بیش از یک‌میلیون خانوار تهرانی گرفتار فقر مسکن از نوع «بدمسکنی» هستند؛ بخشی از آنها در ۴۰هزار پلاک بدون «سند رسمی» واقع در بافت ناکارآمد پایتخت ساکن هستند. چنانچه این گروه بخواهند با تغییر محل زندگی مطابق با «الگوی جهانی فقرزدایی با سنددار کردن» تغییر دهک دهند، چهار قرن طول می‌کشد.

 فقر مسکن بزرگ‌ترین چالش اقتصادی-اجتماعی بخش قابل‌توجهی از خانوار‌های ایرانی و به‌خصوص پایتخت‌نشینان است. دو تعریف پذیرفته شده برای «فقر مسکن» در نظر گرفته می‌شود، تعریف اول شامل افرادی می‌شود که بیش از ۳۰ درصد درآمد خود را صرف هزینه مسکن می‌کنند و تعریف دوم مربوط به افرادی می‌شود که در بافت ناکارآمد زندگی می‌کنند. این بافت ناکارآمد شامل بافت فرسوده، بافت تاریخی و سکونتگاه‌های غیررسمی می‌شود.

براساس آخرین سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، حدود ۱.۲‌میلیون نفر در استان تهران در بافت ناکارآمد سکونت داشته و از این منظر با چالش جدی «فقر مسکن» و به تعبیری دیگر «بد مسکنی» مواجه هستند. از کل جمعیت دچار چالش «بد مسکنی» در تهران، ۴۰ هزار پلاک مربوط به خانه‌های بدون سند رسمی در بافت ناکارآمد شهری پایتخت می‌شود؛ مالکان این پلاک‌ها بدون رفع چالش مالکیت رسمی امکان خروج از «بد مسکنی» را ندارند. با وجود این اگر قرار باشد که مشکل فقدان مالکیت با رویه‌های فعلی صدور سند حل شود، بیش از ۴۰۰ سال زمان نیاز است. ا ین در حالی است که تجارب ۳۰ ساله جهانی نشان از آن دارد که تثبیت مالکیت و مالکیت‌بخشی رسمی در بافت ناکارآمد شامل بافت فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی همچون معجزه‌ای می‌تواند بسیاری از چالش‌های شهروندان گرفتار در تله فقر را مرتفع کند. درواقع اگر سیاستگذار بتواند همین چالش این گروه از شهروندان را مرتفع کند، بدون هیچ مداخله دیگری بخش قابل‌توجهی از این افراد از قعر چاه فقر نجات پیدا می‌کنند، این موضوع معجزه رسمی شدن مالکیت است. معجزه‌ای که حاصل وام‌پذیر شدن املاک، ورود سرمایه به این محلات و ارزش‌بخشی به ملک ساکنان است.

کاوه حاجی علی‌اکبری مدیرعامل سابق سازمان نوسازی شهر تهران و مجید روستا عضو هیات‌مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران بر لزوم حل چالش حق مالکیت در سکونتگاه‌های غیررسمی تاکید کرده و راه‌حل‌هایی برای این موضوع ارائه کردند.

منبع: دنیای اقتصاد