به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، فعالیت‌های پژوهشی دانشمندان و دانشگاهیان همواره زمینه‌های پیشرفت تکنولوژی و ظهور فناوری‌های جدید را در حوزه‌های مختلف فراهم کرده است و به‌همین دلیل امروزه یکی از اولویت‌های اصلی دانشگاه‌ها در کنار امر آموزش، امور تحقیقاتی و پژوهشی محسوب می‌شود؛ مساله‌ای که باعث شکل‌گیری نسل جدیدی از دانشگاه‌ها شده و نه‌تنها فعالیت‌های دانشگاهیان را تحت‌تاثیر قرار داده، بلکه به پیشرفت بخش‌های مختلف صنعتی کشورها نیز کمک شایانی کرده است. پیوند پژوهش و صنعت طی سال‌های اخیر در دنیا به‌حدی گسترده بوده که شاید بتوان این دو حوزه را بال‌های رسیدن به آرزوهای بشر دانست. شاید ارتباط صنعت و دانشگاه در کشورهای پیشرفته یک امر مرسوم به‌شمار برود، اما در ایران باتوجه به وجود تحریم‌ها و نداشتن دسترسی به برخی فناوری‌ها و تجهیزات موردنیاز صنایع، قطعا پژوهش اهمیتی دوچندان دارد و چندسالی می‌شود که مقوله ارتباط دانشگاه و صنعت جزء مهم‌ترین اولویت‌های دانشگاه‌ها به‌ویژه دانشگاه‌های صنعتی به‌شمار می‌رود، چراکه همت بلند دانشگاهیان باعث شده ایران در بسیاری از فناوری‌ها به‌ویژه «های‌تک» در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشد. در این گزارش به‌سراغ برخی از دانشگاه‌های بزرگ کشور رفتیم تا علاوه‌بر بررسی عملکرد پژوهشی آنها در سال گذشته، برایمان از چالش‌ها و چشم‌اندازهایشان در سال‌جاری بگویند.
معاون پژوهشی دانشگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی عنوان کرد
درآمدزایی 8.5 میلیارد تومانی دانشگاه خواجه‌نصیر از ارتباط با صنعت
محمد طالعی، معاون پژوهشی دانشگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی درباره عملکرد پژوهشی این دانشگاه در سال گذشته گفت: «خوشبختانه در سال98 توانستیم ازلحاظ عقد قراردادهای پژوهشی رشد خوبی داشته باشیم و به‌رغم وجود مشکلات مالی، صنایع مجبور بودند برای رفع نیازهایشان به‌سراغ دانشگاه‌های کشور بیایند و حدود 5/8 میلیارد تومان گردش مالی در حوزه ارتباط با صنعت را در سال قبل تجربه کردیم.»
او با بیان اینکه در حوزه پایان‌نامه‌های تقاضامحور و محصول‌محور نیز ورود خوبی را داشته‌ایم، اظهار داشت: «ما توانستیم بودجه 700میلیون تومانی را برای خرید تجهیزات و مواد اولیه موردنیاز تامین کنیم و از سوی دیگر با اختصاص فضای جدید با همکاری معاونت علمی در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان، شاهد رشد فضای فیزیکی موردنیاز برای فعالیت این شرکت‌ها نیز بوده‌ایم.»
معاون پژوهشی دانشگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی تصریح کرد: «در حوزه شرکت‌های فناور نیز توانستیم حمایت یک میلیارد تومانی را برای فعالیت آنها جذب کنیم که خوشبختانه فعالیت آنها نیز در سال گذشته رشد داشته است. از سوی دیگر در حوزه قراردادهای خارجی نیز ورود داشتیم و 10 قرارداد را منعقد کردیم که پارتنر خارجی داشته است.»
طالعی در همین زمینه تصریح کرد: «البته قرارداد خارجی‌مان به‌این‌صورت نبوده که کاری را برای کشور خارجی انجام داده و درقبال آن پولی دریافت کنیم، بلکه تمامی این 10 قرارداد دارای پارتنر خارجی بوده و سرمایه‌گذار عملا در ایران حضور داشته است.»
او درباره مشکلات حوزه پژوهش در سال گذشته گفت: «اصلی‌ترین مشکل ما بحث عدم تخصیص بودجه دانشگاه بود، چراکه به‌خاطر نبود بودجه کافی عملا نتوانستیم بخشی از برنامه‌هایمان را به‌موقع انجام دهیم. البته باید به این مساله اشاره کنم که به‌رغم وجود مشکلات مالی در بخش صنعتی کشور اما در روند ارتباط‌گیری با صنعت با مشکل جدی روبه‌رو نشدیم و توانستیم قراردادهایمان را به سرانجام برسانیم.»
معاون پژوهشی دانشگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی بیان داشت: «در نظر داریم در سال‌جاری نیز با همین شیب در حوزه ارتباط با صنعت به حرکت خودمان ادامه دهیم و تصور می‌کنم امسال در این حوزه وضعیت خوبی را خواهیم داشت، از سوی دیگر در حوزه فناوری نیز شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.»
طالعی تصریح کرد: «ما طرح راهبردی معاونت پژوهش و فناوری را تنظیم کرده‌ایم و عمده سیاستگذاری‌هایمان هم آن است که به‌سمت پایان‌نامه‌های محصول‌محور حرکت کنیم تا بتوایم از ظرفیت دانشجویان تحصیلات تکمیلی در حوزه ساخت محصولات بر پایه دانش فنی استفاده کنیم تا درنهایت به تولید محصول منجر شود؛ طبیعتا با این مسیر به جهش تولید نیز کمک خواهد شد.»
رئیس دانشگاه امیرکبیر تاکید کرد:
جهش تولید مستلزم توسعه حوزه نوآوری و فناوری
سیداحمد معتمدی، رئیس دانشگاه امیرکبیر گفت: «خوشبختانه با وجود مشکلات بودجه‌ای، کرونایی و ارزی و به‌رغم اینکه فعالیت‌های پژوهشی وابسته به مسائل بودجه‌ای است، توانستیم عملکرد خوبی را درحوزه پژوهش در سال 98 داشته باشیم، از سوی دیگر صنایع کشور نیز با مشکلاتی در سال گذشته همراه بود، اما در نهایت مسیر فعالیت ما در پژوهش روبه‌رشد بوده است.»
او با بیان اینکه سال گذشته توانستیم در همه رتبه‌بندی‌های دنیا جایگاه‌مان را افزایش دهیم، تصریح کرد: «طبیعتا رتبه‌بندی‌های جهانی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های بین‌المللی محسوب می‌شود؛ همچنین از لحاظ تولید مقالات هم از حیث کمی‌وکیفی شاهد رشد بودیم، از طرف دیگر در بحث فناوری‌و‌نوآوری نیز قراردادهای صنعتی‌مان و درآمدهای‌مان نیز به‌رغم همه مشکلات صنعت در پرداختی‌ها با رشد همراه بوده است.»
رئیس دانشگاه امیرکبیر با تاکید بر اینکه هرچند رقم نهایی قراردادها و میزان درآمدزایی دانشگاه از این طریق را تا یک ماه آینده اعلام می‌کنیم، اظهار داشت: «با این حال براساس آمارهای اولیه رشد خوبی را در قراردادهای صنعتی هم در حوزه عقد قرارداد و هم درآمدزایی شاهد هستیم. از طرف دیگر سال گذشته 5 دانشکده ما در حوزه ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان ورود کردند و ظرفیت 50 شرکتی را به دانشگاه اضافه کردند.»
معتمدی در همین زمینه تصریح کرد: «درمجموع توانستیم از مرز 130 شرکت دانش‌بنیان و واحد نوآوری درحوزه نوآوری‌وفناوری عبور کنیم که قطعا این رقم بسیار خوبی است و پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان سال 99 از مرز 300 شرکت دانش‌بنیان و واحد فناور فراتر برویم و طبیعتا این شرکت‌ها نقش مهمی در ارتباط‌گیری با صنایع و عقد قراردادهای صنعتی خواهند داشت.»
او با تاکید بر اینکه حوزه پژوهش شامل فعالیت‌های عملی و تئوری می‌شود، بیان داشت: «ما در حوزه قراردادهای خارجی نیز در سال گذشته دستاوردهای خوبی داشتیم، تاجایی‌که با موسسات بین‌المللی در آلمان، فرانسه و... پروژه‌های مشترکی را دنبال کردیم و اساتید ما توانسته‌اند با اساتید مقیم در اروپا و دانشگاه‌های معتبر همکاری داشته باشند، خوشبختانه دربحث ارتباط‌گیری با خارج از کشور هم رشد قابل توجهی را نسبت به 97 شاهد بودیم و قطعا آمار دقیق عملکرد دانشگاه در این ارتباط تا ماه آینده رسانه‌ای خواهد شد.»
رئیس دانشگاه امیرکبیر با اشاره به مشکلات سال گذشته در سر راه دانشگاه‌ها برای فعالیت‌های پژوهشی گفت: «اصلی‌ترین مشکل ما در این حوزه مربوط به مسائل مالی است و به‌رغم اینکه در خود دانشگاه نیز با مشکلات بودجه‌ای روبه‌رو هستیم، متاسفانه صنعت‌مان نیز سال گذشته مشکلات مالی زیادی داشت که طبیعتا این مسائل بر روند عقد قراردادهای دانشگاهی با صنایع اثرگذار است.»
او تصریح کرد: «یکی دیگر از مشکلات ما، بالا رفتن نرخ ارز است و از آنجایی که بودجه ما ریالی است با افزایش قیمت دلار برای خرید کتب، نشریات و به‌خصوص تجهیزات با مشکلات زیادی روبه‌رو شدیم با این حال همه سعی‌مان این بود که بتوانیم حرکت رو‌به‌جلوی دانشگاه در حوزه پژوهش را ادامه دهیم.»
معتمدی با تاکید بر اینکه قطعا امسال نیز همان مسیر گذشته را در حوزه پژوهش دنبال خواهیم کرد، بیان داشت: «به‌طور مثال در بحث قراردادهای صنعتی باید افزایش قراردادها و درآمدزایی داشته باشیم و در حوزه‌های دیگر نیز باید همین مسیر را دنبال کنیم، البته برنامه جدیدی را نیز در حوزه مهارت‌افزایی خواهیم داشت و هرچند موضوع مهارت‌افزایی دانشجویان را در سال گذشته نیز دنبال می‌کردیم اما می‌خواهیم با تدوین برنامه مدون مسیر جدیدی را در این زمینه داشته باشیم.»
رئیس دانشگاه امیرکبیر درباره ورود دانشگاه‌ها به بحث جهش تولید خاطرنشان کرد: «برای کمک به صنایع و به تبع آن افزایش تولید آنها باید حوزه نوآوری و فناوری را توسعه دهیم تا با کمک علم و فناوری به افزاش میزان تولید صنایع کمک کنیم که درنهایت نیز شاهد جهش تولید در بخش‌های مختلف خواهیم بود.»
رئیس دانشگاه صنعتی شیراز:
بودجه؛ مشکل اصلی حوزه پژوهش در سال 98 بوده است
محمدمهدی علویان‌مهر، رئیس دانشگاه صنعتی شیراز درباره عملکرد پژوهشی این دانشگاه در سال گذشته گفت: «به‌طور کلی ما سال نسبتا موفقی را در این حوزه گذراندیم و نباید فراموش کرد که پژوهش، حوزه‌های مختلفی را شامل می‌شود. البته ارتباط با صنعت جزو وظایف اصلی دانشگاه به‌شمار می‌رود و توانستیم در این حوزه قراردادهای متعددی را با صنایع مختلف کشور ازجمله صنایع نفت و گاز در جنوب کشور به‌ویژه منطقه لامر و عسلویه منعقد کنیم.»
او در توضیح بیشتر این مساله اظهار داشت: «در حوزه صنعت برق نیز توانستیم با عقد قراردادهایی پروژه‌های خوبی را به اجرا برسانیم و در حوزه فناوری‌های IT هم قراردادهای بزرگی را با مجموعه وزارتخانه ارتباطات داشتیم و درحوزه ارتباط با صنعت حجم اقدامات صورت گرفته در سال 98 بسیار زیاد بوده است و توانستیم عملکرد خوبی را در این زمینه داشته باشیم.»
رئیس دانشگاه صنعتی شیراز با اشاره به حوزه فناوری ادامه داد: «طبیعتا بحث تکنولوژی و فناوری نیز از وظایف دانشگاه به‌شمار می‌رود و ما توانستیم تعدادی ثبت اختراع و تولید محصول داشته باشیم که ازجمله آنها می‌توان به تولید دستگاه ونتیلاتور اشاره کرد که الان ازجمله دستگاه‌های مورد نیاز برای درمان بیماران کرونایی محسوب می‌شود.»
علویان‌مهر به تولید مقالات علمی اشاره و تصریح کرد: «خوشبختانه دانشگاه صنعتی شیراز در این زمینه رتبه چهارم و در دنیا نیز رتبه 600 را دراختیار دارد و جایگاه دانشگاه در سال‌های 2019 و 2020 در این حوزه بسیار خوب بوده است و طبیعتا نمی‌توان این بخش را نیز از حوزه فعالیت‌های پژوهشی جدا دانست.»
او درباره همکاری با خارج از کشور درحوزه پژوهش گفت: «ما با بسیاری از کشورهای آمریکایی، اروپایی و آسیایی هم در حوزه هدایت پایان‌نامه‌های دانشجویی و هم درحوزه تولید مقالات علمی با دانشگاه‌های خارجی همکاری داریم و طبیعتا این همکاری‌ها ادامه خواهد داشت.»
رئیس دانشگاه صنعتی شیراز با تاکید بر اینکه در حوزه پژوهش روند رو به رشدی را در سال 98 نسبت به 97 طی کرده‌ایم، افزود: «اولویت اصلی‌مان در حوزه فناوری، ارتباط با صنعت و مهارت بوده است و تمام تلاشمان را در سال گذشته به‌کار بردیم تا بتوانیم در این سه حوزه مشخص که نیاز بازار کار و اشتغال به‌شمار می‌رود، متمرکز شویم و یکی از اقدامات مهم‌مان در سال گذشته ایجاد مرکز نوآوری‌وفناوری در دانشگاه بوده که امیدواریم در سه ماه نخست امسال با حضور رئیس‌جمهور و یا معاون علمی ریاست‌جمهور افتتاح شود.»
علویان‌مهر بیان داشت: «این مرکز ایجادکننده استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود و قطعا یکی از راه‌های اشتغالزایی دانشجویان به‌شمار می‌رود که به‌صورت جدی آن را دنبال کرده و می‌کنیم تا بتوانیم در آینده بسیار نزدیک با افتتاح این مرکز گام مثبتی درجهت اشتغالزایی دانشجویان برداریم.»
او با تاکید بر اینکه یکی از مشکلات اصلی ما بحث بودجه به‌شمار می‌رود، تصریح کرد: «قطعا زمانی که اعتبارات مورد نیاز دانشگاه‌ها به‌موقع اختصاص پیدا نکند، در روند تعهدات خلل ایجاد می‌شود و این مهم تنها مختص بودجه‌های دانشگاهی نیست؛ چراکه وقتی اختصاص بودجه صنعت برق نیز با مشکل روبه‌رو شود عملا باعث خواهد شد تا قراردادهای دانشگاهی با این صنعت نیز با اشکال همراه شود و طبیعتا تعهدات دانشگاه‌ها نسبت به این صنایع نیز دچار مشکل می‌شود.»
رئیس دانشگاه صنعتی شیراز گفت: «مشکلات بودجه باعث محدود شدن قراردادها می‌شود درحالی‌که اگر صنایع نفت، برق و IT بودجه خوبی را دراختیار داشته باشند که بتوانند به فعالیت پژوهشی در دانشگاه‌ها اختصاص دهند، طبیعتا فعالیت‌های پژوهشی نیز رونق خواهد گرفت و زمانی که این مهم برعکس باشد شاهد کاهش پروژه‌های دانشگاهی خواهیم بود و متاسفانه این مساله در سال 98 شدت بیشتری داشته است، هرچند تلاشمان این بود که خیلی خللی به روند پروژه‌ها از این بابت وارد نشود، اما درنهایت نبود بودجه تاثیر خودش را خواهد داشت و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.»
علویان‌مهر درباره چشم‌انداز پژوهشی دانشگاه صنعتی شیراز در 99 تصریح کرد: «راه‌اندازی مرکز نوآوری و فناوری که تلاش می‌کنیم در 3 ماه نخست امسال افتتاح شود یکی از برنامه‌های اصلی‌مان خواهد بود و درکنار آن با همکاری پارک علم‌وفناوری فارس درحال راه‌اندازی مرکز رشدی در دانشگاه هستیم که طبیعتا این مرکز مکمل مرکز نوآوری و فناوری خواهد بود و حداکثر هر دو این پروژه ها تا 6 ماه اول امسال افتتاح می‌شوند.»
او با تاکید بر اینکه هدفمان این است که این دو مرکز تا مهرماه امسال به بهره‌برداری برسد تا دانشجویانی که از ترم جدید وارد دانشگاه می‌شوند بتوانند از آن بهره‌مند شوند، اظهار داشت: «به سفارش استانداری درحال تهیه طرحی هستیم تا بتوانیم برنامه‌هایمان را برای جهش تولید به‌صورت کتبی تا دو، سه هفته آینده به استانداری اعلام کنیم و هدفمان نیز کمک به صنعت و طبیعتا کمک به تولید خواهد بود.»
رئیس دانشگاه صنعتی شیراز خاطر نشان کرد: «قطعا ما پاسخگوی نیازهای استان خواهیم بود و برنامه‌مان درحوزه جهش تولید نیز برای استان خواهد بود و نگاه‌مان بومی است، البته این الگو می‌تواند در کل کشور مورد استفاده قرار گیرد و علی‌رغم اینکه نگاه اول‌مان جهش تولید در صنایع استان است، اما این مساله می‌تواند در استان‌های دیگر نیز مورد استفاده قرار بگیرد.»