سیاست انتقال آب از دریاها (چه از خلیج‌فارس و دریای عمان در جنوب و چه از دریای خزر در شمال) به یکی از ستون‌های اصلی برنامه‌ریزی آبی کشور بدل شده است. این طرح‌ها، فارغ از اختلاف‌نظرهای گسترده میان متخصصان محیط‌زیست و تصمیم‌گیران اقتصادی، در ذات خود تلاشی برای بازتعریف نقشه آبی ایران هستند؛ تلاشی که نه از سر میل، بلکه از سر اضطرار شکل گرفته است. در چنین شرایطی، آب دیگر کالایی طبیعی نیست، بلکه به سرمایه‌ای راهبردی و محرک توسعه یا بحران بدل شده است.
با وجود گستردگی این پروژه‌ها، مسئله اصلی نه فقط انتقال آب، بلکه نوع نگاه به «پایداری» در مدیریت منابع است.

در همین رابطه علی عبدالعلی‌زاده، نماینده رئیس‌جمهور در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی توسعهٔ دریامحور امروز در گفتوگو با ایسنا به برخی سوالات پیرامون انتقال آب به تهران پاسخ داد. در ادامه بخش‌های مهم صحبت‌های وی را می‌خوانید.

انتقال آب خلیج فارس به تهران فعلا در حد یک پیشنهاد است

وی در پاسخ به این سوال که آیا زیرساخت‌های فنی این انتقال فراهم شده یا فعلا در حد یک طرح و پیشنهاد است، گفت: فعلا انتقال آب خلیج فارس به تهران در حد یک پیشنهاد است. باید مطالعات آن انجام بگیرد. مسیریابی انجام شود. باید دیده شود که آیا برداشت آب از دریای عمان بهتر است یا خلیج فارس. چون بین این دو دریا از نظر شوری تفاوت‌هایی وجود دارد. ضمن اینکه آب دریای عمان به دلیل اتصال به دریای آزاد تمیزتر است و خلیج فارس با عواملی چون تردد کشتی‌ها نفتی و بروز حوادثی از قبیل سوراخ شدن کشتی‌ها و غرق شدن آنها مواجه است.

کشورهای همسایه برای آب شرب از خلیج فارس و دریای عمان آب برمی‌دارند

عبدالعلی زاده در پاسخ به این سوال که آب شور دریای عمان و خلیج فارس برای چه مصارفی قابل استفاده بوده و هزینه بالای شیرین سازی این آب پروژه را از نظر اقتصادی توجیه پذیر می‌کند یا خیر، گفت: کشور عربستان و همسایگان جنوبی ما برای آب آشامیدنی از خلیج فارس و دریای عمان آب برمی‌دارند و آن را شیرین می‌کنند. روزی که اینکار را شروع کردند هزینه شیرین کردن آب یعنی به دست آوردن یک متر مکعب آب شیرین از دریا (از ۳مترمکعب آب یک مترمکعب آب شیرین به دست می‌آید و ۲ مترمکعب به دریا باز می‌گردد) ۶۰ تا ۷۰ سنت بود ولی در حال حاضر تکنولوژی آن را تا ۱۷ سنت کاهش داده است و شرکت‌های آب شیرین کن می‌توانند با ۱۷ سنت آب را شیرین کنند.

وی ادامه داد: این یعنی آن کشورها در زمانی که آب نیاز داشتند تا ۷۰ سنت هم برای به دست‌آوردن آب هزینه می‌کردند زیرا زندگی بدون آب معنا ندارد.

اگر مجبور باشیم باید آب را انتقال دهیم

نماینده رییس جمهور در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی توسعه دریامحور بیان کرد: هزینه شیرین کردن آب ۱۷ سنت است. هزینه آن تا چادرملو ۲.۵ دلار می‌شود و وقتی به تهران برسد پنج دلار هزینه خواهد شد. باید بررسی شود که آیا می‌صرفد این آب به تهران آورده شود؟ اگر مجبور باشیم می‌توانیم آن را بیاوریم ولی اگر مجبور نباشیم گزینه‌های ارزان‌تر وجود دارد. البته اگر تا آخر آذر باران نبارد راه دیگری نیست و نمی شود با تانکر از اطراف تهران آب‌آورد و باید به این گزینه فکر کرد.

وی با اشاره به اینکه خشکسالی تا روزهای پیش همه جای ایران را در برگرفته بود ولی دو روز است که غرب کشور بارندگی دارد و مقداری وضعیت بهتر شده‌ است، اظهار کرد: بنابراین اگر تا آخر آذر آب نباشد هیچ گزینه‌ای جز این نیست. امیدواریم تا آخر آذر بارندگی‌ها شروع شود و باران خوب بیاید و سدهای تهران پر شود. ولی این تذکری برای ما خواهد بود که ممکن است تهران ۱۰ماه بارندگی نداشته باشد و باید برای روز مبادا احتیاط‌های لازم را انجام دهیم.

از سد طالقان کمتر از ۴ مترمکعب آب به تهران می آوریم

عبدالعلی زاده با بیان اینکه در حال حاضر از سد طالقان با خط دومی که زده شده کمتر از چهار مترمکعب آب درثانیه به تهران می‌آوریم، گفت: زیرا هم آب وجود ندارد و هم ظرفیت بیش از این نیست. 

نماینده رییس جمهور در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی توسعه دریامحور تصریح کرد: بنابراین می‌توان گفت که ۱۰ مترمکعب حجم آب زیادی است و تاثیر زیادی دارد و می‌تواند یک ذخیره اضطراری اطراف تهران باشد که اگر ۱۰ ماه آب نبود دولت بتواند چندین ماه آب صنعت را برای مردم خریداری کند.

وی در ادامه گفت: همچنین در حال حاضر کشت‌های گلخانه‌ای  وجود دارد که از یک مترمکعب آب در حد ۵۰ تا ۶۰ دلار برای هر مترمکعب آب ارزش افزوده ایجاد می‌کند و از محل صادرات محصول، ارز بدست می‌آورند. می‌توان در اطراف تهران نیز چنین شهرک‌هایی احداث و این کشت‌ها را ایجاد کرد و آنها را نیز تشویق کرد که از دریا آب آورده آن را شیرین و استفاده کنند، در مواقعی هم که نیاز بود این آب برای  مواقع بحرانی تهران استفاده شود.

عبدالعلی زاده عنوان کرد: دولت و وزارت نیرو موظف است احتیاط‌های لازم را داشته باشد تا در این موقعیت قرار نگیرد که از هرجایی شده یعنی آب‌های زیرزمینی آلوده آب برداشته و به مردم برسانند.

گفتنی است در تاریخ 24 آبان ماه نیز عباس علی‌آبادی وزیر نیرو در خصوص انتقال آب خلیج فارس به تهران گفت: انتقال آب از خلیج فارس به تهران بسیار گران است و به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست اما هنگامی که موضوع جان انسان‌ها باشد، هر کاری لازم باشد انجام خواهیم داد. 

پیش از این نیز فرهیختگان در گزارشی با عنوان «آخرین سنگر، انتقال آبه؟»  ۷ پروژۀ پرخرج انتقال آب  در کشور را بررسی کرده است.