بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، آسمان ایران آرام نبود. صدای غرش جنگندهها در دوردست شنیده میشد؛ صدایی که در آغاز، بسیاری آن را مانور نظامی یا اخطار دوردست پنداشتند. اما لحظاتی بعد، حقیقت چهره تلخش را نشان داد. حملات غافلگیرکننده رژیم صهیونیستی به ایران آغاز شده بود. در میان خبرهای پراکنده از خسارات و تلفات، خبری روی خروجی رسانهها قرار گرفت که قلب جامعه علمی کشور را به درد آورد؛ شهادت جمعی از سرداران و دانشمندان برجسته ایران. در میان آنان نامی آشنا بود؛ دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی.
فضای دانشگاه آزاد غرق در اندوه و ناباوری بود. بسیاری تصور میکردند که این حادثه، میتواند چرخه علم و آموزش را در این مجموعه بزرگ علمی متوقف کند. اما آنچه رخ داد، متفاوت از این تصور بود. در همان ساعات نخست بحران، خبر رسید مسئولیت دانشگاه آزاد به دکتر بیژن رنجبر سپرده شده است؛ کسی که سالها در کنار شهید دکتر طهرانچی به عنوان قائممقام او نقشآفرینی کرده بود و با روحیهای جهادی و مدیریتی آرام، با دانشگاه آزاد آشنا بود. واگذاری مسئولیت به او، پیامی روشن داشت؛ این که علم و آموزش در دانشگاه آزاد حتی در سختترین شرایط نیز متوقفشدنی نیست. کمی پس از ابلاغ نامه دکتر ولایتی، رئیس هیئت امنا و هیئت مؤسس دانشگاه، شورای معاونین به صورت فوقالعاده تشکیل جلسه داد.
ساعتی بعد دکتر بیژن رنجبر در نخستین پیام رسمی خود خطاب به خانواده بزرگ دانشگاه آزاد اسلامی اعلام کرد امتحانات طبق برنامه برگزار میشود و از دانشجویان خواست با آرامش سر جلسات حاضر شوند. همین اتفاق هم افتاد و همانگونه که او وعده داده بود، امتحانات طبق روال از سر گرفته شد. قرار شد در واحدهایی که شرایط برگزاری حضوری مهیا نبود، با تدبیر رؤسای استانی، آزمونها به صورت مجازی برگزار شود تا حتی یک امتحان هم لغو نشود. تا آن زمان حدود ۷۰ درصد امتحانات پیش از آغاز جنگ برگزار شده بود و ۲۰ درصد باقیمانده نیز تا زمان اعلام رسمی تعطیلی، در دو نوبت حضوری و مجازی انجام شد.
در همان روزها با وجود شرایط خاص کشور، دانشگاه آزاد در پرداخت حقوق و مزایای کارکنان نیز وقفهای ایجاد نکرد. پرداخت حقوق در ۲۷ خرداد تضمین کرد که کارکنان و اساتید با آرامش خاطر و انگیزه، به فعالیتهای آموزشی و پژوهشی خود ادامه دهند. اما این تنها آغاز راه بود. دکتر رنجبر در ادامه با نگاهی آیندهنگر، دستور تشکیل قرارگاه جهادی دفاع ملی شهید دکتر طهرانچی را صادر کرد؛ قرارگاهی که با ریاست او و رؤسای استانی، به سرعت به محور اصلی مدیریت بحران دانشگاه بدل شد. این قرارگاه، ساختاری منسجم و جامع داشت؛ از کمیته جهاد تبیین و آموزش و پژوهش گرفته تا امنیت سایبری، سلامت و امداد، امنیت روانی، دیپلماسی علمی و رسانه. قرارگاهی که مأموریتش روشن بود؛ پایداری، کارآمدی و استمرار جریان علم و آموزش در دل بحران.
در روزهایی که کشور هنوز در التهاب پس از حملات قرار داشت، چرخهای دانشگاه آزاد بیوقفه در حرکت بود. جلسات پیشدفاع بودجه هم به ریاست دکتر رنجبر، طبق برنامه و بدون کوچکترین تعویق برگزار شد. این جلسات از ۱۷ تیرماه آغاز شد و با دقت و استمرار ادامه یافت تا تمام ۳۱ استان کشور و سه واحد ویژه دانشگاهی بتوانند مرحله پیشدفاع بودجه خود را به سرانجام برسانند. هدف این بود که پس از تصویب بودجهها در هیئتهای امنای استانی، مجموعه بودجه نهایی از طریق تلفیق بودجه واحدهای استانی و سازمان مرکزی تا پایان مردادماه برای تصویب نهایی به هیئت امنای مرکزی دانشگاه ارسال شود.
در سطح کلان، پنجاهوهشتمین جلسه هیئت امنای مرکزی دانشگاه آزاد به ریاست دکتر علیاکبر ولایتی و با حضور دکتر بیژن رنجبر و دیگر اعضا برگزار شد. شورای دانشگاه آزاد -پیش از جلسه امروز چهارشنبه- تاکنون چند مرتبه به شکل مجازی و حضوری تشکیل شد؛ اتفاقاتی که نشان میداد مدیریت علمی و اداری دانشگاه حتی در شرایط فوقالعاده، بدون وقفه ادامه دارد.
برنامههای حوزه بینالملل با حضور رایزن فرهنگی سفارت عراق در دانشگاه و دیدار با دکتر رنجبر ادامه یافت. از سوی دیگر روند علمی نیز همچنان جاری بود. مصاحبههای آزمون دکتری از ۱۸ تیرماه تا ۱۰ مردادماه طبق برنامه برگزار شد و حتی خود دکتر رنجبر شخصاً در واحد علوم و تحقیقات حضور پیدا کرد تا از نزدیک روند مصاحبهها را بررسی کند. فراخوان جدید جذب هیئت علمی دانشگاه نیز اعلام شد.
اما سرپرست دانشگاه فقط در جلسات و پشت میز نماند. او به همراه مدیرعامل شرکت هواپیمایی ماهان در سفر به مناطق جاسک و عمومی بشاگرد، از طرحهای در حال اجرای کشت خرمای مجول و پروژههای توسعه گردشگری این منطقه بازدید کرد. از سوی دیگر نیز به صورت میدانی در واحدهای دانشگاهی حضور یافت. او دهم شهریورماه از مرکز تحقیقات بیولوژیک دانشگاه آزاد مشهد بازدید کرد. اول مهرماه نیز با حضور در واحد قم، مجتمع آموزشی «دانشمند شهید دکتر طهرانچی» را افتتاح کرد. همان روز نیز زنگ آغاز سال تحصیلی جدید را در مجتمع آموزشی و فرهنگی سمای قم به صدا درآورد؛ نمادی روشن از آغاز فصلی تازه برای دانشگاهی که در سختترین روزها، هیچگاه خاموش نشد.
انشگاه آزاد روزهای سختی را پشت سر گذاشت اما در همین ماههای اخیر هم اتفاقات مهم و تأثیرگذاری برای این خانواده افتاده است. جشنواره رشد با حضور دانشجویان فعال در عرصه فرهنگی به خاتمه رسید، دانشجویان توانمند دانشگاه در المپیاد علوم پزشکی گل کاشتند و ورزشکاران دانشجو هم در رشته بسکتبال، هاکی و شمشیربازی قهرمان شدند. البته این تنها بخشی از اقداماتی است که در دوره سرپرستی دکتر رنجبر اتفاق افتاد و درنهایت روز دوشنبه نیز در جلسه هیئت امنای مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان رئیس دانشگاه انتخاب شد تا فعالیتها و تحولات دانشگاه بدون وقفه استمرار پیدا کند. سرانجام باید گفت عملکرد دانشگاه آزاد در طول جنگ ۱۲ روزه نمونهای روشن از پایداری، انسجام و تعهد به مأموریت علمی حتی در شرایط بحرانی بود.