دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۴۰۴ رکوردی بیسابقه در جذب و ارتقای اعضای هیئتعلمی ثبت کرده است؛ بیش از ۲۶۵۰ نفر برای حضور در جمع هیئتعلمی ثبتنام کردهاند و قرار است ۱۰۶۱ نفر از میان آنها جذب شوند، رقمی که در شش، هفت سال گذشته سابقه نداشته است. بیشترین تمرکز این دوره جذب، بر رشتههای معارف بوده و بیش از ۱۷۰ نفر به این حوزه اختصاصیافته است، درحالیکه علوم پزشکی و سایر رشتهها نیز در مسیر جذب قرار دارند. این جهش آماری تنها به تعداد اعضای جدید محدود نمیشود؛ دانشگاه آزاد در پنج سال گذشته، با اجرای سیاستهای هوشمندانه ارتقا، توانسته 1404 نفر را به مرتبه دانشیاری و نزدیک به ۲۹۰ نفر را به مرتبه استادی ارتقا دهد؛ آماری که مجموع چند دهه گذشته دانشگاه را پشت سر گذاشته است. محمدصادق ضیایی، رئیس مرکز جذب و امور هیئتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی این دستاورد را نتیجه مدیریت متمرکز و دقیق هیئتهای ممیزه، به ویژه تلاشهای مرکز جذب و امور هیئتعلمی دانشگاه میداند که ضمن حفظ کیفیت علمی، فرایند جذب را سریعتر و شفافتر کرده است.
این تحول بزرگ در نظام جذب و ارتقای هیئتعلمی دانشگاه آزاد، تصویری روشن از توازن بین توسعه کمّی و کیفیت علمی ارائه داده و نشان میدهد دانشگاه، همزمان با گسترش جمع هیئتعلمی، به استانداردهای بالای آموزشی و پژوهشی پایبند مانده است. مشروح گفتوگوی «فرهیختگان» با رئیس مرکز جذب و امور هیئتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی را در ادامه از نظر میگذرانید.
آقای دکتر، در سی و دومین جلسه شورای دانشگاه اشاره کردید که امسال بالاترین روند جذب اعضای هیئتعلمی در شش، هفت سال اخیر را داشتید. بهعنوان سؤال نخست، بفرمایید چه تعداد متقاضی در فراخوان امسال ثبتنام کردند و بیشترین اقبال مربوط به کدام واحدها یا رشتهها بوده است؟
تعداد شرکتکنندگان در فراخوان امسال حدود 2650 نفر بوده است. از این میان، ما قصد داریم 1061 نفر را جذب کنیم. این دوعدد در مقایسه با سالهای اخیر بالاترین رکورد ثبتنامیهای جذب بوده است. تمرکز ما امسال نسبت به سالهای قبل در رشتههای معارف بیشتر بوده و بر اساس توافقات انجامشده، این حوزه بالاترین ضریب جذب را امسال نسبت به سالهای قبل به خود اختصاص داده است. در سایر رشتهها از جمله فنیمهندسی، علوم انسانی و علوم پایه و هنر نیز روند جذب ادامه دارد، اما برای ارائه آمار دقیق باید به لیست نهایی تأیید شده در فراخوان مراجعه کرد.
درباره رشتههای پزشکی و معارف هم اشارهای داشتید. لطفاً کمی بیشتر درباره وضعیت جذب در این حوزهها توضیح دهید.
ما در فراخوان 1404 قریببه 170 نفر را در حوزه معارف جذب خواهیم کرد. بهصورت تقریبی، در مجموع حدود 750 نفر در رشتههای علوم پزشکی و حدود 150 نفر نیز در رشتههای غیرپزشکی در فرایند جذب قرار گرفتهاند.
روند بررسی صلاحیت آنها به چه نحوی است؟
فرایند جذب ما به این صورت است که پس از اعلام فراخوان، داوطلبان در بازه زمانی مشخصشده ثبتنام میکنند. پس از پایان ثبتنام اولیه، دبیرخانه هیئت اجرایی جذب استانها بلافاصله اقدام به پالایش و غربال اولیه مدارک و مستندات میکند. از جمله این شرایط میتوان به معدلها اشاره کرد؛ معدل کارشناسی باید حداقل ۱۴، کارشناسیارشد ۱۶ و دکتری ۱۷ باشد. از طرف دیگر، جمع این سه معدل باید به عدد ۴۸ برسد. البته چنانچه یکی از مقاطع اندکی کمتر از حدنصاب باشد امکان پذیرش پس از تأیید هیئت اجرایی جذب وجود دارد.
شرط دوم این است که مدرک دکتری باید کاملاً منطبق با رشته گرایش اعلام شده در فراخوان باشد. سوم آنکه میبایست رشته دکتری و ترجیحاً کارشناسی متقاضی همخوان باشد درصورتیکه این همخوانی با مقطع کارشناسی وجود نداشته باشد، لازم است با رشته کارشناسیارشد تطبیق داشته باشد.
یکی دیگر از شرایط، شرط سنی است که حداکثر سن برای شرکت در فراخوان ۴۵ سال تعیین شده است. این موارد از اصول اولیه و ابلاغی شورایعالی انقلابفرهنگی است که ما موظفیم آنها را در دستورالعمل فراخوان اعلام کنیم و همه رؤسای استانها پایبند آن هستند. بر همین مبنا، پس از ثبتنام اولیه، پالایش نیز انجام میشود. اگر فردی مدرک دکتری نداشته باشد یا معدلش کمتر از حدنصاب باشد، سنش بالاتر از حد تعیینشده باشد یا رشته دکتری همخوان با رشته گرایش اعلامی نباشد، طبیعتاً در این پالایش اولیه ریزش خواهد داشت. افراد باقیمانده پس از این مرحله، وارد مراحل بعدی میشوند و فرایند احراز صلاحیتهای علمی و عمومی آنها آغاز میشود.
بر اساس ابلاغ شورایعالی انقلابفرهنگی، حداکثر مهلت ما برای نهایی کردن فرایند جذب موضوع فراخوان اعلامی چهار ماه و نیم است. تلاش مرکز جذب و امور هیئتعلمی این است که با دستورالعملهایی که ارسال کردهایم، تأکیدهایی که انجام دادهایم و تماسهای مستمر که با استانها برقرار نموده و مینماییم، فرایند جذب توسط استانها بهسرعت آغاز و اتمام یابد.
آن دسته از داوطلبینی که بالاترین نمره صلاحیتهای علمی و عمومی را دریافت میکنند توسط هیئتهای اجرایی جذب استانها انتخاب و پروندهشان جهت طرح در هیئت مرکزی جذب دانشگاه آزاد اسلامی به مرکز جذب و امور هیئتعلمی دانشگاه ارسال میشود و پس از طرح پرونده متقاضیان در هیئت مرکزی و در صورت تأیید آن هیئت، مجوز صدور حکم پیمانی برای آنها صادر میگردد.
یکی از گلایههای همیشگی افراد متقاضی، طولانیبودن روند جذب بوده است. میخواهم بدانم فرایند بررسیها معمولاً چه مدت طول میکشد؟
ابلاغیه شورایعالی انقلابفرهنگی حداکثر چهار ماه و نیم است، اما نکتهای که شما گفتید درست است؛ در برخی مواقع، روند طولانی میشود، زیرا دستگاههای نظارتی باید استعلامها را پاسخ دهند، گاهی مدت بیشتری نیاز دارند. البته شورایعالی انقلابفرهنگی مجدداً بخشنامه کرده و به کارگروههای صلاحیت عمومی ابلاغ کرده است که اگر تقاضای استعلام انجام شود و پاسخ ظرف یک ماه دریافت نگردد، باید حمل بر صحت نمایند و فرایند را ادامه داده و پیش ببرند. ما در حال رویهسازی این ابلاغیه هستیم تا حداقل زمان فراخوان برای داوطلبانی را که گلایه دارند، طی کنیم. این گلایهها را قبول دارم؛ اما این نکته را در نظر داشته باشید که گلایهها مربوط به دورههای قبل است.
در حال حاضر، در هیئت مرکزی جذب، فراخوانهای 1403 در دست بررسی است و همزمان به 1404 نیز رسیدهایم. کارهای مربوط به فراخوان 1403 تکمیل شده و پروندهها، بهصورت مورد به مورد، به هیئت مرکزی برای تصویب ارسال میشوند. بر اساس مصوبات هیئت مرکزی جذب در سال گذشته، از دی ماه سال 1403 به بعد، فراخوانهای مربوط به 1402 و 1401 و قبل از آن پذیرفته نمیشوند. بنابراین از دیماه سال 1403 به بعد روی پروندههای فراخوانهای 1403 به بعد تمرکز داریم و به هیئت مرکزی ارسال میکنیم.
در فرایند ارتقا از مرتبه استادیاری به دانشیاری، چه نوع فعالیتهایی بیشترین تأثیر را دارند؟
تبدیل وضعیت به معنای تغییر از پیمانی به رسمی آزمایشی و از رسمی آزمایشی به رسمی قطعی است که از طریق ارتقا یا کسب حداقل 80 درصد امتیاز مربوط به دانشیاری، در شناسنامه علمی فرد حاصل میشود و پس از تأیید در کمیته منتخب، پرونده در سازمان مرکزی در کمیسیون تخصصی مطرح و در صورت تأیید مراتب در هیئت مرکزی جذب مطرح و اگر مورد تصویب قرار گیرد تبدیل وضعیت انجام میگیرد.
مسیر دیگر آن ارتقاست؛ وقتی فردی استادیار، دانشیار یا استاد تمام میشود و اگر در وضعیت پیمانی باشد، میتواند به رسمی آزمایشی و سپس رسمی قطعی تبدیل وضعیت شود. این فرایند همان چیزی است که ما آن را «تبدیل وضعیت» مینامیم و همان مسیر که توضیح داده شد سپری میشود. ضمناً کلیه این موارد در واحدها، استانها و سازمان مرکزی بهصورت مکانیزه انجام میگیرد.
آقای دکتر، باتوجهبه اینکه هدف کوتاهتر شدن روند جذب است، چه تمهیداتی برای تسریع این فرایند اندیشیدهاید؟
برای تسریع این روند، بخشنامهها را بهسرعت ارسال کردهایم. علاوه بر این، با رؤسای استانها تماس گرفته و تأکید میکنیم که فراخوان مربوط به سال 1404 سریعاً ساماندهی شود.
آیا مشخص شده چند عضو هیئتعلمی از فراخوان 1403 به دانشگاه اضافه شدهاند؟
خیر، چون فرایند هنوز به طور کامل تمام نشده، نمیتوان عدد نهایی را اعلام کرد. اما روند در حال پیشرفت است. بهعنوان نمونه، در جلسه گذشته هیئت مرکزی، پرونده ۱۸ نفر از استانهای مختلف را برای اخذ مجوز هیئت مرکزی مطرح کردیم. بهتدریج استانهایی که زودتر پروندههای خود را ارسال میکنند، در اولویت بررسی قرار میگیرند و پس از تأیید در هیئت مرکزی، مجوز پیمانیشدن آنها صادر میشود. اینکه اکنون بتوانم بگویم دقیقاً چند نفر در فراخوان 1403 جذب شدهاند، هنوز ممکن نیست، زیرا این فرایند ادامه دارد و بسته نشده است و پروندهها در حال تکمیل و ارسال هستند.