به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، سال 98 با بارش‌های شدید باران در مناطق شمال‌شرقی و جنوب‌غربی آغاز شد و تعطیلات نوروز را به روزهای سختی برای مردم این مناطق بدل کرد. به‌رغم همدلی مردم همه استان‌ها، سیل تا هفته‌ها در استان‌های گلستان، لرستان و خوزستان زندگی را برای مردم دشوار کرد؛ اما این پایان حکایت سیل نبود. بارش کم‌سابقه این بار در مناطق جنوبی و جنوب‌شرقی کشور، پای سیل را به استان‌های هرمزگان و سیستان‌وبلوچستان هم باز کرد و موجب تخریب زیرساخت‌ها و جاده‌های مواصلاتی و منازل مسکونی بسیاری از روستاهای منطقه بلوچستان شد. بیش از 10 روز از این بارش‌ها می‌گذرد، اما به‌دنبال بارش مجدد باران در این مناطق وضعیت بحرانی هنوز در بسیاری از نقاط استان سیستان‌وبلوچستان عرصه را برای مردم تنگ کرده است. دانشگاه آزاد اسلامی از ساعات اولیه بحران در این مناطق به یاری مردم شتافته و کماکان امکانات و خدمات خود را به مردم آسیب‌دیده عرضه می‌کند. «فرهیختگان» در گزارش امروز از حال و هوای مناطق سیل‌زده و کمک‌های دانشگاهی به مردم این مناطق کسب اطلاع کرده که در ادامه می‌خوانید.

   وضعیت در مناطق سیل‌زده کماکان بحرانی است

احمد صالحی‌آرا، رئیس قرارگاه جهادی دانشگاه آزاد اسلامی آخرین وضعیت مناطق سیل‌زده را بحرانی عنوان کرد و گفت: «وضعیت در مناطق سیل‌زده همان حالت بحرانی خودش را کماکان دارد. با وجود اینکه امدادرسانی نسبت به روزهای اول افزایش پیدا کرده، با توجه به نوع محرومیتی که در این مناطق وجود دارد و مشکلاتی که گریبانگیر مردم است، همچنان وضعیت نامطلوب ادامه دارد. از طرفی نزولات آسمانی در روزهای پنجشنبه و جمعه مجددا در مناطق سیل‌زده شروع به بارش کردند که در نوع خود کم‌سابقه بوده و حدود 20 تا 40 میلی‌‌متر در برخی مناطق بارش باران را شاهد بودیم. این بارش‌ها بر مشکلات هفته گذشته که بر اثر سیلاب ایجاد شده بود، اضافه کرده است.»

وی در ادامه تصریح کرد: «مناطقی مانند نیک‌شهر و شهرستان‌های اطرافش قصرقند و کاجو و روستاهای اطراف آنها و همچنین در حوزه چابهار، مناطق دشتیاری، اورکی و پلان وضعیت بحرانی وجود دارد. مشکل دیگری که امیدواریم به وقوع نپیوندد اما احتمال آن با توجه به اعلام ستاد بحران وجود دارد، تهدید افزایش سطح آب دریاچه هامون است که ممکن است شهرستان زابل را با خطر سیلاب مواجه کند.»
 
   مرجعیت واحد چابهار در امدادرسانی به مناطق سیل‌زده

صالحی‌آرا با اشاره به فعالیت قرارگاه جهادی دانشگاه آزاد اسلامی در این مناطق خاطرنشان کرد: «واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در مجموعه سیستان‌وبلوچستان و قرارگاه‌های اصلی و فرعی در تمام واحدها ایجاد شده و همه همکاران ما در این استان اعم از دانشجویان، کارکنان و اساتید، بیش از نیمی از ساعت کاری‌شان را جهت کمک‌رسانی به هموطنان آسیب‌دیده در منطقه بلوچستان صرف می‌کنند تا بتوانند مشکلات مردم را حل‌وفصل کنند. در این استان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چابهار مرجعیت پیدا کرده و تمام کمک‌های واحدها و مراکز دانشگاهی دیگر به سمت استان می‌رود و در این واحد متمرکز می‌شود و پس از بسته‌بندی در مناطق سیل‌زده توزیع می‌شود.»

   خانواده دانشگاه آزاد کمک‌های خود را ارسال کنند

رئیس قرارگاه جهادی دانشگاه آزاد اسلامی از خانواده دانشگاه آزاد اسلامی در سراسر کشور درخواست کرد با توجه لازم به مشکلات مردم مناطق درگیر با سیل، کمک‌های نقدی و غیرنقدی خود را با هماهنگی ریاست دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان‌وبلوچستان که مسئولیت قرارگاه جهادی دانشگاه در این منطقه را برعهده دارند ارسال کنند تا در اختیار هموطنان آسیب‌دیده قرار گیرد.صالحی‌آرا با اشاره به اولویت‌های امدادرسانی در زمان حاضر گفت: «فضای منطقه هنوز به ثبات لازم نرسیده است، بنابراین در این مدت بحث امداد و نجات را در دستور کار داریم. موضوع امداد و نجات و ارائه کمک‌های غذایی و پوششی به خانواده‌های درگیر سیل در اولویت قرار دارد. در حال‌حاضر اعضای بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی، آمادگی کامل را برای خدمت‌رسانی دارند و تاکنون اعلام نیازی درخصوص نیروی انسانی صورت نگرفته است. اگر این اعلام نیاز صورت گیرد، نیروهای جهادی استان‌های همجوار به محل‌های موردنیاز اعزام خواهند شد.»

وی با تاکید بر تداوم حضور این قرارگاه جهادی در مناطق سیل‌زده خاطرنشان کرد: «حضور دانشگاه آزاد اسلامی را در کنار مردم آسیب‌دیده خواهیم داشت و با اضافه شدن کمک‌های مردمی و خیرین که توان ما را افزایش می‌دهد، انشاءالله تا رسیدن به ثبات نسبی منطقه در خدمت مردم منطقه هستیم.»

   جزئیات خدمت‌رسانی دانشگاه آزادی‌ها در مناطق سیل‌زده

سلطانعلی میر، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان‌وبلوچستان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «در مرحله اولیه باران شدید و بی‌سابقه‌ای در استان بارید که حدود 13 شهر و صدها روستا را دچار مشکل کرد و جاده‌های مواصلاتی قطع شد. پس از گذشت چهار روز از سیل ارزیابی درستی از میزان خسارات وجود نداشت، بسیاری از راه‌ها مسدود بود و حتی از تعدادی روستا و ساکنانش خبری نبود. البته آب فروکش کرده و شرایط جاده‌ها بهتر شده بود، اما ظرف روزهای گذشته به خاطر بارش باران دوباره شرایط سخت‌ شد.»

وی با اشاره به اقدامات دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: «بلافاصله از لحظات اولیه بحران، قرارگاه جهادی استان تشکیل شد و همه واحدهای استان به‌ویژه واحدهای درگیر با سیل در آماده‌باش کامل بودند. امتحانات پردیس‌های دانشگاه آزاد اسلامی نیز لغو شد تا خسارت جانی نداشته باشیم. پس از فروکش کردن آب، ستاد اسکان این قرارگاه اعلام آمادگی کرد تا سوله‌های ورزشی و اماکن اقامتی واحدها برای اسکان سیل‌زدگان در خدمت مردم قرار گیرد.»

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان‌وبلوچستان ادامه داد: «مشکل اساسی این بود که روستاها دچار آسیب شدند. از لحظات اولیه سیل چهار واحد و 20 پردیس دانشگاه آزاد اسلامی در سطح منطقه بلوچستان کار امدادی را آغاز کردند. در برخی نقاط اولین گروه‌های امدادرسان که وارد روستاهای سیل‌زده شدند، گروه‌های قرارگاه جهادی دانشگاه بودند. واحدهای ایرانشهر، چابهار و نیک‌شهر که در مناطق اصلی درگیر سیل حضور داشتند، کمک‌رسانی را به روستاهای اطراف‌شان آغاز و موادغذایی، پتو و لباس گرم را توزیع کردند. حدود پنج تیم در چابهار، حدود پنج تیم در ایرانشهر و پنج تیم هم در نیک‌شهر به همراه پردیس‌های دانشگاه که اکنون مقر قرارگاه جهادی هستند، به مردم خدمت‌رسانی می‌کنند و مایحتاج خانواده‌ها را به دست‌شان می‌رسانند.»
 
   نقش آفرینی واحدهای دانشگاه آزاد در مدیریت امدادرسانی

میر افزود: «هم‌اکنون حدود یک هفته است همه واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی درگیر کمک‌رسانی هستند. خوشبختانه دانشگاه آزاد اسلامی و واحدهای آن در مناطق سیل‌زده نقشی کلیدی ایفا می‌کنند، به‌گونه‌ای که اسکان و امکانات و برنامه‌ریزی برای حضور سایر گروه‌های جهادی و امدادرسانی برعهده این واحدها است؛ مانند واحد چابهار که میزبان گروه جهادی حاج‌حسین یکتا است.»

مسئول قرارگاه جهادی دانشگاه آزاد اسلامی در استان استان سیستان‌وبلوچستان خاطرنشان کرد: «در حال حاضر دولت و دستگاه‌های مسئول باید برای بازگشایی راه‌ها و جبران و ترمیم خسارات وارده به زیرساخت‌ها اقدام کنند. این سیل بهانه‌ای شد تا عمق محرومیت و فقر در این مناطق بیش از پیش نمایان شود.»

میر با تاکید بر اینکه دانشگاه آزاد اسلامی از مردم و با مردم است، اضافه کرد: «بسیاری از خانواده‌های درگیر با سیل در تماس با دانشگاه آزاد اسلامی از این مجموعه درخواست کمک داشتند و به‌نوعی خودشان را عضوی از دانشگاه آزاد اسلامی می‌دانند و به ما رجوع کردند. دانشگاه آزاد اسلامی در شرایط سخت در کنار مردم است و این را جزء فلسفه وجودی خود می‌دانیم که به مردم و انقلاب خدمت کنیم و این امر را با ‌انگیزه‌های موجود در میان خانواده دانشگاه آزاد اسلامی، با قوت دنبال خواهیم کرد.»

وی تاکید کرد: «برخی از دانشگاه‌های آزاد مانند استان قم اعلام آمادگی برای اعزام نیرو داشتند و یک گروه پزشکی از دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان عازم مناطق سیل‌زده هستند.»

   کمک بیش از یک میلیارد تومانی از سوی دانشگاه آزاد اسلامی نیک‌شهر به سیل‌زدگان

موسی رئیسی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیک‌شهر استان سیستان‌وبلوچستان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «شهرستان‌های قصرقند، نیک‌شهر و فنوج، جزء شهرستان‌های سیل‌زده بودند که کمک‌‌های مردمی و به‌ویژه اقلام غذایی به دست این عزیزان رسیده است. علاوه‌بر این و با توجه به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی نیک‌‌شهر محل جمع‌آوری کمک‌‌های مردمی، طی مدت اخیر بوده است، کمک‌های نقدی و غیرنقدی قابل‌توجهی جمع‌آوری شده است.»

وی افزود: «طبق برآوردهای انجام‌شده، از ابتدای وقوع سیل در شهرستان نیک‌شهر تاکنون، بیش از یک میلیارد تومان کمک نقدی از طریق دانشگاه آزاد اسلامی این شهر جمع‌آوری و برای کمک به هموطنان سیل‌زده هزینه شده است.»

به گفته رئیسی، در پایان هفته گذشته دانشگاه صنعتی شاهرود کامیونی حامل کمک‌های مردمی به ارزش حدود 300 تا 400 میلیون تومان را به دانشگاه آزاد اسلامی نیک‌شهر ارسال کرد که اقلام بسیار ضروری و قابل‌توجهی شامل 200 دستگاه بخاری، 200 بسته انواع مواد غذایی و اقلام و وسایلی از این دست بود. همچنین کمک‌‌هایی شامل 750 بسته غذایی از شهرستان رفسنجان به دانشگاه آزاد اسلامی رسید که خیران و کارآفرینان رفسنجانی جمع‌آوری کرده و برای کمک به مردم سیل‌زده به استان ارسال کرده بودند. کمک‌های ارسالی از استان‌های دیگر نیز میان سیل‌زدگان مناطق قصرقند، فنوج و کاجو توزیع شد.»

وی گفت: «متاسفانه یکی از مشکلات موجود در مسیر امدادرسانی به شهرستان‌های سیل‌زده، عدم دسترسی به‌دلیل تخریب راه‌ها و پل‌های ارتباطی است که متاسفانه هیچ اقدامی از سوی هیچ ارگانی برای بازسازی راه‌‌های ارتباطی انجام نشده است، لذا هنوز بسیاری از کمک‌های مردمی به دست سیل‌زدگان برخی از روستاها نرسیده است.»

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیک‌شهر ادامه داد: «در حال حاضر برخی مناطق همچنان دچار آب‌گرفتگی و رودخانه‌ها بسیار پرآب است و امکان عبور از روی رودخانه‌‌ها وجود ندارد. از سوی دیگر بیشتر خانه‌های موجود در روستاها به‌دلیل اینکه کاهگلی یا چوبی بوده، در جریان سیل به‌طور کلی از بین رفته است.»

رئیسی گفت: «از همان ابتدای وقوع سیل در استان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیک‌شهر به‌عنوان پایگاه جمع‌آوری کمک‌های مردمی اعلام شد و بسیاری از کمک‌ها از طریق این دانشگاه به دست سیل‌زدگان رسید. علاوه‌بر این دانشگاه آزاد اسلامی نیک‌شهر در یک هفته اخیر برای بسیاری از خیران و افرادی که از شهرستان‌های دیگر برای کمک‌رسانی به مردم سیل‌زده به نیک‌شهر آمده‌اند، امکان اسکان در میهمانسرای دانشگاه را فراهم کرده است.»

وی با اشاره به آمار کلی کمک‌های دانشگاه آزاد اسلامی به سیل‌زدگان از ابتدای وقوع سیل تاکنون گفت: «توزیع بیش از ٢٢۰۰ بسته مواد غذایی، ٣۴٧ عدد بخاری نفتی و برقی، ۶۰۰ تخته پتو، ٢٧۰۰ کیلو برنج، بیش از ١۴۰۰ لیتر روغن مایع، یک تن گوشت مرغ منجمد و دیگر اقلام نظیر موکت، فرش، کفش و پوشاک، بسته بهداشتی، پوشک بچه، خرما، آب معدنی و نان گرم، کمک‌های جمع‌آوری و توزیع شده میان سیل‌زدگان بوده است.» لازم به ذکر است که کارکنان و اساتید هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی نیز یک روز از حقوق خود را برای کمک به سیل‌زدگان استان اختصاص داده‌اند.

  فقر بیش از سیل آسیب رسانده است

ابراهیم صباغ، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد خاش استان سیستان‌وبلوچستان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به وقوع سیل در بخش بلوچستان و وارد آمدن خسارت به شهرستان‌ها و روستاهای این بخش گفت: «به‌رغم اینکه ستاد اصلی جمع‌آوری کمک‌های مردمی به سیل‌زدگان در دانشگاه واحد نیک‌شهر مستقر است، اما واحدهای دانشگاهی سایر شهرستان‌ها نیز در کمک‌رسانی به سیل‌زدگان فعال هستند.»

به گفته وی، از ابتدای وقوع سیل در استان، روزهای جمعه هر هفته و در جریان برپایی جمعه‌‌بازار در خاش، کمک‌های قابل‌توجهی جمع‌آوری و به مناطق سیل‌زده ارسال شد. همچنین چادر هلال‌احمر مخصوص جمع‌آوری کمک‌های مردمی نیز از همان نخستین روزهای جاری شدن سیل در استان در محل دانشگاه آزاد اسلامی واحد خاش برپا شد.»

وی افزود: «هنوز برآورد دقیقی از میزان کمک‌‌های نقدی که از سوی مردم در پایگاه دانشگاه آزاد اسلامی جمع‌آوری شده، در دست نیست. با وجود این تعدادی از اساتید و اعضای هیات‌علمی با اختصاص مبالغی در حد توان مالی خود، مبلغی را برای کمک به سیل‌زدگان جمع‌آوری کرده‌اند.»

صباغ ادامه داد: «شهرستان نیک‌شهر یک منطقه سیل‌خیز است و اکنون که به میزان 10سال در این منطقه بارندگی و سیل جاری شده، تمامی زیرساخت‌های این شهرستان در جریان سیل از بین رفته است. در حال حاضر سیل در استان فروکش کرده، اما خسارت‌های بسیار زیادی را برجای گذاشته است.»

وی به نکته قابل‌توجهی اشاره کرد و گفت: «آثاری که اکنون در مناطق سیل‌زده مشاهده می‌شود، پیش از آنکه آثار سیل‌زدگی باشد، آثار فقر است. به جرات می‌توان گفت فقر بر این مناطق به‌شدت حاکم است و متاسفانه مسئولان نیز توجهی به وضعیت موجود در این مناطق ندارند. جاده‌های دسترسی به این مناطق در شرایط عادی به هیچ وجه مناسب نیست و بدیهی است در شرایط کنونی که سیل عظیمی جاری شده، راه‌های ارتباطی و زیرساخت‌های اصلی از بین رفته است. بنابراین اگر قرار است به سیل‌زدگان این بخش‌ها کمکی ارائه شود، بهتر است در وهله نخست، زیرساخت‌ها به‌صورت اصولی بازسازی شود. هرچند تحقق این امر زمان زیادی نیاز دارد، اما اگر مسئولان بودجه کافی برای بازسازی این مناطق اختصاص دهند، این امیدواری وجود دارد که در صورت وقوع چنین اتفاقاتی، حداقل راه‌های ارتباطی بین روستاها برای کمک‌رسانی برقرار باشد.»

وی معتقد است: «مردم این مناطق بیش از هر منطقه دیگری با فقر دست‌وپنجه نرم می‌کنند، لذا ضروری است تدبیر درستی برای ریشه‌کنی فقر اتخاذ شود. شاید اگر به مدت یک‌سال، کمک‌های مردمی از همه اقشار دانشگاهی و غیردانشگاهی کشور به این منطقه برسد، می‌توان امیدوار بود اندکی از حجم فقر در این مناطق کاسته شود. واقعیت این است که استان سیستان‌وبلوچستان، یک استان محروم است و نه‌تنها مردم بلکه حتی قشر دانشگاهی این استان نیز آنچنان تمکن مالی برای ریشه‌کنی صد درصدی فقر از مناطق سیل‌زده ندارند، لذا ضروری است همه استان‌های کشور برای تحقق این امر کمک کنند. به هر حال سیلی که در این مناطق اتفاق افتاد، بسیار مهیب و رعدآسا بود و به اندازه میانگین 10سال بارندگی، باران در مدت اخیر باریده است.»

* نویسنده: زهرا فریدزادگان و ابوالفضل مظاهری، خبرنگار دانشگاه