دارد که ازجمله آن می‌توان به قیمت بسیار پایین آن که معمولا از بخار آب استفاده نمی‌کند، پسماند خونی ندارد و می‌تواند وسایلی که در ضدعفونی کردن آنها مثل پلاستیک و الیاف مشکل دارند؛ اشاره کرد.»
دبیر هیات امنا و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی افزود: «یکی از واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان‌شرقی اخیرا برای دستیابی به دانش فنی بنتیلاتور تلاش کرده و براساس اظهارات مسئولان امر، اکنون آمادگی ساخت آن را پیدا کرده است.» جوانپور از تولید محلول ضدعفونی‌کننده سطوح در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلخچی خبر داد و گفت: «در راستای فعالیت‌های علمی-پژوهشی و حمایت از واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت دانش‌بنیان نوین فرآیند بهره‌ور سبز مستقر در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی ایلخچی موفق به اخذ مجوز از وزارت بهداشت برای تولید محلول‌های ضدعفونی سطوح شد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی از تولیدات مرکز تحقیقات نانو واحد تبریز خبر داد و گفت: «این مرکز پس از اعلام همه‌گیر شدن بیماری کرونا با همکاری شرکت دانش‌بنیان فاطرشیمی که تولیدکننده در حوزه مواد شیمیایی و بهداشتی است و در مرکز رشد واحدهای فناور مستقر است، اقدام به تولید نمونه‌های محصولات نانویی، الکلی و غیرالکلی کرده تا در بحران کرونا دوشادوش جهادگران سلامت به مقابله با این بیماری بپردازد.»
افزایش ظرفیت تولیدات مواد بهداشتی تا 2 تن در روز
وی افزود: «مسیر اخذ مجوزهای لازم بهداشتی، گسترش و ایجاد مجموعه دوم شرکت در مرکز رشد دانشگاه و نیز عرضه مستقیم اقلام تولیدی از مجموعه دانشگاه میسر شده و امروزه به همت اعضای هیات‌علمی و دانش‌آموختگان دانشگاه آزاد که مجموعه مدیریت و تحقیق و توسعه این شرکت را تشکیل می‌دهند، ظرفیت تولید از 20 لیتر در روز به دو تن در روز افزایش یافته است. پژوهشگران و محققان این شرکت محصولات خود را گسترش داده و باتوجه به نیازهای مختلف در حوزه‌های مختلف و با هلدینگ‌های مختلف در استان آذربایجان‌شرقی و تهران به فعالیت شبانه‌روزی خود ادامه می‌دهند و معتقدند در هر زمان و در هر سنگری که مردم نیازمند باشند می‌توان فعالیت کرد.»
جوانپور از همکاری مرکز رشد تبریز با همکاری واحد سما خبر داد و گفت: «این مرکز اقدام به تولید البسه درمانی و دوخت‌ودوز گان و ماسک کرده است و تاکنون بیش از سه هزار ماسک تولید و بالای دو هزار ماسک به فروش رسیده است که این تولید همچنان ادامه دارد. این مرکز توانست علاوه بر گرفتن مجوز تولید ماسک، مجوز تولید گان را هم بگیرد.» وی افزود: «مرکز بیوفوتونیک این دانشگاه مجهز به امکانات فوق‌نوری و دستگاه انرژی اتمی برای ضدعفونی و استریلیزه کردن است که می‌تواند ماسک‌ها و البسه‌ها را ضدعفونی کند چون ماسک‌هایی که تهیه می‌شود برای استریلیزه شدن باید در گرمای بالا قرار گیرد و از این جهت در سازمان انرژی اتمی استریلیزه می‌شوند و به احتمال قوی در هفته پیش رو بحث استریلیزه را به خود مرکز تحقیقات ببریم که در آن امکانات لازم وجود دارد و کار را در خود مرکز انجام خواهیم داد.»
همکاری دانشجویان تبریزی در ضدعفونی کردن شهر
این مسئول به همکاری دانشجویان بسیجی این دانشگاه اشاره کرد و گفت: «در راستای رزمایش دفاع بیولوژیک مجموعه بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز هر روز به میزان هزار لیتر نقاط مختلف کلانشهر تبریز را ضدعفونی می‌کند.»
وی بیان کرد: «با در اختیار قرار دادن امکانات و تجهیزات از سوی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ناحیه بسیج دانشجویی و سپاه غدیر تبریز یکی از قوی‌ترین و مؤثرترین گروه‌های ضدعفونی را تشکیل دادهاند.»
فعالیت‌های غیراورژانسی بیمارستان امام سجاد(ع) در حال تعلیق
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز از آمادگی بیمارستان امام سجاد(ع) خبر داد و افزود: «معاونت علوم‌پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز با شرکت در جلسات برگزار شده آمادگی خود را برای همکاری کادر درمانی این دانشگاه و بیمارستان امام سجاد(ع) و اختصاص بخشی از این بیمارستان به بیماران کرونایی اعلام کرده است.»
جوانپور عنوان کرد: «در راستای آمادگی مقابله با کرونا و امکان خدمت‌رسانی به مراجعان بیمارستانی، اقدام به تعلیق همه فعالیت‌های اِلکتیو(غیراورژانسی) بیمارستان امام سجاد(ع) کردیم تا بیمارستان آمادگی کامل از نظر نیروی انسانی و تجهیزات لازم را داشته باشد.»
چگونگی تداوم فعالیت‌های آموزشی در واحد تبریز
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز درباره برگزاری کلاس‌های دفاع پایان‌نامه عنوان کرد: «پس از ابلاغ دکتر طهرانچی ریاست عالی دانشگاه آزاد اسلامی وارد بحث پایان‌نامه‌ها خواهیم شد و در سامانه پژوهشیار ان‌شاءالله این کار صورت می‌گیرد و کد پایان‌نامه صادر و نهایتا تصویب می‌شود و دفاع از پایان‌نامه‌ها انجام خواهد شد.»
جوانپور در خصوص برگزاری کلاس‌های آنلاین هم اضافه کرد: «کلاس‌های آنلاین هم برای دانشجویان ایرانی و هم دانشجویان خارجی برگزار می‌شود و هیچ مشکلی برای برگزاری آن وجود ندارد. بیش از شاید 90 درصد از اساتید و شاید 70 درصد از دانشجویان در این آموزش مجازی شرکت کرده‌اند.»
وی از برگزاری کلاس‌های جبرانی در طول ایام عید خبر داد و تصریح کرد: «باتوجه به اختلالات پیش آمده در سال 98 در طول برگزاری کلاس‌های مجازی فرصتی ایجاد کردیم تا اساتید کلاس‌های جبرانی را در عید نوروز برگزار کنند. خوشبختانه از 16 فروردین کلاس‌ها منظم در حال برگزاری است و نحوه استفاده دانشجویان و اساتید از این کلاس‌ها به طور کامل اطلاع‌رسانی شده است.»
تشکیل بیش از 16 هزار کلاس مجازی تا ابتدای اردیبهشت
جوانپور در پایان از تشکیل بیش از 16 هزار و 778 کلاس مجازی بر اساس آمار استخراجی از سامانه گزارش‌گیری واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد اسلامی از 19 اسفند 98 تا یکم اردیبهشت ماه 99 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز خبر داد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی ابراز امیدواری کرد اگر آموزش مجازی بتواند پاسخگوی درسی دانشجویان و اساتید باشد، به‌طور قطع در آینده و در شرایط بعد از بحران دانشگاه آزاد تبدیل به بزرگ‌ترین دانشگاه مجازی در جهان خواهد شد، همان‌طور که اکنون بزرگ‌ترین دانشگاه حضوری در جهان است.
* نویسنده: مریم حضرتی، روزنامه‌نگار