امروز میتوان اسپانیا را بهعنوان پرکارترین کشور اروپایی در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی و حمایت از فلسطین شناخت. این کشور تحت رهبری «پدرو سانچز» با حمایت از پرونده نسلکشی آفریقای جنوبی علیه اسرائیل در دیوان بینالمللی دادگستری، اعمال تحریمهای تسلیحاتی به ارزش یک میلیارد یورو و پشتیبانی از ناوگان جهانی صمود برای شکست محاصره غزه و مواضع ضد صهیونیستی حسابی گرد و خاک به پا کرده است. علاوه بر بخش دولتی، نظرسنجیها نشاندهنده حمایت ۷۸ درصدی مردم اسپانیا از شناسایی فلسطین و محکومیت 82 درصدی نسلکشی در غزه است.
در آمریکای لاتین هم گوستاوو پترو، رئیسجمهور کلمبیا، در مجمع عمومی اخیر سازمان ملل، فراخوان تشکیل نیروی نظامی جنوب جهانی برای آزادسازی فلسطین داد و برای ثبتنام داوطلبان «ارتش نجات جهانی» اعلام آمادگی کرد. «لولا داسیلوا»، رئیسجمهور برزیل هم با بوسیدن پیشانی پترو در مجمع، حمایتش را اعلام کرد. در همین حال ناوگان جهانی «صمود» با بیش از ۴۴ کشتی در نزدیکی غزه پیش میرود و فارغ از اقدام احتمالی رژیم صهیونیستی تا 4 روز دیگر به نوار غزه میرسد.
تنها کار مفید کشورهای عربی در قبال فلسطین
روابط اسپانیا با جهان عرب به دورهای بازمیگردد که بخشهایی از شبهجزیره «ایبری» بین سالهای 711 تا 1492 میلادی تحت حاکمیت اسلامی، معروف به «اندلس»، قرار داشت. این دوره نهتنها تأثیر عمیقی بر فرهنگ، معماری و زبان اسپانیا گذاشت، بلکه حس نوستالژی و پیوند فرهنگی با جهان عرب را در میان برخی از نخبگان عرب ایجاد کرد. این پیوندهای تاریخی به اسپانیا کمک کرد تا در دوران مدرن روابط نزدیکی با کشورهای عربی برقرار کند که این روابط به نوبه خود بر حمایت این کشور از فلسطین تأثیر گذاشت.
پس از جنگ جهانی دوم، رژیم «فرانکو» در اسپانیا که به دلیل حمایت ضمنی از نیروهای محور در انزوای دیپلماتیک قرار داشت، به دنبال ایجاد اتحادهای جدید بود. در این راستا، روابط با کشورهای عربی، بهویژه پادشاهیهای اردن، عربستان سعودی و مصر، تقویت شد. این کشورها منابع حیاتی مانند نفت و غذا را تأمین کردند و از ورود اسپانیا به سازمان ملل متحد در سال 1955 حمایت کردند. به عنوان مثال، بازدید پادشاه «عبدالله اول» اردن در سال 1949 از اسپانیا، اولین دیدار یک رئیس دولت از این کشور پس از جنگ داخلی اسپانیا بود. این روابط نهتنها به رفع انزوای بینالمللی اسپانیا کمک کرد، بلکه بستری برای حمایت از آرمان فلسطین در دهههای بعدی فراهم آورد. شاید این تنها اقدام خوبی بود که کشورهای عربی در قبال فلسطین انجام دادند.
شناسایی خوشهنگام فلسطین
برخلاف بسیاری از کشورهای اروپایی که پس از کشف «هولوکاست» و تأسیس اسرائیل در سال 1948 بهسرعت آن را به رسمیت شناختند، اسپانیا تا سال 1986، پس از پیوستن به جامعه اقتصادی اروپا (EEC)، اسرائیل را به رسمیت نشناخت. این تأخیر تا حدی به دلیل انزوای دیپلماتیک اسپانیا در دوره فرانکو و تمرکز این رژیم بر روابط با جهان عرب بود. حتی پس از برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل، اسپانیا روابط نزدیک خود با جنبش آزادیبخش فلسطین (PLO) را حفظ کرد. بهعنوان مثال، در سال 1979، نخستوزیر «آدولفو سوارز» یکی از اولین رهبران اروپایی بود که با «یاسر عرفات»، رهبر جنبش آزادیبخش فلسطین دیدار کرد، در حالی که این سازمان در بسیاری از کشورهای غربی بهعنوان یک گروه تروریستی تلقی میشد.
یکی از مهمترین اقدامات اسپانیا در حمایت از فلسطین، به رسمیت شناختن رسمی آن بهعنوان یک دولت در تاریخ 28 مه 2024 بود. این تصمیم به همراه ایرلند و نروژ اتخاذ شد و بهعنوان یک حرکت تاریخی در اروپا مورد توجه قرار گرفت. «خوزه مانوئل آلبارس» وزیر امور خارجه اسپانیا تأکید کرد که این به رسمیت شناختن، بخشی از تلاش برای ایجاد یک دولت فلسطینی «واقعی و قابلاجرا» است که شامل غزه و کرانه باختری با پایتختی بیتالمقدس شرقی باشد.
این اقدام اسپانیا با واکنش تند اسرائیل مواجه شد. «اسرائیل کاتز»، وزیر امور خارجه رژیم اشغالگر، این تصمیم را بهعنوان «تحریک به نسلکشی یهودیان» محکوم کرد و سفیران خود را از «مادرید»، «دوبلین» و «اسلو» فراخواند. با این حال، اسپانیا به این اتهامات پاسخ داد که حمایت از فلسطین به معنای حمایت از حماس نیست و این کشور بهطور صریح حملات حماس در 7 اکتبر 2023 را محکوم کرده است.
حمایت از پروندههای حقوقی علیه اسرائیل
اسپانیا همچنین در حمایت از پروندههای حقوقی بینالمللی علیه اسرائیل پیشگام بوده است. این کشور از پرونده نسلکشی مطرحشده توسط آفریقای جنوبی علیه اسرائیل در دیوان بینالمللی دادگستری (ICJ) در اکتبر 2024 حمایت کرد. این اقدام بهعنوان اولین گام یک کشور اروپایی در پشتیبانی از این پرونده انجام شد. علاوه بر این، اسپانیا قطعنامهای را در سازمان ملل ارائه کرد که محاصره غزه توسط اسرائیل و خشونت در سرزمینهای فلسطینی را محکوم میکرد و خواستار پایان دادن به خشونت و دسترسی به کمکهای بشردوستانه بود.
لغو قرارداد یک میلیارد یورویی با اسرائیل
اسپانیا در سپتامبر 2025 مجموعهای از برنامهها علیه اسرائیل را اعلام کرد که شامل تحریم کامل تسلیحاتی بود. پدرو سانچز هدف از این برنامهها را توقف نسلکشی در غزه و حمایت از مردم فلسطین توصیف کرد. این اقدامات شامل «ممنوعیت واردات از شهرکهای اشغالی در کرانه باختری» و «لغو قراردادهای تسلیحاتی با اسرائیل به ارزش نزدیک به یک میلیارد یورو» بود. بهعنوان مثال، قرارداد خرید «راکتاندازهایPULS» از شرکت اسرائیلی Elbit در اکتبر 2023 لغو شد. به این ترتیب عزم اسپانیا برای اعمال فشار اقتصادی بر اسرائیل بهمنظور تغییر سیاستهای آن در قبال فلسطینیان جزمتر میشد.علاوه بر این، سانچز متعهد شد که «10 میلیون یورو» به آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (UNRWA) و در مجموع «150 میلیون یورو» کمک بشردوستانه به غزه تا سال 2026 اختصاص دهد.
بدرقه ناوگان حصرشکن
یکی از اقدامات مهم و تازه اسپانیا در حمایت از فلسطین، تصمیم این کشور (به همراه ایتالیا) برای اعزام کشتیهای نیروی دریایی بهمنظور اسکورت ناوگان صمود جهانی به سمت غزه در سپتامبر 2025 بود. این ناوگان، متشکل از بیش از 50 قایق، با هدف شکستن محاصره اسرائیل در غزه و رساندن کمکهای بشردوستانه به این منطقه حرکت کرد. پیش از این نیز حرکتهای مشابهی برای شکست حصر غزه صورت گرفته بود که به دلیل انفرادی بودن، توسط ارتش اسرائیل سرکوب میشد. الجزیره گزارش داده است که «آهویلا» و «اولاین» بهعنوان کشتیهای پیشرو، تا ظهر روز دوشنبه، حدود ۳۶۶ مایل دریایی (۵۸۹ کیلومتر) با غزه فاصله دارند و انتظار میرود طی ۳ تا ۴ روز آینده به مقصد برسند. این روزها ناوگان در منطقه پرخطری قرار دارد. رژیم صهیونیستی برای مقابله با ناوگان آماده میشود و احتمال تکرار اقدامات خصمانه علیه کشتیها وجود دارد.
اسرائیل را هم از رویدادهای ورزشی محروم کنید
دولت اسپانیا، بهویژه تحت رهبری سانچز، بارها اقدامات اسرائیل در غزه را بهعنوان نسلکشی محکوم کرده است. سانچز در سخنرانی در مجمع عمومی اخیر سازمان ملل، خواستار عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل شد و خشونتهای اسرائیل را محکوم کرد. او تأکید کرد که به رسمیت شناختن فلسطین بهتنهایی کافی نیست و باید اقدامات فوری برای توقف درگیریها انجام شود. خوزه مانوئل آلبارس نیز اظهار داشت که اسپانیا به دلیل اعتقاد به اینکه «جنگ و خشونت راهحل طبیعی برای روابط در خاورمیانه نیست»، علیه اقدامات اسرائیل موضع گرفت.
اسپانیا همچنین خواستار تحریمهای ورزشی علیه اسرائیل شد و پیشنهاد کرد که این موجودیت به دلیل اقداماتش در غزه، از رویدادهای ورزشی بینالمللی محروم شود؛ همانطور که روسیه به دلیل حمله به اوکراین محروم شد.
اسرائیل مواضع اسپانیا را محکوم کرده و مثل سابق آنها را به «یهودستیزانه» چسبانده است. «گیدئون سار»، وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی، دولت سوسیالیستی سانچز را متهم به دنبال کردن یک «خط خصمانه و ضداسرائیلی» کرد. همچنین پس از به رسمیت شناختن فلسطین، اسرائیل کنسولگری اسپانیا در بیتالمقدس را از ارائه خدمات در کرانه باختری منع کرد.
82 درصد جامعه اسپانیا علیه نسلکشی
حمایت از فلسطین در اسپانیا تنها به سطح دولتی محدود نمیشود و افکار عمومی نیز بهشدت از آرمان فلسطین حمایت میکند. بر اساس نظرسنجی مؤسسه «الکانو رویال» در ماه مه 2024، «78 درصد» از مردم اسپانیا معتقدند که کشورهای اروپایی باید فلسطین را بهعنوان یک دولت مستقل به رسمیت بشناسند.
همچنین «82 درصد» از پاسخدهندگان معتقدند که اسرائیل در غزه مرتکب نسلکشی شده است. این حمایت گسترده در میان احزاب سیاسی مختلف، از جمله احزاب چپ و راست، دیده میشود و احزاب چپ مانند «PSOE»، «Sumar» و «Podemos» حمایت قویتری نشان دادهاند.
این حمایت عمومی بهصورت واضح در تظاهرات گسترده در شهرهای مختلف اسپانیا، از جمله مادرید، بارسلونا و والنسیا، مشهود است. در سپتامبر 2025، فعالان فلسطینی در جریان مسابقه «ووئلتا» اسپانیا با برافراشتن پرچمهای فلسطین و ایجاد اختلال در مسابقه، به حضور تیم اسرائیلی اعتراض کردند.
حمایت از فلسطین در اسپانیا تا حدی تحت تأثیر هویتهای منطقهای، بهویژه در مناطق «باسک» و «کاتالونیا»، قرار دارد. این مناطق که دارای جنبشهای استقلالطلبانه هستند، با وضعیت فلسطینیان بهعنوان مردمی که تحت اشغال و سرکوب قرار دارند همذاتپنداری میکنند. این همذاتپنداری به تقویت حمایت از فلسطین در این مناطق کمک کرده و به دولت سانچز که از حمایت احزاب جداییطلب باسک و کاتالان در پارلمان برخوردار است، قدرت بیشتری برای اتخاذ مواضع قاطعانه در قبال فلسطین داده است.
اسپانیا به همراه ایرلند و نروژ پیشگام در به رسمیت شناختن فلسطین و محکومیت اسرائیل بوده است. این کشور همچنین میزبان نشستهایی مانند گروه مادرید (G5+) در ماه مه 2025 بود که با حضور کشورهای اروپایی و عربی برگزار شد تا فشار بر اسرائیل برای توقف تهاجم به غزه بیشتر شود.
غوغای لاتینی
کشورهای آمریکای لاتین، بهویژه کلمبیا و برزیل هم در سالهای اخیر مواضع قاطع و مثبتی در حمایت از آرمان فلسطین اتخاذ کردهاند که نمادی از همبستگی جنوب جهانی با مردم تحت ستم است.
گوستاوو پترو، رئیسجمهور کلمبیا، در سخنرانی اخیر خود در هشتادمین مجمع عمومی سازمان ملل از کشورهای جنوب جهانی خواست تا نیروی نظامی قدرتمندی برای حفاظت از مردم فلسطین و دفاع از بشریت تشکیل دهند. او تأکید کرد که کشورهایی که قتلعام را نمیپذیرند، باید «ارتشی مسلح برای دفاع از جان فلسطینیان» بسیج کنند. پترو خطاب به حاضران گفت: «ما به ارتش قدرتمندی نیاز داریم... تسلیحات و نیروهای نظامی را گرد هم آورید. ما باید فلسطین را آزاد کنیم.» او واشنگتن و ناتو را متهم به کشتن دموکراسی و احیای استبداد کرد و از ضرورت برافراشتن پرچم «آزادی یا مرگ» با رنگ سفید صلح سخن گفت. در پی این سخنان، هیئت آمریکا جلسه را ترک کرد.
پترو فراتر رفت و در اجتماع حامیان فلسطین در نیویورک اعلام کرد که کلمبیا ثبتنام از افراد با تجربه نظامی برای پیوستن به «ارتش نجات جهانی» را آغاز میکند. او حتی خودش را آماده رفتن به میدان نبرد دانست و تأکید کرد که بسیج نباید محدود به دولتها باشد، بلکه مردم جهان باید مشارکت کنند. پترو امیدوار است میلیونها نفر برای آزادی فلسطین بجنگند تا صدای ترامپ و نتانیاهو خاموش شود. لولا داسیلوا، رئیسجمهور برزیل، تحت تأثیر این مواضع قرار گرفت و پس از سخنرانی پترو، بلافاصله به جایگاه او رفت و پیشانیاش را بوسید.