به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، از همان زمانی که وسایل‌شان را بار کامیون کردند و به تهران آمدند و حتی عیدشان را هم پشت همان کامیون گذراندند، همه‌مان خانواده‌ای را در قاب تلویزیون دیدیم که مثل خودمان بودند. همان‌طور ساده و معمولی غذا می‌خوردند، دعوا می‌کردند. ساده بودند، نماز می‌خواندند. به خدا گلایه می‌کردند. همان کارهایی که هر کدام از ما در زندگی‌مان انجام می‌دهیم. همان کارهای معمولی که از هر آدم معمولی سر می‌زند. خانواده معمولی با همین ساده بودن‌ها جایشان را در خانه ایرانی‌ها به‌راحتی باز کردند و همیشه بودن‌شان جذاب است. مردم نگران‌شان می‌شوند و از بعضی کارهایشان حرص می‌خورند اما نکته اینجاست که دوست‌شان دارند و آنها را مثل خانواده خودشان پذیرفته‌اند. به بهانه پایتخت 6 که در ایام نوروز مهمان خانه‌های ما بود به سراغ این سریال رفتیم تا نگاهی بیندازیم به افت‌و‌خیزهای این سریال. قصدمان گفت‌وگو با عوامل این سریال بود اما به‌علت اینکه هنوز فیلمبرداری کار به پایان نرسیده است، امکان این کار فراهم نشد اما به‌زودی این مصاحبه را انجام خواهیم داد. در این گزارش می‌خواهیم از تولد خانواده معمولی و همچنین اتفاق‌هایی که برای این خانواده در طول این سال‌ها افتاد بگوییم.
تولد خانواده‌ای معمولی
اول فروردین ماه 1390 برای اولین‌بار مخاطب ایرانی، خانواده معمولی را در تلویزیون دید. خانواده‌ای که برخلاف دوره جدید زندگی‌های مدرن اهمیت خانواده مخصوصا بزرگ‌ترها در آن بسیار جدی گرفته می‌شد و یکی از دلایل دوست‌داشتن مخاطب هم این موضوع بود. محسن تنابنده که خودش هم نویسنده این کار است و هم شخصیت نقی معمولی را بازی می‌کند درباره خلق این شخصیت می‌گوید: «شخصیت نقی معمولی را با برداشت از خلق‌وخوی و شخصیت پسرخاله‌ام نوشتیم و بازی کردم. خانواده خاله‌ام اهل بندر گز استان گلستان بودند و چون با گویش آنها آشنایی داشتم این شخصیت خلق شد.»
سیروس مقدم کارگردان پایتخت است، کسی که به گفته خودش فکر نمی‌کرد مردم با خانواده معمولی در سال 1390 آنقدر گرم بگیرند که او تا فصل ششم این سریال را ادامه دهد. زمانی که پایتخت 2 را ساخت درباره علت ادامه دادن این سریال گفت: «نطفه اولیه این سریال در دل سریال پایتخت یک بسته شد و به یاد دارم هنگام ساخت و پخش این سریال بحث‌های زیادی مطرح شد و با مخاطبان زیادی روبه‌رو بودیم که هنوز اشباع نشده بودند و با یک خانواده جدید به نام تلویزیون به تازگی آشنا شده بودند اما به‌خاطر محدودیت 13روزه در ایام نوروز احساس کردیم قصه‌های زیادی هنوز در پس ذهن خود داریم و حرف‌های زیادی می‌توان با خانواده نقی زد اما فرصتش فراهم نشده بود.»
چرا پایتخت جذاب است؟
رسانه ملی همیشه از سریال‌هایی که می‌سازد دفاع می‌کند و معتقد است مردم این سریال‌ها را دوست دارند و می‌بینند. البته همه ما می‌دانیم که نگاه کردن دلیل بر دوست داشتن یک مجموعه نیست اما خب باید اعتراف کنیم که سریال پایتخت از این قاعده مستثنی است، سریالی که در هر زمانی که پخش شد و حتی تکرار بارهای آن از شبکه‌های مختلف تلویزیونی باعث شد تا این سریال همیشه پرطرفدار باشد اما راز این جذابیت در چه چیزی است؟ به نظر می‌رسد مهم‌ترین علت برتری و مزیت نسبی سریال پایتخت نسبت به سایر مجموعه‌های تلویزیونی، نزدیکی آن به «زندگی عامه» مردم ایران و دور شدن از مسائلی است که باعث می‌شود مردم حس کنند خودشان را در سریال می‌بینند، نه اینکه مثل اکثر سریال‌های تلویزیونی که تقریبا فقط متعلق به یک قشر مرفه و خاص است باعث جذابیت این سریال شد. در سریال پایتخت آدم‌ها و کاراکترها، همین آدم‌های معمولی هستند که همه ما هر روز در کوچه و خیابان مشاهده می‌کنیم. معمولیِ معمولی. مثل «نقی معمولی» و «ارسطو عامل». خوشی‌ها و ناخوشی‌های آنان مانند اکثر مردم ایران معمولی است. مشکلات آنان از جنس مشکلات مردم ایران است. حتی نحوه برطرف کردن مشکلات‌شان نیز مانند اکثر قریب به اتفاق مردم ایران است. به رئیس‌جمهور نامه می‌نویسند. همه داخل یک خانه جمع می‌شوند، با نماینده شهرشان حرف می‌زنند و خیلی مسائل دیگر که نشان می‌دهد این خانواده معمولی است مثل اکثریت مردم ایران.
نظر رهبر انقلاب درباره سریال پایتخت
از زمان شروع پایتخت در سال 1390، خیلی‌ها درمورد این سریال صحبت کردند و موافقان و البته مخالفان اندک که بیشتر در همان مازندران بودند هم داشت. رهبر معظم انقلاب در دیداری که در سال 1393 با کارگردانان و تهیه‌کنندگان داشتند از این سریال تجلیل کردند و گفتند: «یک تکه‌هایی از این کار شما را دیدم. … «پایتخت». خیلی خوب بود. یک فیلم ایرانی. من همیشه اعتراضم به هنرمندان این است که حتی دیالوگ‌ها را از روی کپی‌های فرنگی انتخاب می‌کنید. این، خب خیلی غلط و بد است. این نه، یک فیلم ایرانیِ کامل و درست است.»
سیروس مقدم درباره این دیدار می‌گوید: «ایشان در این دیدار از یکی از سریال‌هایی که خیلی تعریف کردند و بنده استفاده کردم، همین سریال پایتخت بود. اول اینکه بنده را که شناختند و برایم جای خوشحالی زیادی دارد و تعریف کردند و گفتند سریال‌های شما را پیگیر هستم که سریال‌های بسیار ایرانی است و به فرهنگ ما مردم و زندگی ایرانی بسیار نزدیک است. من هم از ایشان پرسیدم که کدام سریال‌هایم را می‌فرمایند و ایشان گفتند که پایتخت‌ها را پیگیری کرده‌ام و روابط سالم بین خانواده‌های ایرانی و شئون یک خانواده ایرانی در این سریال‌ها رعایت شده است. به مسئولان صداوسیما هم گفته‌ام که این سریال‌ها الگوی خوبی برای سریال‌سازی است. از مردمی بودن سریال هم تعریف کردند که من خیلی خوشحال شدم.»
پایتخت 6 و تغییرها
زمانی که خشایار الوند فوت کرد، خیلی ها معتقد بودند که پایتخت دیگر ساخته نخواهد شد و یا اگر ساخته شود جذابیت لازم را نخواهد داشت. حالا پایتخت 6 ساخته شده و پربیننده‌ترین سریال نوروز 99 شد، تا جایی که زمان پخش این سریال استفاده از اینترنت به کمترین حد خود می‌رسید. اما خب نباید این نکته را از نظر دور نگه داریم که تغییرات پایتخت و خانواده معمولی در فصل ششم کاملا مشهود است. از دروغ گفتن‌ها خانواده به هم، احترام بزرگ‌تر را نگه نداشتن و خیلی از مسائل دیگر که جزء نقاط ضعف این سریال عنوان می‌کنند اما این نکته را نباید از ذهن دور کنیم که سیروس مقدم در حال نشان دادن این خانواده در سال 1399 است؛ خانواده‌ای که تقریبا 10 سال از تولدشان می‌گذرد و روزگار می‌تواند آنها را عوض کند. مثل همه ما که ممکن است تغییر کرده باشیم.
* نویسنده: عاطفه جعفری، روزنامه‌نگار