به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، اگرچه شیوع کرونا در کشور موجب تعطیلی دانشگاه‌ها شد، اما نه آموزش تعطیل شد و نه فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه‌ها. دانشگاه آزاد اسلامی نیز به عنوان بخشی از آموزش عالی کشور از روزهای نخست درگیری با کرونا هم در حوزه پزشکی و هم در حوزه‌های دیگر به کمک مردم شتافت. واحد مشهد یکی از مراکزی است که اقدام به ساخت محفظه ایزوله بیماران کرونایی و تولید ماسک، ژل و محلول‌های ضدعفونی‌کننده کرده است. در این باره با مسعود طاهری‌لاری، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌رضوی به چگونگی برگزاری کلاس‌های آموزشی آنلاین در فضای مجازی و تولید محصولات این دانشگاه در خصوص بیماری کرونا به گفت‌وگو نشستیم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
به ابتدای آغاز شیوع کرونا بازگردیم. دانشگاه آزاد در استان خراسان رضوی چگونه آماده مواجه با ویروس کرونا شد؟
ستاد پیشگیری و کنترل بیماری کرونا به طور رسمی به پیشنهاد معاون علوم پزشکی استان خراسان‌رضوی، سوم اسفند ۹۸ آغاز به کار کرد. اگرچه فعالیت‌های مرتبط با فضاهای اداری، آموزشی این ستاد در ایام تعطیلات کاهش یافته یا متوقف شده، اما بخش‌های ستادی، کمیته دانشجویی، فنی و اجرایی مشغول فعالیت هستند. ستاد شامل رئیس، دبیر و کمیته‌های اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی، کمیته آموزش، کمیته فنی، کمیته اجرایی، کمیته روانشناسی و مشاوره، کمیته مشارکت دانشجویی و کمیته نظارت و پایش تشکیل شد و هریک از کمیته‌ها بلافاصله فعالیت خود را آغاز کردند.
در مورد عملکرد و فعالیت‌های هر کمیته توضیح دهید؟
کمیته اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی نخستین کمیته‌ای بود که از لحظات اولیه تشکیل ستاد و همه روزه حتی ایام تعطیل به صورت آنلاین و تقریبا ۲۴ساعته فعالیت خود را آغاز و اطلاع‌رسانی مداوم داشت. طراحی و آماده‌سازی ۲۰ طرح و پوستر آموزشی جهت چاپ و پخش در اماکن عمومی دانشگاه و رسانه‌های مجازی، تنظیم و درج ۲۰۰ اطلاعیه، خبر، گزارش، موشن، گیف، پوستر، فیلم و تصویر مرتبط، در کانال‌های رسمی پیام‌رسان دانشگاه و چاپ و توزیع پوسترهای آموزشی، بهداشتی در سه طرح متفاوت و نصب و توزیع در محوطه دانشگاه و... از فعالیت‌های دیگر این کمیته است.
برگزاری کارگاه‌های آموزشی آنلاین و مشاوره‌های تلفنی
کمیته آموزش مسئولیت برگزاری کارگاه‌های آموزشی، دوره‌های آموزشی آنلاین و مشاوره‌های تلفنی و پاسخگویی به سوالات را بر عهده داشت که در این خصوص ۱۶ کارگاه آموزشی برحسب رده شغلی به تفکیک دانشکده‌ها و اماکن توسط اعضای هیات‌علمی و متخصصان حوزه علوم پزشکی برگزار و کلاس‌های آموزش آنلاین درباره پیشگیری و کنترل بیماری کرونا توسط کمیته آموزش برنامه‌ریزی و اجرا شد. پاسخگویی به سوالات در بیمارستان دانشگاه فراهم و شماره سایر مراجع ذی‌صلاح نیز اطلاع‌رسانی شد تا دانشجویان و کارکنان بتوانند سوالات خود را از منابع موثق کسب کنند و درگیر شایعات و تناقضات نشوند.
غربالگری حرارتی در پایانه‌های 1 و 3 فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد مقدس
در حوزه فنی ستاد پیشگیری و کنترل ویروس کرونا چه خدماتی ارائه کردید؟
این کمیته با همکاری استانداری درخصوص کنترل اپیدمی با استقرار نیروی متخصص و دستگاه تصویربرداری حرارتی FLIR T 62101 توسط مرکز خدمات آزمایشگاهی و تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی خراسان رضوی و مرکز تحقیقات مهندسی پزشکی به منظور غربالگری حرارتی در پایانه‌های 1 و 3 فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد مقدس از 21 بهمن‌ماه 1398 تاکنون فعالیت می‌کند. تعیین محل نصب هندراب در محل‌های مختلف دانشگاه و تهیه دستورالعمل نحوه استفاده از آن، پیگیری خرید تب‌سنج دیجیتالی برای ورودی‌های دانشگاه جهت پیشگیری و کنترل تب، بازدیدهای میدانی و آموزش‌هایی در محل برای کارکنان، پشتیبانی فنی کمیته دانشجویی برای ایجاد پایگاه تولید ماسک و شیلد محافظ و محلول ضدعفونی‌کننده دست ازجمله فعالیت‌های این کمیته است. در کمیته اجرایی ستاد کنترل و پیشگیری از بیماری کرونا نیز فعالیت‌هایی شامل؛ سفارش و پیگیری خرید ۶۰۰ عدد هندراب، نصب ۷۰ عدد هندراب در محیط‌های اداری، سفارش و خرید مواد ضدعفونی‌کننده فضاها، خرید مخزن ۵۰۰ لیتری برای مواد ضدعفونی‌کننده، خرید ۶۰ عدد اسپری نیم‌لیتری برای فضاهای خاص، فراهم کردن انبار برای محلول‌های آماده شده گروه شیمی برای شارژ مجدد، سفارش خرید و تحویل لباس‌های ایمنی و وسایل حفاظت شخصی برای نیروهای خدمات دانشکده‌ها و سایر اماکن به منظور ضدعفونی کردن روزانه، سفارش و خرید دستگاه‌های پایش به منظور ضدعفونی کردن روزانه اماکن و نصب هندراب در خودروهای دانشگاه، تهیه امکانات لازم برای ضدعفونی آنها و آموزش پرسنل ازجمله دیگر فعالیت‌های این کمیته در ایام اخیر بوده است. تعیین اثربخشی مایع و ژل ضدعفونی دست با همکاری بیمارستان‌های دانشگاه آزاد اسلامی (آریا و 22بهمن) براساس کشت‌های به‌عمل‌آمده، دستورجمع‌آوری آبخوری‌ها در هر دانشکده و نظارت بر عملکرد نیروهای خدماتی و توزیع غذا و تهیه تنظیم دستورالعمل‌های پیشگیری برای عابر بانک‌ها، آسانسورها و... از دیگر اقدامات این کمیته است.
در حوزه مشاوره نیز انجام مشاوره تلفنی روزانه جهت کاهش اضطراب دانشجویان و همکاران، تهیه پادکست‌های آموزشی جهت کاهش اضطراب ناشی از بحران بیماری، تهیه کلیپ‌های آموزشی و پیام‌های انگیزشی جهت مقابله با استرس بیماری، برگزاری جلسات مکرر مجازی با اعضای دفتر مشاوره و راهنمایی دانشگاه جهت هماهنگی امور، تولید پیام‌های بهداشتی جهت کاهش اضطراب کودکان از اقدامات کمیته فوق در این مدت است. یکی دیگر از کمیته‌های ستاد، کمیته نظارت است. اعضای کمیته نظارت و پایش همه روزه از دانشکده‌ها و حوزه‌های اداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد بازدید می‌کنند و پایش فعالیت و عملکرد حوزه‌های اجرایی درباره نصب دستگاه هندراب، ضدعفونی و نظافت اماکن، انعکاس نقاط ضعف و قوت آن به رئیس ستاد و سایر مبادی مربوطه گزارش می‌شود. همچنین رصد و پایش افراد مبتلا یا مشکوک به ویروس کرونا، توزیع ژل‌های ضدعفونی‌کننده، نظارت نامحسوس بر رفت‌وآمد و کنترل تردد افراد به داخل دانشگاه و توجیه افراد مراجعه‌کننده بر استفاده از امکانات ضدعفونی فراهم شده در در‌های ورودی توسط نیروهای حفاظت فیزیکی مستقر در محل توسط کمیته نظارت و پایش انجام شده است.
انتظار از دانشگاه در چنین شرایطی ورود به مسائل و موضوعات پرچالش مردم جامعه است. دانشگاه آزاد در استان شما چه طرح‌هایی را برای مبارزه با کرونا ارائه کرده و دنبال می‌کند؟
محفظه ایزوله بیماران، محلول ضدعفونی و ژل ضدعفونی‌کننده دست‌ها، ماسک سه لایه و شیلد صورت، داروی گیاهی جهت کمک به درمان کرونا و بررسی یک ضدعفونی‌کننده گیاهی آنتی ویروس در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد تولید و ساخته شد. محلول ضدعفونی‌کننده پایه کلر در واحد قوچان نیز تولید شده است.
درباره طرح محفظه ایزوله بیماران توضیح دهید.
محفظه ایزوله بیماران محفظه‌ای است که در آن جریان هوا جابه‌جا می‌شود که برای این جریان یک هواکشی تعبیه شده که دمای هوا و فشار هوا در آن کنترل می‌شود. این محفظه ساخته شده و از دانشگاه علوم پزشکی مشهد مجوز گرفته است و در حال حاضر منتظر حمایت برای تولید انبوه و درخواست از سوی بیمارستان‌ها هستیم. شایسته است که از تولید محفظه ایزوله بیماران که در گروه مهندسی پزشکی طراحی و ساخته شده و مراحل اولیه تایید خود در دانشگاه علوم پزشکی مشهد گذرانده است؛ حمایت شود.
حضور و فعالیت‌های دانشجویان دانشگاه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
یکی از کمیته‌های اصلی ستاد ما کمیته دانشجویی بود که به زعم بنده نقش حیاتی در کاهش شیوع ویروس کرونا و مقابله با این ویروس دارد. پیش‌بینی و سازماندهی گروه‌های دانشجویی برای حضور و نظارت بر بهداشت محیط‌های دانشجویی، تشکیل پایگاه تولید ماسک، شیلد محافظ و محلول ضدعفونی دست با همت بسیج دانشجویی و نظارت کمیته فنی ستاد پیشگیری و کنترل ویروس کرونا در دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، توزیع محصولات بهداشتی در مناطق نیازمند حاشیه شهر مشهد به همت بسیج دانشجویی از مهم‌ترین اقدامات کمیته دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد بوده است.
حضور 90 درصدی دانشجویان در آموزش مجازی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
فعالیت‌های آموزشی جزء لاینفک دانشگاه‌هاست و با توجه به تدوام شرایط قرنطینه، قرار شده به صورت مجازی این مساله دنبال شود. وضعیت آموزش‌های مجازی به چه صورت است؟
با توجه به بخشنامه سازمان مرکزی در اسفندماه 98، کارگروهی برای مدیریت و اجرای کلاس‌ها به صورت مجازی به ریاست واحد مشهد تشکیل شد و کار آماده‌سازی بستر نرمافزاری کلاس‌های مجازی از هشت اسفندماه 98 در اداره‌کل فناوری اطلاعات واحد مشهد آغاز شد. جلسات هماهنگی معاون آموزش و تحصیلات تکمیلی و مدیرکل آموزش و فناوری اطلاعات واحد مشهد با مسئولان واحدها، معاونان آموزشی، نمایندگان و رابط‌های واحدها و مراکز استان، مدیران گروه و اساتید از طریق ویدئو کنفرانس با مسئولان سازمان مرکزی و معاونان آموزشی استانها برگزار شد و اطلاع‌رسانی به اساتید و دانشجویان نیز از طریق پورتال و پیامک توسط روابط‌عمومی در این مدت به صورت مستمر صورت پذیرفته و آماده‌سازی و اجرای کلاس‌های مجازی در دو فاز عملیاتی شده است. در فاز اول از 14 اسفندماه 98 در واحد مشهد برای کلیه کلاسهایی که اساتید آنها برای ارائه کلاس به صورت مجازی، از طریق پورتال اعلام آمادگی کرده بودند، کلاس‌های آنلاین فعال شد که در این مرحله برای 428 استاد متقاضی این اتفاق رخ داد و مجموعا 2000 کلاس آنلاین برگزار شد و ظرف مدت یک هفته حدود 800 جلسه کلاس به صورت مجازی تشکیل شد. در فاز دوم از 19 اسفندماه 98، برای کلیه درسهای نظری واحد مشهد و از 21 اسفندماه برای کلیه واحدهای استان (به غیر از سبزوار، گناباد و سمای گناباد که درخواست استفاده از سامانه کلاس‌های مجازی واحد الکترونیکی را دادهاند)، لینک کلاس‌های آنلاین فعال شده است.
تجهیز دانشگاه‌های استان در راستای افزایش کیفیت خدمات مجازی
البته به منظور افزایش ظرفیت و کیفیت کلاس‌های مجازی اقدامات لازم برای ارتقای پهنای باند اینترنت واحد مشهد و نیز ارتقای سرورها برنامه‌ریزی شد، به طوری که با هزینه ماهانه 54 میلیون تومان عملیات افزایش پهنای باند به بیش از 3.5 برابر در تاریخ 17 اسفند 98 با موفقیت به اتمام رسید. در این فرآیند با فعالسازی دو خط اینترنت فیبر نوری STM-1 هر یک به ظرفیت 155 مگابایت در ثانیه به جای اتصال قبلی، پهنای باند از 100 مگابایت در ثانیه به ۴۶۰ مگابایت در ثانیه افزایش یافت. برای تقسیم بار اجرای کلاس‌ها، هفت سرور راهاندازی شده است که چهار سرور برای کلاس‌های واحد مشهد، یک سرور برای سمای مشهد و دو سرور برای سایر واحدها و مراکز استان، سرویسدهی را به عهده دارند. همچنین با اختصاص بودجه حدود 70 میلیون تومانی، خرید و نصب RAM به میزان 256 گیگابایت و هارد دیتاسنتر به میزان 5 ترابایت برای تقویت سرورها در حال اقدام است که امیدواریم این فرآیند هرچه زودتر تکمیل شود. با توجه به درخواست تعدادی از اساتید برای ارائه کلاس مجازی در دانشگاه و استفاده از امکانات کلاس‌های فیزیکی مانند وایتبرد جهت برگزاری کلاس آنلاین، تجهیز 76 کلاس در دانشکدههای مختلف واحد مشهد برای این منظور در دست اقدام است.
وضعیت مشارکت دانشجویان چگونه بوده است؟
میزان مشارکت دانشجویان استان 87.3درصد بوده و همچنین 78 درصد دانشجویان اتباع خارجی در کلاس‌ها شرکت کرده‌اند. البته واحد مشهد تا به امروز با مشارکت 90.2درصدی دانشجویان در آموزش‌های مجازی بیشترین سهم استان را به خود اختصاص داده است. بیش از 27 هزار دانشجو در کلاس‌های آنلاین حضور داشتند. علاوه بر واحدها و مراکز، به درخواست معاونت سمای مشهد، برای 14 مدرسه سما در مشهد نیز مجموعا 28 کلاس آنلاین تعریف و فعال شده است.
نحوه ارزیابی پایان‌نامه‌ها به چه صورت خواهد بود؟
منتظر دستورالعمل برگزاری دفاع پایان‌نامه‌ها از سوی سازمان مرکزی هستیم زیرا اعلام کردند تا پایان فروردین‌ماه دستورالعمل خواهد آمد. به طور کلی گفته شده که استاد و دانشجو می‌توانند به یک کلاس ایزوله بروند و داوران در منزل می‌توانند آن را از طریق فضای مجازی داوری کنند.
پشتیبانی آموزش مجازی به چه صورت انجام می‌شود؟
برای راهنمایی و پشتیبانی اساتید و دانشجویان، کانالها و گروه‌های ارتباطی تشکیل شده است، در این راستا از سوی معاونت آموزشی و اداره‌کل آموزش و اداره‌کل فناوری اطلاعات به رؤسا و کارکنان آموزش دانشکده‌ها و نیز پشتیبانهای فنی دانشکده‌ها آموزش لازم داده شده است. اداره‌کل فناوری اطلاعات، کارشناسانی را برای ارتباط و پشتیبانی واحدها، دانشکده‌ها و معاونت سما تعیین کرده تا در مدت برگزاری کلاس‌ها به صورت آنلاین به پاسخگویی و راهنمایی اساتید بپردازند و یک کانال نیز برای راهنمایی دانشجویان راهاندازی شده است که اخبار و اطلاعیههای مربوطه از طریق اداره‌کل روابط‌عمومی اطلاع‌رسانی می‌شود.
* نویسنده: مریم حضرتی، روزنامه نگار