در روزهای گذشته، بانک مرکزی اعلام کرد که فرایند «گزیر» برای بانک آینده اجرایی شده است. بر اساس این تصمیم، سپردهها و حسابهای این بانک به بانک ملی منتقل و داراییهای عمده آن به صندوق ضمانت سپرده بانک مرکزی واگذار شده تا نقد شده و بدهیهای بانک آینده به دست بانک مرکزی، دولت و سایر نهادها تسویه شود. یکی از شاخصهای نگرانکننده بانک آینده، زیان انباشته ۵۰۳ هزار میلیاردتومانی آن است؛ رقمی که طی سه سال بیش از ۲.۵ برابر شده است.
«فرهیختگان» برای تصور درشتی این رقم، زیان 503 هزار میلیارد تومانی بانک آینده را با بودجه برخی دانشگاهها، دستگاههای اداری کشور و تسهیلات بانکی مواردی همچون وام ازدواج و... مقایسه کرده است. نتایج فاجعهبار است. آمارها نشان میدهد با رقم زیان 503 همتی بانک آینده هزاران پروژه عمرانی میتوان انجام داد، این رقم معادل هزینه نصب 14.5 هزار مگاوات برق خورشیدی بوده که تقریباً بخش عمدهای از ناترازی فعلی برق را میتواند حل کند. زیان بانک آینده معادل وام اشتغال برای 2.5 میلیون متقاضی مشاغل خانگی و هزینه ساخت بیش از ۱۲ هزار مدرسه است. نکته قابل تامل آن است که سهامدار اصلی بانک با نادیده گرفتن قوانین جاری کشور منابع را در پروژههای ساختمانی عظیمی سرمایهگذاری کرده که اکنون فروش و نقد کردن آنها برای تسویه بدهی دولت تقریباً غیرممکن شده است. این در حالی است که فلسفه ایجاد نظام بانکی جمعآوری منابع و تزریق آن به بخش مولد اقتصاد، اعطای تسهیلات برای بهبود رفاه خانوارها همچون تسهیلات خرید مسکن، اشتغالزایی و توسعه زیرساختها بوده است.
744 برابر بودجه بنیاد ملی نخبگان
حجم زیان بانک آینده به طرز قابلتوجهی از بودجه نهادهای مهم علمی و پژوهشی کشور فراتر رفته است. برایناساس، این زیان تقریباً ۷۴۴ برابر بودجه بنیاد ملی نخبگان است که در سال جاری حدود ۶۷۶ میلیارد تومان اعلام شده است. همچنین این رقم حدود ۱۱۲ برابر بودجه ۴ هزار و ۴۹۵ میلیاردتومانی معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری و ۱۴۲ برابر بودجه ۳ هزار و ۵۴۰ میلیاردتومانی سازمان انرژی اتمی برآورد میشود. این اعداد نشان میدهند که اگر منابع بانک آینده به بخش مولد اقتصاد، صرف ایجاد اشتغال، ایجاد زیرساختهای تولیدی، خدماتی و علمی و پژوهشی یا رفاه خانوار میشد، میتوانست آورده عظیمی داشته باشد.
61 برابر بودجه سازمان حفاظت از محیط زیست
به طور قابلتوجه مقایسه زیان انباشته بانک آینده با بودجه چند ارگان دولتی نیز تفاوت معناداری را نشان میدهد. بر اساس ارقام موجود، حجم زیان 503 همتی این بانک حدود شش برابر بودجه ۸۳ هزار میلیارد تومانی وزارت نیرو است. همچنین این زیان تقریباً 12 برابر بودجه ۴۳ هزار میلیارد تومانی سازمان بهزیستی، 61 برابر بودجه 8.2 هزار میلیارد تومانی سازمان حفاظت از محیط زیست و 63 برابر بودجه هفت هزار و ۹۰۰ میلیارد تومانی وزارت گردشگری برآورد میشود. توجه داشته باشیم بودجه کمتر از 8 هزار میلیارد تومانی وزارت گردشگری درحالی است که بخش گردشگری سالانه میتواند میلیاردها دلار عاید کشور کند. همچنین این بودجه علاوه بر حقوق و دستمزد و هزینههای جاری، قرار است از کل آثار تاریخی و باستانی کشور نیز حفاظت کرده و آنها را احیا کند.
5 برابر وام ازدواج نیمسال اول 1404
کل مبلغ وام ازدواج پرداختی در نیمسال ابتدایی سال جاری حدود ۹۷ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. جالبتوجه است که زیان بانک آینده تقریباً پنج برابر این رقم محاسبه میشود که نشاندهنده شدت چالشهای مالی این بانک است. به طور دقیقتر، میزان زیان بانک آینده تقریباً چهار برابر مجموع تسهیلات ۱۲۶ هزار میلیاردتومانی اعطایی به بخش کشاورزی طی پنج ماه نخست سال ۱۴۰۴ است. همچنین این زیان، حدود شش برابر تسهیلات ۷۹ هزار میلیاردتومانی اختصاصیافته به بخش مسکن و ساختمان طی ۵ماهه نخست امسال و نزدیک به ۲۳ برابر تسهیلات وام فرزندآوری ۲۱ هزار میلیاردتومانی ششماهه نخست سال ۱۴۰۴ برآورد شده است.
ایجاد 14.5 هزار مگاوات برق خورشیدی با زیان بانک آینده
در تاریخ ۹ تیر ۱۴۰۴، جعفر محمدنژاد سیگارودی، معاون سرمایهگذاری سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهرهوری انرژی برق (ساتبا)، در خصوص هزینههای احداث نیروگاه خورشیدی توضیح داد که هزینه احداث هر مگاوات نیروگاه خورشیدی بین ۳۰ تا ۳۵ میلیارد تومان برآورد میشود. این رقم بسته به نوع پنلها، طراحی مهندسی، شرایط فیزیکی سازه و پیمانکار ممکن است تغییر کند. با فرض اینکه هزینه احداث هر مگاوات نیروگاه خورشیدی رقم حداکثری یعنی ۳۵ میلیارد تومان باشد، مقایسه با زیان انباشته بانک آینده بسیار چشمگیر است. با ۵۰۳ هزار میلیارد تومان زیان انباشته این بانک، میتوان تقریباً 14.5 هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی احداث کرد.
12 هزار و 500 مدرسه
عباس زارع، مدیرکل سازمان نوسازی مدارس استان تهران، در تاریخ ۲۷ خرداد سال جاری اظهار داشت که باتوجهبه افزایش شدید هزینهها، در حال حاضر ساخت هیچ مدرسهای در استان تهران کمتر از ۱۵ میلیارد تومان هزینه ندارد و بسیاری از پروژهها با بودجهای بالغ بر ۴۰ میلیارد تومان اجرا میشوند. برای درک بزرگی زیان بانک آینده، میتوانیم این ارقام را با هزینه ساخت مدارس مقایسه کنیم. حتی با درنظرگرفتن سقف ۴۰ میلیاردتومانی هزینه ساخت هر مدرسه، حجم زیان انباشته این بانک بهاندازهای است که میتوان بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ مدرسه در استان تهران ساخت. این مقایسه نهتنها بزرگی زیان بانک آینده را نشان میدهد، بلکه نشان میدهد که چه میزان سرمایه میتوانست صرف توسعه زیرساختهای آموزشی و رفاه اجتماعی شود، سرمایهای که متأسفانه به دلیل مدیریت نامطلوب مالی ازدسترفته است.
