به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، مراکز نظامی در همه کشورهای دنیا وظیفه محافظت از مرزها و امنیت کشورها را برعهده دارند، از این‌رو برای اینکه از دانش روز جهان عقب نمانند باید به فناوری‌های روز دنیا آگاه و مسلط بوده و از آنها در فعالیت‌های خود استفاده کنند. اینجاست که ارتباط نزدیک مراکز نظامی و دانشگاه‌ها در بسیاری از کشورهای دنیا معنا پیدا می‌کند و از این طریق است که تولید علم به دلیل نیازی که باید در این مراکز تامین شود، رشد می‌یابد. بنابراین به جرات می‌توان گفت جدیدترین علوم را باید در مراکز نظامی کشورها جست‌وجو کرد. در پرونده مراکز نظامی و تاثیر آن در پیشبرد علم، این‌بار به بررسی همکاری مراکز نظامی با دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی پرداخته‌ایم. در شماره  ۲۸۷۷ «فرهیختگان» نیز موضوع بحث، بودجه‌های تحقیق و توسعه‌ای مراکز نظامی و تاثیر آنها روی روند اقتصادی کشورها بود.

    شروع تاثیر مراکز نظامی در پیشرفت علم

این همکاری‌ها قدمت زیادی دارند. به‌عنوان مثال در سال 1944 بود که یک اژدر متعلق به نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا از نوع بمب‌افکن سنگین در ایرلند شمالی مستقر بود و در آب‌های اقیانوس اطلس به سمت آلمان حرکت می‌کرد. این اژدر به نام «فیدو» فوق‌سری و برای اولین‌بار بود که پرتاب می‌شد و با ویژگی ضدصدایی که داشت در برهه زمانی حساسی از جنگ جهانی دوم وارد میدان شد و به متحدان این کشور در جنگ کمک کرد تا بتوانند در مبارزه‌ای سخت کنترل خطوط دریایی آتلانتیک را در اختیار بگیرند. این اژدر، ماحصل همکاری مهندسان آزمایشگاه‌های Bell Telephone و دانشمندان آزمایشگاه Underwater Sound هاروارد بود که ساخت آن حدود یک‌سال و نیم به طول انجامید و درنهایت باعث شکل‌گیری علم جدیدی در حوزه نظامی شد.  به گزارش «موسسه تحقیقات سیاست خارجی آمریکا (fpri)»، در آن زمان، سلاح‌های جدیدی برای جنگ‌ها و مبارزه با زیردریایی‌ها وارد میدان شدند. تحریکات اعمال‌شده از سوی نیروهای نظامی در حوزه علم و فناوری از آن زمان نهادینه شد و با حمایت‌های بودجه‌ای دولت‌ها، نه‌تنها بودجه‌هایی برای تجهیز آزمایشگاه‌ها اختصاص پیدا کرد بلکه آزمایشگاه‌های صنعتی و موسسات آکادمیک و دانشگاه‌ها هم برای این امر تجهیز شدند. این روند در جنگ سرد هم ادامه یافت و حتی در زمان صلح هم تغییرات علوم آکادمیک و نظامی دنبال شد.

75 سال مشارکت کمپانی Lockheed Martin با دانشگاه

کمپانی Lockheed Martin آمریکا بزرگ‌ترین تولیدکننده تسلیحات نظامی در دنیاست و این کمپانی و امثال آن، سالیانه ده‌ها میلیارد دلار از خرید سلاح‌های نظامی برای دولت‌های خود و کشورهای خارجی درآمدزایی دارند و کمپانی Lockheed Martin در ایالت مریلند واقع شده و تولید هواپیماهای نظامی، سیستم‌های رادار، پهپاد و حتی قطعات فضاپیما را برای بخش‌های خارجی و نظامی آمریکا برعهده دارد. این کمپانی در سال 2015 قریب 36میلیارد دلار سلاح نظامی فروخت و سود حاصل از آن در همان سال 3.6 میلیارد دلار بود. ارزش بازار آن در بازار ارز نیویورک در اکتبر 2017 حدود 91میلیارد دلار اعلام شد. اما این کمپانی برای تامین نیازهای علمی و تسهیل روند تولیدات خود، قراردادهایی هم با دانشگاه‌ها امضا می‌کند که این روند به توسعه علم می‌انجامد.

چند ماه پیش بود که کمپانی Lockheed Martin یک قرارداد سه‌میلیون دلاری با مدرسه مهندسی دانشگاه مریلند امضا کرد. طبق ارزیابی‌های صورت‌گرفته، این مشارکت سه‌ساله در آینده‌ای نزدیک منجر به ایجاد یک جهش تحقیقاتی در آزمایشگاه این دانشگاه خواهد شد. این کمپانی به مدت 75 سال نقش تاثیرگذاری در تاریخچه مدرسه مهندسی این دانشگاه داشته و مشارکت آنها هنوز هم ادامه دارد. اگر از قرارداد مشارکت سه‌میلیون دلاری اخیر صرف‌نظر کنیم، کمپانی Lockheed Martin از سال 2010 تاکنون بیش از 19 میلیون دلار در بخش تحقیقات دانشگاه مریلند سرمایه‌گذاری کرده است. همکاری این کمپانی با دانشگاه مریلند به بیش از هفت دهه برمی‌گردد و بیش از هر چیز در تولید نوآوری‌های فضایی مشارکت داشته‌اند. همکاری آنها از سال 1944 و ساخت چهار بنا ازجمله تونل باد «گلن ال مارتین» آغاز شد و امروز بیش از 600 فارغ‌التحصیل دانشگاه مریلند در این کمپانی مشغول فعالیت هستند که در زمینه‌های تحقیقاتی، تولید و توسعه و طراحی سیستم‌ها، تولیدات و سرویس‌های فناورانه پیشرفته فعالیت می‌کند. مدرسه مهندسی دانشگاه مریلند از بخش‌هایی چون هوافضا، زیست مهندسی، مهندسی شیمی و زیست‌مولکولی، مهندسی برق و کامپیوتر و... تشکیل شده که در این کمپانی به صورت کاربردی از این قابلیت‌ها استفاده می‌شود.

بوئینگ در مسیر پیشرفت

بوئینگ به‌عنوان بزرگ‌ترین کمپانی تولیدکننده تسلیحات هوافضا و اولین تولیدکننده خطوط جت‌های تجاری و دفاعی و سیستم‌های فضایی و امنیتی شناخته می‌شود. یکی از اولویت‌های این کمپانی که از سال 1917 آغاز شده، همکاری با دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در سراسر دنیا و سرمایه‌گذاری در آنهاست تا از این طریق بتوانند استعدادها و ابداعات این کمپانی را رشد دهند.  به گزارش boeing، همکاری بوئینگ با دانشگاه‌ها در قالب ایجاد فضایی برای نیروی کار جهانی در بخش نوآوری‌های فضایی شکل گرفت که تلاش می‌کنند با افزایش دسترسی آموزشی، تسهیل مهارت‌های رشدی و غنی کردن تجربه آموزشی دانشجویان به این هدف دست یابند. بوئینگ در حوزه‌های مختلف آکادمیک از 1200 دانشجو حمایت می‌کند و فرصت‌های یادگیری را در اختیار آنها قرار می‌دهد و دانشجویان فرصت همکاری با این کمپانی را پیدا می‌کنند تا هم بر تجربیات خودشان افزوده شود و هم از فرصت‌های پیش‌آمده استفاده کنند. در این راستا، حدود سه‌سال پیش بود که دانشجویان رشته‌های مهندسی حدود هشت دانشگاه آمریکا در چالشی که از سوی بوئینگ برگزار می‌شد، شرکت کردند تا اطلاعات لازم پیرامون موضوعات آیرودینامیک، تولید و همکاری را با این کمپانی فرا گیرند تا بتوانند در طراحی، ساخت و پرواز هواپیماهای بوئینگ به این کمپانی کمک کنند. 

سال گذشته، بوئینگ در دانشگاه Singularity به‌عنوان ارائه‌دهنده علوم دیجیتال و شتاب‌دهنده تجاری سرمایه‌گذاری کرد تا بتواند با آموزش نیروی کار خود در زمین هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و واقعیت‌افزوده، رباتیک و فناوری نانو، در تولیدات و تسلیحات نظامی خود موفق‌تر عمل کند. از طرفی، این همکاری‌ها دوطرفه بود و هر دو فرصت‌های آموزشی خود را در اختیار دیگری قرار می‌دادند. اعضای هیات‌علمی این دانشگاه با آموزش چگونگی بهره‌مندی از فناوری‌های شتاب‌دهنده و تحول‌آفرینی چون هوش مصنوعی، رباتیک و دیجیتال با بوئینگ همکاری کرده است. این کمپانی با سرمایه‌گذاری 10 میلیون دلاری در بنیاد علوم ملی آمریکا، علاوه‌بر آموزش نیروهای استخدامی خود و توسعه حوزه‌های مهارتی آنها در زمینه‌های مهندسی رباتیک، علوم داده، تجزیه و تحلیل حسگر، مدیریت برنامه، امنیت سایبری و هوش مصنوعی، سعی می‌کند در جذب نیروی کار جدید و زبده در این حوزه‌های علمی و فناورانه، فعالیت خود را غنی‌تر کند.

«دارپا» و قراردادهای میلیاردی

آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی موسوم به «دارپا» یکی از آژانس‌های وابسته به سازمان دفاع آمریکاست که مسئولیت آن تولید فناوری‌های نوظهور برای استفاده در ارتش این کشور است. تاسیس آن به سال 1958 میلادی برمی‌گردد و هدف اصلی‌اش همواره سرمایه‌گذاری روی فناوری‌های جدید به منظور حفظ امنیت ملی بوده است. دارپا چندسالی است علاوه بر مسئولیت‌های دیگر، روی تولید پهپادها هم متمرکز شده است.  به گزارش darpa، این مرکز در طول فعالیتش در آن سال‌ها چندباری با دانشگاه و محققان دانشگاه ارتباط برقرار می‌کرد و همیشه به دنبال همکاری‌های آکادمیک، صنعتی و دولتی بود تا از این طریق پروژه‌های تحقیقاتی را در حوزه‌های فناوری، علوم نوین و گزینه‌های تاکتیکی جدید به پایان برساند و نیازمندی‌های ارتش آمریکا را نیز فراهم کند اما این ارتباط در دهه 1980 و بعد از جنگ ویتنام قوت گرفت و مسئولان آن تصمیم گرفتند شبکه‌ای از فناوری‌های نوین ایجاد کرده و ارتباطات خود را با دانشگاه‌ها و دانشمندان آن احیا کنند. در این میان، دانشگاه‌ها هم بخشی از اکوسیستم نوآوری دارپا به شمار می‌روند و این سازمان تلاش می‌کند همکاری خود با دانشگاه‌ها را به طور مستقیم هدایت کند که فرصت‌های زیادی را برای همکاری‌های آکادمیک با دانشگاه‌ها در اختیار آن قرار می‌دهد.

«دارپا» به عنوان یکی از آژانس‌های فعال در حوزه‌های دفاعی، از سال 2006 تا سال 2016 درحدود 215 قرارداد دفاعی مشارکت داشته که این قراردادها نقش تاثیرگذاری در مجموعه صنعتی نظامی داشته است. ارزش کل این قراردادها بیش از چهارمیلیارد دلار را از آن وزارت دفاع آمریکا کرده است. در این میان،  21 قرارداد دانشگاهی به چشم می‌خورد که یکی از بهترین قراردادها با آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جانز هاپکینز به مبلغ 98میلیون دلار در سال 2016 بوده است. دارپا در سال 2015، با موسسه علوم اطلاعات دانشگاه کالیفرنیای جنوبی قراردادی به ارزش بیش از 11میلیون دلار امضا کرد. از دیگر قراردادهای دارپا با دانشگاه‌ها می‌توان به دانشگاه‌های پنسیلوانیا، کارولینای شمالی، وندربیلت، پنسیلوانیا استیت، دوک، نوتردام، مارشال و کارنگی ملون اشاره کرد. جمع کل قراردادهای دانشگاهی دارپا تا سال 2016 چیزی بالغ بر 354 میلیون دلار بوده است.

* مترجم: ندا اظهری