به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، ابوالفضل ظهره‌وند، سفیر اسبق ایران در ایتالیا با اشاره به مجوز صادرشده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا جهت مبادلات دارو با ایران از کانال سوئیس به «فرهیختگان» گفت: «به‌نظر می‌رسد اتفاق جدیدی نیفتاده و این همان بحثی است که پیش از این هم درخصوص مبادلات دارو از کانال سوئیس مطرح بود و چندی‌پیش سفیر سوئیس چند جعبه دارو از طریق آن وارد کشور کرد.»
وی با بیان آنکه مجوز جدیدی صادر نشده، خاطرنشان کرد: «حجم مبادلات دارویی پیش‌بینی شده در این مکانیسم در مقایسه با آن چیزی که ایران سالیانه وارد می‌کند، بسیار ناچیز است. به بیان دقیق‌تر، اساسا صدور چنین مجوزی بیش از هرچیز یک شوی تبلیغاتی است.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان آنکه طبق اعلام رئیس بانک مرکزی ما در 10 ماهه نخست سال جاری چهارمیلیارد دلار دارو وارد کرده‌ایم و این در مقایسه با 2.5 میلیون دلاری که در هفته‌های گذشته از کانال سوئیس مبادله دارو شده، به کلی ناچیز است.»
ظهره‌وند با بیان آنکه این موضوع بیش از هرچیز مصرف سیاسی دارد، خاطرنشان کرد: «آنها با مانور روی درگیری کشور با کرونا تلاش می‌کنند وضعیت را بحرانی جلوه دهند در حالی که شرایط ایران به‌مراتب از کشوری چون ایتالیا بهتر است.»
وی اضافه کرد: «آنها درمورد ایران وقتی دیدند موضوع به‌نحو مناسبی در حال مدیریت است و یک عزم و همبستگی عمومی برای مهار این ویروس شکل گرفته، درصددند این‌گونه القا کنند که اگر ایران موفقیت‌هایی را در این زمینه به دست آورد آن را محصول کمک 2.5 میلیون دلاری مورد اشاره تلقی کنند.»
سفیر اسبق ایران در ایتالیا گفت: «آنها در هر حالتی که با بن‌بست مواجه شوند می‌خواهند یک راه گریز پیدا کنند، کمااینکه در این چارچوب ابتدا روی چالش کرونا تبلیغات گسترده کردند و حال که احساس می‌کنند ایران قادر بر فائق آمدن بر این چالش است تلاش می‌کنند این موفقیت احتمالی را ناشی از کمک دارویی ناچیز خود معرفی کنند.»
ظهره‌وند درخصوص وجه‌تمایز موجود میان شتا –کانال مالی سوئیس- با اینستکس تصریح کرد: «به‌لحاظ مکانیسم عملکرد، فرق خاصی میان این دو وجود ندارد و به بیان دقیق‌تر، ما باید شتا را نسخه محدود‌ترشده اینستکس یا به‌عبارتی، اینستکس سوئیسی قلمداد کنیم.»
وی ادامه داد: «اینجا سوئیس نقش محوری دارد و در اینستکس، اتحادیه اروپا به‌عنوان یک نهاد ظاهرا مستقل بین‌المللی نقش‌آفرینی می‌کرد؛ اما درحقیقت آن نقش بین‌المللی به کشور سوئیس به‌عنوان یک واسطه و کارگزار تقلیل یافته است.»
این کارشناس مسائل دیپلماتیک با اشاره به کارشکنی‌های آمریکا در مسیر عملیاتی‌شدن SPV یادآور شد: «آنجا یک نهاد اروپایی موضوعیت داشت و ما مناسبات تجاری و مالی خود را در کانالی بیرون از کنترل آمریکا با اتحادیه اروپا پیگیری می‌کردیم در حالی که در شتا، آمریکایی‌ها یک مجوز محدود به سوئیس می‌دهند اما می‌خواهند از آن در سطح جهانی بهره‌برداری سیاسی کنند.»
ظهره‌وند افزود: «سوئیس در اینجا می‌تواند در بیرون از مجازات‌های آمریکا و براساس این مجوز صادرشده در یک سقف محدود چند میلیون دلاری با ما مبادله دارو انجام دهد در حالی که ایران مشکل دارو و حتی مشکل تجاری در این زمینه هم ندارد.»
وی خاطرنشان کرد: «مکانیسم مالی اروپایی فراگیر بود به این نحو که ما نفت را می‌دادیم و از محل درآمد ناشی از آن تجارت خود را با اتحادیه اروپا در حوزه‌های مختلف انجام می‌دادیم. این موضوع در ادامه از SPV به اینستکس تقلیل یافت و بعد گفتند نفت برداشت نمی‌کنند و در ادامه همه‌چیز به غذا و دارو محدود شد و باز آمریکایی‌ها بر این سطح از مبادله نیز فشار آوردند تا اینکه اینستکس اساسا عملیاتی نشد.»
سفیر اسبق ایران در ایتالیا یادآور شد: «آنها اینستکس را به FATF مرتبط کردند در حالی که اساسا بحث ما با اتحادیه اروپا و 1+4 در چارچوب برجام بود و اینستکس نیز در همین چارچوب و نقشی که اروپا می‌خواست برای نجات توافق هسته‌ای ایفا کند، موضوعیت داشت.»
ظهره‌وند ادامه داد: «مجوز اخیر صادرشده از سوی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده درحقیقت حقه‌بازی‌ای است که آمریکایی‌ها انجام می‌دهند تا روی افکارعمومی داخل ایران و در سطح جهان تاثیر گذاشته و با عنوان کمک‌های انسان‌دوستانه، ژست حقوق بشری برای خود بگیرند، در حالی که کلیت این سناریو نوعی فریبکاری است.»
وی با اشاره به حمایت روسیه از این مکانیسم به‌رغم کاستی‌های غیرقابل انکار آن گفت: «شاخص ما روس‌ها نیستند و به‌طور طبیعی روس‌ها از هر گشایشی ولو به‌صورت محدود استقبال می‌کنند و آن را از در چارچوب اهداف منطقه‌ای و مناسبات خود با اروپا و آمریکا نگاه می‌کنند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به نسخه محدود به دارو شده اینستکس یادآور شد: «حتی در آن نسخه نیز بحث دارو در برابر برداشت نفت مطرح بود اما اکنون عدد اعلام‌شده آنچنان ناچیز است که نمی‌توان مابه‌ازایی برای فروش نفت برای آن در نظر گرفت کمااینکه فقط ارزش یک محموله نفت صادراتی ده‌ها و صدها میلیون دلار و چندین و چند برابر آن چیزی است که در ماه‌های گذشته از طریق این کانال دارو وارد ایران شده است.»
ظهره‌وند اضافه کرد: «آمریکایی‌ها صرفا درصددند در خلال این ماجرا بهره‌برداری تبلیغاتی کنند و الا مساله مهم‌تر از سوئیس، اتحادیه اروپاست و نقش این اتحادیه برای آمریکاست. اگر قرار بود کار جدی‌ای انجام شود در قالب همان اینستکس انجام می‌شد تا از این طریق برای اتحادیه اروپا نیز ظرفیتی ایجاد شود که بتوانند در سطح منطقه مانور سیاسی دهند و هم منافع خود و هم منافع آمریکا را به‌نحو مطلوب‌تری عملیاتی سازند. اما دیده می‌شود همه‌چیز به سوئیس به‌عنوان کشوری همواره بی‌طرف که هیچ نقشی در تحولات ندارد، تقلیل یافته است.»
وی مشروط‌سازی صدور مجوز از سوی وزارت خزانه‌داری به ارائه اطلاعات دقیق مبدأ و مقصد مبادلات را یکی از مهم‌ترین چالش‌های موجود در مسیر اجرایی‌شدن این مکانیسم دانست و توضیح داد: «هم‌اینک برای آمریکایی‌ها جای سوال است که ایران چگونه توانسته ظرف 10 ماه، چهارمیلیارد دلار دارو وارد کند. درحقیقت آنها درصددند خطوط ارتباطی مبادلات دارویی قبلی ایران را هم کشف کنند و این‌گونه با یک تیر چند نشان بزنند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: «آمریکایی‌ها اکنون با این واقعیت مواجهند که به‌رغم همه ادعاهایشان، در این زمینه دور خورده‌اند و ایران توانسته راه‌های دیگری برای تامین نیازهای دارویی خود بیابد، لذا تلاش آمریکا این است که مسیر‌های دور خوردن وزارت خزانه‌داری را بیابد.»
ظهره‌وند خاطرنشان کرد: «با در نظر داشتن این مجموعه واقعیات، اساسا نباید به این موضوع اعتنا کرد و ورود به آن به‌نفع ایران نیست.»
وی درخصوص واکنش متناسب دستگاه سیاست خارجی در مواجهه با این مجوز تصریح کرد: «تن دادن به این چارچوب به صلاح کشور نیست. یک‌موقع سفیر این کشور مقادیری دارو را به‌عنوان کمک به کشور هدیه می‌کند که آن بحثی جداگانه است؛ اما وقتی تعامل در یک چارچوب مشخص با تمامی ملاحظات جانبی آن مطرح می‌شود، باید از آن پرهیز کرد.»
این کارشناس مسائل سیاست خارجی در پایان یادآور شد: «بحث ما رقم دومیلیون و سه‌میلیون دلار نیست و موضوع باید به‌صورت ریشه‌ای حل شود. به‌عبارت دقیق‌تر، باید گفت همان مسیری که اروپایی‌ها در قالب اینستکس مطرح کردند برای ما محل بحث بود؛ چراکه یک‌وقت هست که آنها نفت برداشت می‌کنند و در عوض به ما کالا می‌دهند. یک‌موقع ذخایر ارزی ناشی از فروش نفت ما در دیگر کشورها را می‌خواهند استفاده کنند که برای ما پذیرفتنی نیست؛ چراکه ما مستقلیم و خود باید درخصوص مدیریت منابع ارزی خود تصمیم بگیریم.»