به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، همین چند وقت پیش بود که چند مراسم مختلف برای برخی معلولان در کشور برگزار و عکس‌هایی یادگاری نیز گرفته شد و قول‌هایی هم دادند، افرادی که فقط روز 12 آذرماه که در تقویم به نام روز جهانی معلولان به ثبت رسیده است دیده می‌شوند و در باقی ایام باید خانه‌نشینی کنند و از افراد دیگر جامعه عقب بمانند.یکی از مشکلات این افراد شرایط تحصیل است. البته در دوران تحصیل در مدرسه که تقریبا تمام ابعاد آموزشی در مدارس مشترک است، این افراد می‌توانند حضور داشته باشند و مدارس خاصی برای آنها وجود دارد، اما بستگی به نوع معلولیت آنها نیز دارد که چگونه به آنها آموزش داده شود تا یادگیری خوبی داشته باشند.با کمی جست‌وجو در اینترنت، متوجه شدیم در دنیا دانشگاه‌های مختلفی برای این افراد وجود دارد که شرایط آنها را درک کرده و متناسب با آن شرایط برای این دانشجویان دانشگاه تاسیس کرده‌اند.
در دانشگاه کویینز کانادا دانشجویان معلول حق دارند به دوره‌های تحصیلات پیشرفته دسترسی داشته و متناسب با نوع معلولیت تحت آموزش قرار گرفته و در مکان متناسب ساکن شوند. در این دانشگاه مسئولان موظفند تمام تلاش خود را در رعایت حقوق این دانشجویان به‌کار گرفته و از عقب‌ماندگی یا عدم درک مفاهیم به دلیل معلولیت آنها جلوگیری کنند. تمامی حقوق دانشجویان معلول، وظایف آنها و وظایف مسئولان و اساتید دانشگاه در برابر این دانشجویان به‌صورت کتاب قانونی در دانشگاه موجود بوده و تمامی افراد موظف به رعایت این قوانین هستند.
این دانشگاه ماموریت و هدف نهایی خود را حمایت از دانشجویان معلول در تحصیل و کسب نمرات مناسب و شایسته اعلام کرده و بالغ بر هزار و 300 دانشجو تحت این شرایط در هر ترم در این دانشگاه تحصیل می‌کنند و تاکنون بالغ بر سه‌هزار دانشجوی معلول از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.خدمات این دانشگاه در گروه‌های خدمات برای ناشنوایان و کم شنوایان، خدمات برای افراد ناتوان حرکتی و مرکز فوق پیشرفته تقسیم می‌شود. در عین حال دانشجویان از خدمات معاینات پزشکی دوره‌ای برخوردارند تا در صورت نیاز نوع خدمات آموزشی آنها متناسب با نیازهای آنها تغییر و انطباق داده شود.پرستاری، مشاوره‌های مخصوص آموزشی، پارکینگ‌ها و خوابگاه‌های مخصوص و کمک‌هزینه‌های تحصیلی از دیگر خدمات این دانشگاه برای دانشجویان معلول است.
مرکز فوق‌پیشرفته این دانشگاه نیز یکی از نکات قابل‌توجه است. در این مرکز تمامی تجهیزات الکتریکی موردنیاز برای تحقیقات و آزمایش‌ها متناسب با نوع معلولیت افراد تهیه شده است.براساس اصل سی‌ام قوانین جمهوری اسلامی ایران، حق ادامه تحصیل برای افراد معلول به رسمیت شناخته شده است و این قانون به حق تحصیل «همه ملت» تاکید کرده و واضح است که افراد دارای معلولیت نیز شامل «همه ملت» می‌شوند.براساس آمار سازمان بهزیستی کشور حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار معلول در ایران وجود دارد و سالانه نیز به تعداد آنها افزوده می‌شود. البته این آمار فقط شامل افراد ثبت‌شده و رسمی است و آمار غیررسمی و ثبت‌نشده و افرادی که به‌دلیل بیماری‌های گوناگون و در مراحل مختلف زندگی دچار معلولیت می‌شوند و همچنین معلولیت‌های سالمندان و ناشی از افزایش سن جزء این آمار نیست.
همچنین طبق آمار این سازمان، از این تعداد حدود ۲۰ هزار معلول دانشجو در مقاطع مختلف تحصیل می‌کنند.حضور در دانشگاه اما برای این افراد تا حدودی یک آرزو به حساب می‌آمد. هرچند قصه مصائب و مشکلات دانشجویان معلول تکراری است، اما بیان چندباره‌اش نه‌تنها از اهمیتش نمی‌کاهد، بلکه قصه آنها را پرغصه‌تر می‌کند، چراکه نقاره امیدی از هیچ نهادی برای حل مصائب آنها به گوش نمی‌رسد، اما به‌تازگی دانشگاه آزاد اسلامی در نظر گرفته برای این افراد نیز حق تحصیل ایجاد کند و شرایطی را فراهم آورد که آنها نیز بتوانند در آن شرایط به‌راحتی به تحصیل دانشگاهی خود ادامه دهند.علی مقداری، مسئول راه‌اندازی و سرپرست واحد بین‌الملل فرشتگان دانشگاه آزاد اسلامی در گفتوگو با ایسکانیوز درباره این واحد دانشگاهی می‌گوید: «دانشگاه بین‌المللی فرشتگان، همزمان با دهه فجر امسال با حضور مسئولان دانشگاه افتتاح خواهد شد. از دانشگاه آزاد اسلامی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای پنج رشته درخواست مجوز کردیم تا بتوانیم در ترم بهمن برای این پنج رشته جذب دانشجو داشته باشیم.»
دانشگاهی برای فرشتگان
پیشنهاد اولیه تاسیس دانشگاه بین‌الملل فرشتگان برای افراد با نیازهای ویژه ابتدا در تاریخ 1395.10.4 طی نامه و گزارشی به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ارسال شد. متعاقب آن با عنایت وزیر علوم وقت و کمیسیون گسترش آموزش‌عالی، موافقت اصولی دفتر گسترش وزارت علوم در تاریخ 1396.5.9 ابلاغ شد. پس از بررسی‌های به‌عمل آمده، دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب و در تاریخ ۱۵ آبان ۱۳۹۷ پیشنهاد راه‌اندازی «واحد بین‌الملل فرشتگان» به دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ارسال شد.مقداری درباره ایجاد این واحد دانشگاهی در دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: «خوشبختانه پیشنهاد ایجاد دانشگاهی برای افراد معلول در اسرع زمان مورد موافقت دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه و دکتر ولایتی، رئیس هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی قرار گرفت و مقدمات کار رسما آغاز شد و سپس حکم مسئولیت راه‌اندازی واحد توسط دکتر طهرانچی در تاریخ 1397.9.27 برای اینجانب صادر شد.
شورای راهبردی واحد بین‌الملل فرشتگان متشکل از اساتید و مسئولان صاحب‌نظر در آموزش عالی (دکتر طهرانچی، سهرابپور، کتر رهایی، آقامیری، دورعلی، پوراعتماد، دولتی، داداندیش، طباطبایی، شیخ عطار، گیوریان، متاجی، عالمی، طاهری، رحمتی، عابدین‌زاده، موسوی و بنده) تشکیل و مسیر راه و محل فیزیکی واحد در استان و شهر تهران مشخص شد. از همان ابتدا مقرر شد واحد بین‌الملل فرشتگان تحت حمایت و پشتیبانی دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران فعالیت کند و آقامیری، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران در یکی از جلسات شورای مرکزی استان تهران واحدهای تهران غرب، اسلامشهر و تهران شمال را به‌عنوان پشتیبان واحد بین‌الملل فرشتگان تعیین کرد.»
جذب اعضای هیات‌علمی و سپس ثبت‌نام متقاضیان
پس از طی این مراحل برای ایجاد دانشگاهی ویژه افراد معلول، پیدا کردن اساتیدی در این زمینه اولویت بعدی دانشگاه قرار گرفت و به‌دنبال آن اقدامات لازم برای جذب و به‌کارگیری اعضای هیات‌علمی و کارشناسان موردنیاز واحد شروع و به‌تدریج ادامه پیدا کرد.سیدمحمودرضا آقامیری، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران 14 آذرماه در آیین اختتامیه نخستین رویداد استارتاپ صنعت توانبخشی می‌گوید: «دانشگاه آزاد اسلامی سال گذشته اولین قدم برای ایجاد واحد بین‌المللی فرشتگان را برداشت، اما از طرفی نیز نگران بودیم که آیا اعضای هیات‌علمی لازم را که هم زبان اشاره را بدانند و هم توانایی این کار را داشته باشند، خواهیم داشت یا خیر، اما اینک تعداد بسیاری تحصیلکرده در این زمینه داریم و در خدمت‌شان هستیم. در حال حاضر 6 عضو هیات‌علمی به‌صورت تمام‌وقت و نیمه‌وقت جذب و شناسایی کرده‌ایم و حدود 12 عضو هیات‌علمی نیز به‌صورت پاره‌وقت با ما همکاری خواهند کرد.»
با همه این مقدمه‌ها حالا این دانشگاه قرار است از بهمن‌ماه دانشجویانی جذب کند که برای اولین بار در این شرایط خاص تحصیل می‌کنند.
مقداری، مسئول راه‌اندازی و سرپرست واحد بین‌الملل فرشتگان دانشگاه آزاد اسلامی در گفتوگو با «فرهیختگان» در پاسخ به این سوال که در چه رشته‌هایی جذب دانشجو انجام می‌شود، می‌گوید: «در رشته‌های کارشناسی نقاشی، کارشناسی تربیت‌بدنی، کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی، کارشناسی معماری داخلی و کاردانی فناوری اطلاعات شبکه و اینترنت دانشجو جذب می‌شود. به عبارتی در ترم اول تنها در مقطع کاردانی و کارشناسی جذب دانشجو خواهیم داشت، ولی همزمان با تقویت و گسترش جذب هیات‌علمی توانمند، در ترم‌های بعدی در مقاطع ارشد و دکتری نیز به جذب دانشجو اقدام می‌کنیم.»
او با بیان اینکه ظرفیت جذب دانشجو در این پنج رشته 75 نفر است، عنوان می‌کند: «در هر رشته 15 دانشجو جذب می‌شود. طبق مصوبه قطعی وزارت علوم 75درصد ظرفیت پذیرش دانشجویی ما، متعلق به جامعه ناشنوا و کم‌شنوا است که تاییدیه سازمان بهزیستی را داشته باشند. به عبارتی این دسته از دانشجویان باید تاییدیه سازمان بهزیستی را مبنی‌بر اینکه تحت پوشش این سازمان از نظر میزان معلولیت، ناشنوایی و کم‌شنوایی هستند را به دانشگاه آزاد اسلامی برای پذیرش ارائه دهند. البته 25درصد ظرفیت نیز متعلق به دانشجویان عادی است که می‌توانند در کنار افراد کم‌توان در این دانشگاه ثبت‌نام کرده و ادامه تحصیل دهند، اما شروع فعالیت‌مان با جامعه ناشنوا و کم‌شنوا بوده و تاکید روی این نوع کم‌توانایی است.»
این دانشگاه همان‌طور که گفته شد، درحال سپری کردن شرایط برای جذب دانشجو است که پس از تایید نهایی وزارت علوم، طی فراخوانی به متقاضیان اعلام می‌شود که در سامانه دانشگاه آزاد اسلامی درخواست خود را اعلام کنند. دانشگاه آزاد اسلامی مانند بقیه واحدهای دانشگاهی برای این واحد نیز پذیرش براساس بررسی سوابق تحصیلی دوران دبیرستان و بدون آزمون عمل خواهد کرد.
ماموریت‌ها و وظایف این دانشگاه
شناسایی نیازهای آموزشی و پژوهشی کشور و منطقه برای جامعه هدف و طراحی و برگزاری دوره‌های آموزشی بلندمدت در مقاطع مختلف در حوزهها و رشته‌های متناسب با توانمندی و ماموریت‌های دانشگاه آزاد اسلامی و شرایط و مقتضیات جامعه هدف ازجمله ماموریت‌های این دانشگاه خواهد بود.
همچنین ارائه آموزش‌های تخصصی به اساتید، مدرسان، کارشناسان و کارکنان برای ارائه خدمات مناسب به جامعه هدف، فراهم‌آوردن امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری لازم برای آموزش‌های مربوط، ارائه خدمات پژوهشی و مشاورهای تخصصی به شرکت‌های ایرانی مجری پروژه‌های مرتبط با نیازهای جامعه هدف و برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت، کارگاهها، سمینارها و کنفرانسهای تخصصی در زمینههای مرتبط با نیازهای آموزشی، پژوهشی و فناوری جامعه هدف از دیگر ماموریت‌هایی است که می‌توان به آن اشاره کرد. البته ایجاد شبکه ارتباطی موثر با نهادهای حاکمیتی، شرکت‌های دولتی و خصوصی و مراکز آموزش عالی کشور به‌منظور بهره‌مندی حداکثری از ظرفیتهای حمایتی و جذب یا ایجاد فرصت‌های کارآفرینی در جامعه هدف و تهیه سیلابس دروس اختیاری زبان اشاره فارسی و زبان اشاره انگلیسی و تصویب آنها توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای تمام رشته‌های تحصیلی در مقطع کارشناسی به‌منظور بالا بردن مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموختگان دانشگاهی با جامعه ناشنوایان، از دیگر وظایف و اهداف خواهد بود.
* نویسنده: یزدان محمدی، روزنامه نگار