تیم ملی ایران روز گذشته تهران را به مقصد روسیه ترک کرد تا در نخستین دیدار تدارکاتی فیفادی مهرماه به مصاف تیم ملی این کشور برود. این مسابقه جمعه شب در شهر ولگوگراد برگزار می‌شود. تیم ایران در ماه‌های اخیر برنامه‌های آماده‌سازی خود را برای حضور در جام‌جهانی 2026 دنبال کرده اما در این مسیر با چالش‌های مختلفی مواجه بوده است. شاگردان امیر قلعه‌نویی در فیفادی قبلی در تورنمنت کافا حضور داشتند، اما کیفیت پایین رقبا باعث شد این مسابقات چندان در روند آماده‌سازی تیم ملی تأثیرگذار نباشد. موضوعی که به‌دفعات کارشناسان و حتی کادرفنی تیم ملی به صورت ضمنی به آن اشاره کرده‌اند؛ این در شرایطی است که حالا تیم ملی در فیفادی مهر قرار است به مصاف دو تیم روسیه و تانزانیا برود. 

روسیه، رقیب دوران سخت! 

دیدار با روسیه برای فوتبال ایران تازگی ندارد. در سال‌های اخیر، ایران چند بار با این تیم دیدار کرده و به‌نوعی رقیب روز‌های سخت تیم ملی کشورمان به شمار می‌رود. روسیه پس از محرومیت از رقابت‌های بین‌المللی به دلیل جنگ اوکراین، فرصت زیادی برای بازی با تیم‌های مطرح جهان نداشته و به همین دلیل بیشتر با کشور‌های آسیایی دیدار دوستانه برگزار می‌کند. از همین رو ایران به‌نوعی به یکی از گزینه‌های همیشگی و دسترس روس‌ها برای دیدارهای‌ دوستانه تبدیل شده است. 

گفتنی است تیم ملی روسیه در رده سی‌وسوم رده‌بندی فیفا قرار دارد و از این نظر می‌تواند حریف قابل‌قبول و موجهی برای تیم ما باشد، هرچند بسیاری از کارشناسان معتقدند ایران در این فیفادی می‌توانست با تیم‌های قدرتمندتری مواجه شود. در روز‌هایی که فدراسیون اروگوئه تمایل خود را برای دیدار با ایران اعلام کرده بود، در نهایت باتوجه‌به اینکه بازی با روسیه هماهنگ شده بود و محدودیت‌هایی از سوی فیفا برای بازی در دو قاره مختلف وجود دارد این بازی منتفی شد. همین تصمیم باعث شد انتقاد‌های زیادی متوجه فدراسیون و کادر تیم ملی شده که چرا دوباره فرصت تقابل با یک تیم طرازاول دنیا باید این‌چنین از دست برود. 

تانزانیا به جای شیلی! 

تیم ملی پس از پایان دیدار با روسیه، مستقیماً راهی دبی خواهد شد تا سه‌شنبه 22 مهر در دومین دیدار خود به مصاف تانزانیا برود. این دیدار دومین مسابقه تیم ملی در فیفادی مهر است و طبق برنامه در شهر دبی برگزار خواهد شد. تانزانیا تیمی گمنام از آفریقاست که در رده 107 فیفا قرار دارد و انتخاب آن از سوی کادر فنی با واکنش‌های منفی مواجه شده است. جالب اینکه درحالی‌که ماه‌ها پیش صحبت از دیدار تدارکاتی با شیلی و حتی اروگوئه و حتی ساحل عاج مطرح بود، در نهایت تقابل با تانزانیا قطعی شد.

وقتی دیدار با اروگوئه به دلیل محدودیت‌های فیفا لغو شد؛ فدراسیون فوتبال ایران نیز به جای تلاش برای یافتن یک رقیب قدرتمند دیگر، تنها از بین گزینه‌های محدود، تانزانیا را برگزید. جالب اینکه این تیم روز گذشته در مرحله مقدماتی جام‌جهانی 2026 برابر زامبیا به میدان رفت درحالی‌که شانسی برای صعود مستقیم از گروهش ندارد و شاید به عنوان یکی از بهترین تیم‌های دوم راهی دور بعد شود. 

مقصر فدراسیون است یا کادر تیم ملی؟ 

انتخاب‌های ضعیف برای دیدار‌های تدارکاتی باعث شده کارشناسان فوتبال، عملکرد فدراسیون فوتبال را زیر سؤال ببرند. درحالی‌که بسیاری از کشور‌های حاضر در مسیر جام‌جهانی از ماه‌ها پیش برنامه‌های آماده‌سازی خود را با تیم‌های بزرگ دنیا هماهنگ کرده‌اند و تیم‌های مانند کره‌جنوبی و ژاپن با تیم‌های میزبان جام‌جهانی بازی کرده و در فیفادی پیش رو نیز با تیم‌هایی مانند برزیل مواجه خواهند شد، تیم ملی ایران همچنان با تیم‌هایی بازی می‌کند که تأثیر چندانی در محک خوردن بازیکنان برای آماده‌سازی به‌منظور حضور قدرتمند در جام‌جهانی ندارد. منتقدان می‌گویند تیم ملی که مقابل افغانستان گل خورده، برابر تاجیکستان به بن‌بست رسید و مقابل ازبکستان شکست خورده است، باید مقابل رقبای قوی‌تر قرار گیرد تا نقاط ضعف خود را اصلاح کند. اما به نظر می‌رسد کادر فنی فعلاً تمایل دارد مسابقات آسان‌تری برگزار کند تا فشار و انتقاد‌ها بیشتر از این‌ها افزایش پیدا نکند و فدراسیون فوتبال نیز ترجیح می‌دهد برنامه‌های خود برای آماده‌سازی تیم ملی را در مسیری که کادر فنی می‌خواهد پیش ببرد. 

حضور در سید دو قطعی است؟ 

در میان تمام انتقاد‌ها، یک خبر امیدوارکننده برای فوتبال ایران وجود دارد. در تازه‌ترین ارزیابی‌ها از سوی منابع بین‌المللی از سوی فیفا، تیم ملی ایران همراه با ژاپن در سید دوم قرعه‌کشی جام‌جهانی 2026 قرار دارد. به این ترتیب، ایران می‌تواند در گروهی آسان‌تر قرار گیرد و شانس صعود به مراحل بعدی را افزایش دهد. 

مرحله نهایی جام‌جهانی 2026 در قالب 12 گروه چهار تیمی برگزار می‌شود و دو تیم نخست هر گروه به مرحله حذفی صعود می‌کنند. علاوه بر این، هشت تیم سوم برتر نیز مجوز حضور در مرحله بعد را خواهند گرفت. با این حال کارشناسان هشدار داده‌اند اگر تیم ملی در دیدار‌های پیش رو دو فیفادی بعدی نتایج ضعیفی بگیرد، ممکن است جایگاه خود را در سید دوم از دست بدهد و به سید سوم سقوط کند که در آن صورت مسیر ایران برای صعود بسیار سخت‌تر خواهد شد. تیم ملی فعلاً در جایگاه 21 جهان قرار دارد که حفظ این جایگاه حضور در سید دو قرعه‌کشی جام‌جهانی را به همراه خواهد داشت. 

نگرانی‌ها ادامه دارد

در کنار مسائل فنی، مشکلات مدیریتی فدراسیون نیز نگرانی‌هایی به وجود آورده است. در هفته‌های گذشته برخی مدیران فدراسیون به دلیل صادرنشدن ویزای آمریکا فعلاً نتوانسته‌اند برنامه‌ریزی لازم برای حضور در جلسات هماهنگی جام‌جهانی و قرعه‌کشی این رقابت‌ها را قطعی کنند. این در صورتی است که شنیده می‌شود همچنان احتمال تغییرات در کادر فنی تیم ملی وجود دارد. دراین‌بین نیز برخی پا را فراتر گذاشته و این‌طور مطرح کرده‌اند که با این وضعیت، قلعه‌نویی رنگ نیمکت تیم ملی در جام‌جهانی را نخواهد دید. این در حالی است که عملکرد تیم ملی در تورنمنت کافا و نمایش‌های اخیر مقابل حریفانی مانند هند و افغانستان و حتی فینال این رقابت‌ها باعث شده فشار روی قلعه‌نویی هر لحظه بیشتر شود. برخی کارشناسان معتقدند در صورت ادامه این روند و نتایج ضعیف در دیدار‌های دوستانه مهر و آبان، احتمال تغییر سرمربی تیم ملی بیشتر می‌شود. 

برنامه فیفادی آبان مشخص شد 

در ادامه برنامه آماده‌سازی تیم ملی، فدراسیون فوتبال در حال مذاکره برای برگزاری دیدار‌های تدارکاتی در فیفادی آبان است. پیش‌ازاین خبر دادیم که شنیده‌ها حاکی است مذاکراتی با فدراسیون‌های لیبی و کیپ‌ورد انجام شده و احتمال دارد تیم ملی با این دو کشور آفریقایی بازی کند. البته شنیده‌های تکمیلی حاکی است این مذاکرات توسط یک شرکت بین‌المللی در حال انجام است تا این تیم‌ها در قالب یک تورنمنت در کشور امارات به میدان بروند. 

درواقع درحالی‌که پیش‌ازاین صحبت از دیدار با تیم‌هایی مانند غنا، ساحل عاج و کامرون برای فیفادی آبان مطرح بود؛ اما ظاهراً این مسابقات جای خود را به برگزاری دیدار‌های ضعیف‌تر داده و کادر فنی تیم ملی ترجیح داده دیدار‌هایی ساده‌تر را برگزار کند. گفته می‌شود در صورت قطعی‌شدن، این تورنمنت با حضور تیم ملی ایران، کیپ‌ورد و به‌احتمال زیاد کشور‌های لیبی و ازبکستان در دبی برگزار خواهد شد. 

آینده مبهم تیم ملی در آستانۀ جام‌جهانی

با وجود همه وعده‌ها و برنامه‌هایی که از سوی فدراسیون و کادر فنی مطرح می‌شود، وضعیت تیم ملی هنوز باثبات نیست. امیر قلعه‌نویی می‌داند که جایگاهش روی پوست موز قرار دارد و هر لغزشی ممکن است منجر به پایان کارش در تیم ملی شود. او در حالی به کار خود ادامه می‌دهد که نتایج و عملکرد فنی یوز‌ها در ماه‌های اخیر رضایت هواداران را جلب نکرده است.  بسیاری معتقدند کادر فنی با انتخاب حریفان ضعیف در فیفا دی مهر و آبان قصد دارد از شدت انتقاد‌ها بکاهد و ضعف‌های تیم را پنهان کند. اما واقعیت این است که تیم ملی برای حضور در جام‌جهانی نیازمند مسابقه با تیم‌های قدرتمند و آماده‌سازی جدی‌تر است. در غیر این صورت، حتی حضور در سید دوم هم نمی‌تواند مانع از سخت‌شدن مسیر تیم ملی ایران در مرحله گروهی برای صعود به ‌دور حذفی باشد.