دانشگاه‌ها در سال‌های اخیر بیش از هر چیزی به سمت فناوری گرایش پیدا کرده‌اند و تلاش دارند دانشجویان را برای ورود به بازار کار آماده کنند و اساس توانمندی آن‌ها را به‌گونه‌ای پی‌ریزی کنند که بتوانند بعد از فارغ‌التحصیلی وارد بازار کار شوند. در این میان، اهمیت ویژه‌ای که به عرصه فناوری در دانشگاه داده می‌شود باعث شده بسیاری از خروجی‌های دانشگاه‌ها به فکر راه‌اندازی شرکت بیفتند و به‌عنوان کارآفرین وارد بازار کار شوند. همین افزایش خروجی دانشگاه‌ها باعث شکل‌گیری نوعی از رتبه‌بندی جدید در دنیا شده که دانشگاه‌ها را براساس خروجی آن‌ها در حوزه فناوری و نقش آن‌ها در کارآفرینی مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
در این میان، رده‌بندی دانشگاهی PitchBook 2025 به بررسی برترین دانشگاه‌های دنیا از منظر کارآفرینی پرداخته که کارآفرینی را در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و مدیریت کسب‌وکار (MBA) مورد ارزیابی قرار داده است. این پایگاه، داده‌هایی را برای ادغام و اکتساب، سهام خصوصی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر جمع‌آوری می‌کند و ارائه می‌دهد.

ارزیابی 173 هزار کارآفرین دانشگاهی 

رتبه‌بندی سالانه دانشگاه‌ها در PitchBook، دانشگاه‌ها را طبق فیلترهایی چون ابعاد دانشگاه، مکان و وضعیت بودجه دولتی یا خصوصی، دسته‌بندی و با محاسبه تعداد کارآفرینان فارغ‌التحصیلی مقایسه می‌کند که در یک دهه گذشته سرمایه خطرپذیر جذب کرده‌اند. این رتبه‌بندی براساس تجزیه‌وتحلیل بیش از 173 هزار بنیان‌گذار تحت حمایت VC تهیه شده است. فهرست PitchBook براساس تعداد فارغ‌التحصیلان بنیان‌گذار بین اول ژانویه 2014 و اول سپتامبر 2025 تعیین و اعلام می‌شود. این رده‌بندی همچنین میزان سرمایه‌ای را که بنیان‌گذاران در این بازه زمانی به دست آورده‌اند، مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
ازآنجا‌که شرکت‌ها می‌توانند بیش از یک بنیان‌گذار داشته باشند و بنیان‌گذاران می‌توانند در چند دانشگاه تحصیل کنند، یک شرکت یا فرد ممکن است برای چند دانشگاه محاسبه شود. دانشگاه‌های آمریکا از جمع 101 دانشگاهی که در این فهرست اعلام شده، 63 دانشگاه را از آن خود کرده‌اند. هند و کانادا هر کدام 8 دانشگاه در این فهرست دارند و پس از آن‌ها رژیم صهیونیستی با 6 دانشگاه و انگلیس و استرالیا هر کدام با 4 دانشگاه حضور دارند. درواقع در این رتبه‌بندی مشخص می‌شود کدام دانشگاه‌ها در سال 2025، بیشترین تعداد بنیان‌گذاران و کارآفرینان کسب‌وکارها را در مقطع کارشناسی تربیت کرده‌اند؟

برکلی با 1804 کارآفرین مقطع کارشناسی اول دنیاست

دانشگاه‌های کالیفرنیا برکلی و استنفورد، امسال هم بار دیگر در صدر فهرست برترین دانشگاه‌های کارآفرین قرار دارند. در این میان دانشگاه‌های هاروارد، پنسیلوانیا و MIT نیز در جمع 5 دانشگاه برتر سال 2025 قرار دارند. طبق آخرین رتبه‌بندی PitchBook، دانشگاه‌هایی که در صدر جدول بخش کارشناسی قرار گرفته‌اند، مشابه دو سال گذشته شامل دانشگاه‌های کالیفرنیا برکلی و استنفورد هستند. فارغ‌التحصیلان این دانشگاه‌ها در مجموع بیش از 170 میلیارد دلار سرمایه جذب کرده‌اند که طی یک دهه گذشته به‌دست‌آمده است.
دانشگاه کالیفرنیا برکلی با 1804 فارغ‌التحصیل بنیان‌گذار، 1650 شرکت و حدود 69 میلیارد دلار سرمایه جذب‌شده همچنان در صدر قرار دارد. دانشگاه استنفورد با 1519 فارغ‌التحصیل بنیان‌گذار و 102 میلیارد و 200 میلیون دلار سرمایه جذب‌شده در رتبه دوم قرار دارد. دانشگاه هاروارد با 1355 بنیان‌گذار و 61 میلیارد و 600 میلیون دلار سرمایه جذب‌شده در رتبه سوم قرار دارد.  دانشگاه پنسیلوانیا هم با 1206 بنیان‌گذاری که 1113 شرکت را تأسیس کرده و 120 میلیارد و 400 میلیون دلار کسب درآمد کردند، در رده چهارم جا خوش کرده است. بعد از آن هم دانشگاه MIT با 1131 بنیان‌گذار قرار گرفته که 1019 شرکت را تأسیس کرده و 69 میلیارد و 800 میلیون دلار درآمد به دست آورده‌اند. جایگاه ششمین دانشگاه برتر دنیا از نظر تعداد بنیان‌گذاران فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی با 944 کارآفرین به دانشگاه «کرنل» می‌رسد که حدود 903 شرکت را راه‌اندازی کرده و به این واسطه 42 میلیارد و 800 میلیون دلار کسب کرده‌اند. دانشگاه تل‌آویو با 865 بنیان‌گذار و 736 شرکت، 30 میلیارد دلار جذب کرده و رتبه هفتم را به دست آورده است.
هشتمین دانشگاه نیز دانشگاه تگزاس، آستین با 850 بنیان‌گذار است که این تعداد کارآفرین، 774 شرکت را راه‌اندازی و 24 میلیارد دلار جذب کرده‌اند. نهمین دانشگاه برتر دانشگاه میشیگان با 845 بنیان‌گذار فارغ‌التحصیل است که این افراد 787 شرکت را تأسیس و درمجموع 20 میلیارد و 200 میلیون دلار را جذب کرده است. رتبه دهمین دانشگاه برتر به مؤسسه فناوری «تخنیون» رژیم صهیونیستی با 783 بنیان‌گذار اختصاص یافته که 671 شرکت را تأسیس کرده و حدود 26 میلیارد و 700 میلیون دلار جذب سرمایه داشته است. 

4 هزار کارآفرین ارشد استنفوردی 3 هزار شرکت راه انداختند

در میان دانشگاه‌های برتر دارنده بیشترین بنیان‌گذاران مقطع کارشناسی‌ارشد در این فهرست نیز مدارس آمریکایی در صدر قرار دارند. با وجود این، دو دانشگاه انگلیسی کمبریج و آکسفورد از جمع 10 دانشگاه برتر پیشی گرفته‌اند که بیانگر قدرت روبه‌رشد دانشگاه‌های بین‌المللی در حوزه کارآفرینی است. دانشگاه استنفورد با 4287 بنیان‌گذار فارغ‌التحصیل، 3286 شرکت را راه‌اندازی کرده‌اند که در یک دهه گذشته 242 میلیارد و 600 میلیون دلار درآمد به دست آورده و بار دیگر، جایگاه نخست را به دست آورد. دانشگاه هاروارد با 3842 بنیان‌گذار فارغ‌التحصیل و 222 میلیارد و 800 میلیون دلار سرمایه جذب‌شده، در رتبه بعدی قرار دارد، درحالی‌که MIT با 2859 بنیان‌گذار فارغ‌التحصیل و 137 میلیارد و 300 میلیون دلار سرمایه جذب‌شده، در رتبه سوم قرار دارد. همچنین دانشگاه کلمبیا با 1920 بنیان‌گذار ارشد که 1701 شرکت راه انداخته‌اند، 61 میلیارد و 200 میلیون دلار جذب سرمایه داشته و جایگاه چهارم را از آن خود کرده است. دانشگاه کالیفرنیا، برکلی که در رده پنجم قرار گرفته، 1893 بنیان‌گذار دارد که درمجموع این تعداد کارآفرین، 1577 شرکت را تأسیس و 129 میلیارد و 400 میلیون دلار جذب سرمایه کرده‌اند. 

گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.