به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، قریب دوماه از آتشسوزی جنگلهای استرالیا میگذرد و اوضاع نهتنها بهتر نمیشود بلکه هر روز بر عمق آن افزوده میشود و علاوهبر سوختن میلیونها هکتار از این قاره، میلیونها جانور هم جان خود را از دست دادهاند. به گزارش insider، در این مدت بیش از 10میلیون هکتار از جنگلهای استرالیا آتش گرفتهاند. در این فاجعه، صدهاهزار نفر از مردم استرالیا مجبور به تخلیه خانههای خود شده و حدود 27 نفر هم جان خود را از دست دادهاند. آمار حیواناتی که در آتش سوختهاند به بیش از یکمیلیارد رسیده است که کارشناسان ادعا میکنند انقراضی در راه است. عکسها و تصاویری که از استرالیا در روزهای اخیر در رسانههای جهان مخابره میشود، نشان میدهد حدود بخش وسیعی از استرالیا در دود و آتش غرق شده و آبی آسمان از شدت حرارت و آتش نارنجیرنگ شده است و این روند هنوز هم ادامه دارد و هر روز هم بر آتش افزوده میشود، بهطوری که هیچکدام از راهکارها برای مهار آتش و اطفای آن موثر نبودهاند. خسارتهای اقتصادی و آسیبهایی که وارد شده تاکنون چیزی حدود 100میلیارد دلار تخمین زده شده است. در این آتشسوزی 350میلیون تن دیاکسید کربن در هوا منتشر شده است که حدود یک درصد از کل انتشار کربن جهان در سال 2019 را شامل میشود. استرالیا هرساله در این فصل، آتشسوزیهایی را تجربه میکند اما امسال با توجه به گرمشدن هوا و بالا رفتن دما و خشکسالی طولانیمدتی که بر منطقه حاکم بود، این موضوع به بحرانی تبدیل شده که تاکنون هیچ ارگانی از عهده مهار آن برنیامده است. مایکل ایمان، ژئوفیزیکدان و اقلیمشناس آمریکایی و استاد دانشگاه پنسیلوانیا استیت تاکنون مطالعات متعددی پیرامون تغییرات آبوهوایی براساس تغییرات دمایی در هزاران سال گذشته، انجام داده است. او درباره آتشسوزیهای اخیر استرالیا نظراتی ارائه کرده است که در ادامه میخوانید.
آسمانی که دیگر آبی نیست
بعد از سالها تحصیل در رشته اقلیمشناسی، حرفهام بهطور اتفاقی مسیر من را به سمت سیدنی واقع در استرالیا کشاند و در آنجا به مطالعه و تحقیق درباره تغییرات و حوادث آبوهوایی پرداختم. در تعطیلاتی که فرصت اقامت در استرالیا را پیدا کرده بودم از «سر بزرگ مرجانی»، یکی از عجایب این سیاره خاکی در استرالیا دیدن کردم. اما همین منطقه، به دو دلیل عمده گرم و اسیدیشدن اقیانوسها و کاهش نیافتن انتشار گازهای گلخانهای، ممکن است در چند دهه از بین برود. کوههای آبی هم از دیگر عجایب طبیعی استرالیاست که به جنگلهای سرسبز معتدل، صخرههای باشکوه و صخرههایی با شکلهای زیبا و تصاویر پانارومیک مشهور است که متاسفانه این نقطه هم به دلیل تغییرات آب و هوایی در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. در مدتی که در استرالیا حضور داشتم، شاهد سوختن حجم بالایی از جنگلهای استرالیا بودم که نتیجه آن تولید دود فراوانی شده بود که درههای پردرخت را از دود پُر کرده بود. رنگ خاکستری ناشی از دود و سرخ ناشی از آتش جایگزین آبی آسمان شده بود. با محلیهایی که در محل اقامتم میدیدم و همصحبت میشدم، همگی این پدیده را اتفاق ناگواری میدانستند که تاکنون مانند آن را مشاهده نکرده بودند. حتی بعضی از آنها بدون اعلان قبلی مبنیبر «تغییرات آب و هوایی»، علت بروز این آتشسوزیها را تغییر اقلیم منطقه عنوان میکردند. آسمان قهوهای که در هفته گذشته در استرالیا شاهد آن بودم، درواقع ناشی از تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت انسانی بود. اگر درجه حرارت ثبتشده در منطقه را بررسی کنید و خشکسالی بیسابقه در نواحی خشک این منطقه و نیز آتشسوزی جنگلها در این منطقه را هم در نظر بگیرید، میتوان این موارد را بهعنوان دلایل عمده بروز آتشسوزی اشاره کرد.
سوختهای فسیلی را نمیتوان نادیده گرفت
گرمایش کرهزمین و ایجاد تغییرات آب و هوایی مرتبط با آن، به دلیل استفاده بشر از سوختهای فسیلی مانند بنزین، گاز طبیعی و زغالسنگ عامل بالا رفتن درجه حرارت کرهزمین است. بهعنوان مثال، زمانی که عدهای اقدام به حفاری یک معدن زغالسنگ میکنند، درواقع، به جان آسمان آبی آن منطقه افتادهاند. کربنی که از معدن زغالسنگ Adani استرالیا در هوا منتشر میشود، بیش از دوبرابر انتشار کربن برپایه زغالسنگ در این کشور است. بستر گیاهی در استرالیا در این آتشسوزی درحال سوختن است. بنابراین تمام شهرها، جنگلهایی که هیچ جایگزینی برای آنها نمیتوان یافت و گونههای متعدد جانوری مانند کوالا که بومی این منطقه هستند و در معرض خطر انقراض قرار گرفتهاند، به دلیل همین آتشسوزیها درحال نابودی هستند و به معنای واقعی کلمه، قاره استرالیا در آتش است. اسکات موریسون، نخستوزیر استرالیا از قرار معلوم به وضعیت اضطراری آب و هوایی استرالیا و شرایطی که در آن قرار دارد بیتفاوت است و به نظر میرسد هنوز تعطیلات سال نو را در جزایر هاوایی میگذراند. موریسون بارها خود را علاقهمند به منافع زغالسنگ نشان داده و به نظر میرسد به همراه دولت خود قصد خرابکاری در کنفرانس آبوهوای ملل متحد (COP25) داشتهاند تا با این اقدام، آخرین تلاشهای خود را برای پایین نگهداشتن گرمایش کره زمین بهعنوان عاملی خطرناک و تهدیدکننده برای زمین انجام داده باشند. استرالیا سالهاست با تغییرات آب و هوایی دست به گریبان است و با کنترل میزان گازهای گلخانهای منتشرشده میتوان از تشدید آن جلوگیری کرد.
اکنون استرالیا در شرایط اضطراری قرار دارد و ماههاست میسوزد. این کشور به رهبری نیاز دارد که با درک شرایط بتواند اقدامی موثر در دستور کار خود قرار دهد. استرالیاییها باید سیاستمدارانی را انتخاب کنند که در زمینه سوختهای فسیلی بتوانند راهکاری پیشروی این کشور قرار دهند و این مشکل را از اساس حل کنند. منابع مختلفی عامل آتشسوزی استرالیا محسوب میشوند. در مورد آتشسوزیهای اخیری که در منطقه «نیو سوث ولز» رخ داده، باید گفت وقوع رعد و برقهای متعدد در این منطقه را میتوان ازجمله علتهای شروع آتشسوزی دانست. اما عامل این حجم از آتشسوزی و گستردگی جنگلها را بهطور قطع نمیتوان صاعقه اعلام کرد و درواقع، عامل اصلی در تشدید حریق در مناطق مختلف استرالیا، بیش از هر چیز گرما و خشکسالی بیسابقهای بوده که استرالیا را درگیر کرده است. خشکسالی به این معنا که گونههای گیاهی، درختان و درختچهها نابود میشوند و در آتش میسوزند. درجه حرارت بالای منطقه نیز منجر به تشدید و گسترش بیشازحد حریق میشود.
تمدید فصول گرم
هرساله در این فصل، استرالیا شاهد آتشسوزیهایی در جنگلهای خود است. اما اینبار گویا قضیه با دفعات قبل فرق میکند. برخی ادعا میکنند دفعات وقوع آتشسوزیهایی از این دست در دهههای اخیر افزایش یافته و به دنبال دلایل علمی برای اثبات این ادعا هستند. برای پاسخ به این پرسش به جای اینکه در سطح جهانی جوابگو باشیم، باید معیارهای منطقهای را در نظر گرفت؛ چراکه با توجه به گرمایش هوای کرهزمین، افزایش آتشسوزیها در مناطق نیمهگرمسیری و استوایی دور از ذهن نیست و میتوان انتظار داشت که گهگاه دچار آتشسوزی شوند و با توجه به گرمشدن هوا در استرالیا و سابقه این موضوع در سالهای اخیر این آتشسوزی دور از ذهن هم نبوده است. زیادتر شدن فصلهای گرم سال در چنین مناطقی از علل اصلی در بروز این قبیل آتشسوزیهاست. من بهعنوان یک اقلیمشناس بر این باورم که مناطقی چون جنوبشرق استرالیا نیز در سالهای اخیر با افزایش ماههای گرم سال روبهرو بودهاند که درنهایت باعث شکلگیری چنین حجم بالایی از حریق در جنگلها و نابودی بسیاری از گونههای گیاهی و جانوری در منطقه شده است.
در غرب آمریکا، بهعنوان مثال، آتشسوزی حیاتوحش نسبت به دهههای قبل پنج برابر شده است. شاهد این مساله هم، وقوع پنج آتشسوزی عظیم در حیاتوحش کالیفرنیاست که تمام آنها در دو دهه اخیر رخ دادهاند. پیش از این، گستردهترین حریق جنگل در این منطقه به سال 1930 میلادی برمیگردد. البته افزایش فصلهای گرم در تمام کشورهای دنیا قابلتایید نیست اما در شواهدی که از برخی مناطق جهان مانند آمریکا و استرالیا به دست آمده، این الگوی افزایشی؛ یعنی درجه حرارت و خشکسالی و تعداد ماههای گرم سال قابلمشاهده است که ماحصل آن، وقوع آتشسوزیهای گسترده در طول فصول گرم سال است که مصداق آن هم آتشسوزیهای گسترده در سالهای اخیر در کالیفرنیا و استرالیاست. استرالیا در ماههای اخیر به ویژه ماه دسامبر، رکورد 50 درجه سانتیگراد را به ثبت رساند که در ترکیب با خشکسالی منطقه و عدم بارش باران و وزش باد، موجب گسترده شدن سریع حریق شد.
حجم CO2 بالا
بهطور قطع در خلال آتشسوزیهای گسترده، حجم بسیاری دیاکسید کربن ناشی از سوختن گیاهان و درختان و... در جو منتشر میشود که نهتنها تغییرات آب و هوایی را ایجاد میکنند بلکه ناشی از تغییرات آب و هوایی نیز هستند. در طول چند ماهی که از آتشسوزی گسترده استرالیا میگذرد، حدود 350 میلیون تن CO2 در جو منتشر شده است که با نیمی از کل کربن منتشرشده در این کشور از منابع انرژی، حملونقل و... برابری میکند.
آتشی که به این زودیها خاموش نمیشود
به گزارش CNN، با توجه به اینکه استرالیا به تازگی وارد فصل تابستان شده و انتظار میرود در ماههای ژانویه و فوریه اوج گرما اتفاق بیفتد، میتوان پیشبینی کرد این آتشسوزی تا ماههای آینده هم ادامه داشته باشد و استرالیا به این زودیها روی آرامش را نمیبیند. مرگ حدود یکمیلیارد حیوان ازجمله کوالا و کانگورو که بیشترین حیوانات از خطه از دنیا را تشکیل میدهند، مسالهای است که باعث شده این آتشسوزی اهمیت بیشتری پیدا کند، بهطوری که برخی گونههای جانوری در معرض خطر نابودی قرار گرفتهاند.
طبق گزارشها، در دو دهه اخیر 34 گونه جانوری در قاره استرالیا منقرض شده و این زنگ خطر دیگری برای محیطزیست است. کوالاها به دلیل حرکت کندی که دارند، بیشترین حیواناتی هستند که در این حادثه آسیب دیدهاند، بهطوری که چیزی حدود 8400 کوالا تاکنون از بین رفتهاند یا در بیمارستانها و درمانگاههای مخصوص کوالاها بستری شدهاند. همچنین کانگوروهای کوچک قرمز، بادپر شکری، طوطی کاکلسفید و پرنده عسلخوار و کانگوروها جزء حیواناتی هستند که در این آتشسوزی بیشترین تلفات را داشتهاند.