با گذشت یک سال از شهادت قهرمانانه «سیدحسن نصرالله» اهمیت این پرسش که دبیرکل حزبالله لبنان که بود و چه نقشی در محور حق علیه باطل ایفا میکرد بیشتر و بیشتر میشود. بر جوانان، مردم منطقه- بهویژه ایرانیان- و همه آزادگان جهان واجب است که فرمانده خط مقدم مقاومت در مقابل نظام سلطه را بشناسند. اینکه این شناخت به چه کارشان میآید مسئله گزارش پیش رو نیست، ولی مگر بدون وجود پیشنیازها میتوان زندگی حال و آینده خود و اطرافیانمان را از شر امپریالیسم و نیروهای نیابتیاش نجات داد؟ غالب کتابهایی که در مورد دبیرکل حزبالله لبنان در یک سال اخیر به رشته تحریر درآمده بیرون از قالب زندگینامه، شعر و سفرنامه نیست، درحالیکه این رمان، داستان کوتاه و نوول است که میتواند در ذهن خواننده ماندگاری پیدا کرده، وضعیت ساخته و جهانی نو در جنگ میان روایتها پدید بیاورد. فراموش نکنیم غرب از ادبیات بهعنوان یکی از راههای نفوذ به جهان ذهنی و ادراک مخاطبان شرقی بهره میبرد و بیشتر از هر گونه و ژانری در حوزه نوشتاری میتواند اثرگذار بهنظر برسد.
دوازده صفر سه
پس از شهادت سیدحسن نصرالله، موج تازهای از پدیدآمدن کتابهای جدید با محوریت این رهبر بزرگ جهات تشیع در بازار نشر ایران پدید آمد که بیشتر آنها در دسته سفرنامه قرار میگیرند. در میان این آثار نام کتاب «دوازده صفر سه» با روایتگری «محمدصادق علیزاده» روزنامهنگار حوزه فرهنگ و پژوهشگر حوزه بینالملل بیش از باقی کتابها به چشم میآید، چون نویسنده باتکیهبر ادبیاتی پالوده در این وادی قدم برداشته و این امکان را پشتوانه تخصصش در امور مربوط به منطقه و همینطور محور مقاومت قرار داده است. او در مقدمه دوازده صفر سه میگوید کتابش در دسته سفرنامههای مرسوم جای نمیگیرد و در آن خبری هم از خردهتأملات فلسفی نیست؛ نویسنده در این کتاب با محور قراردادن مراسم پرشور تشییع سیدحسن نصرالله بدون آنکه ادعایی داشته باشد، ایده شکلگرفتن جبهه مقاومت در برابر رژیم صهیونی، آمریکا و غرب را در لایههای میانی روایت برای خواننده تبیین میکند و تاحدامکان به پرسشها، شبهات و گرههای ذهنی وی پاسخ میدهد. علیزاده در بخشی از کتاب دلایل چرایی زندهماندن نهضت حزبالله در لبنان را- باتوجهبه عقبه تاریخی این جریان- توضیح میدهد و مینویسد: «حزبالله در لبنان نه با جنگ کلاسیک و اسکادرانهای وحشی اف-15 و اف-35 و اف-16 نیروی هوایی ارتش اسرائیل، نه با تروریسم دولتی موساد و انفجار پیجرها، نه با بمباران و شهادت دستهجمعی فرماندهان نظامی و جهادی مقاومت، نه با هجوم زمینی و زرهی مرکاواهای کف بر لب آورده در جنوب لبنان، و نه حتی با ترور پیدرپی دو دبیرکل این سازمان با بیش از هشتاد تن بمب- که یک مورد از هرکدام از این حوادث برای شکستن کمر یک دولت منسجم و ارتش و سازوبرگ کلاسیکش کفایت میکند - از خاک لبنان قلوهکن نمیشود. قلوهکن که نمیشود هیچ، زخمی و مجروح اما زنده از دل معرکه بیرون میآید.»
ضاحیۀ مقدسه
خبر برگزاری مراسم تشییع سیدحسن که از لبنان مخابره شد، کتاب «ضاحیه مقدسه» در تهران روانه چاپ شد. این اثر دربردارنده اشعار 110 شاعر مطرح منجمله «یوسفعلی میرشکاک»، «محمّدمهدی سیار»، «مهدی جهاندار»، «سعید حدادیان»، «علی انسانی»، «مرتضی حیدری آلکثیر»، «علی داودی» و... در باب زندگی مجاهدانه شهید سیدحسن نصرالله است که به همت محمود حبیبیکسبی و احمد بابایی در انتشارات سوره مهر منتشر شده است. سؤالی که میتوان از پدیدآورندگان این اثر پرسید این است که گرچه انتشار کتاب در مورد سیدحسن از اوجب واجبات بهحساب میآید، اما آیا فهرستکردن نام 110 شاعر در کتابی تحتعنوان «ضاحیه مقدسه» با فرایند خلق اثری جدید در رثای سید مقاومت همخوانی دارد یا این اتفاق صرفاً برای خالی نبودن عریضه رقم خورده است؟
ضاحیه
یکی از معدود کتابهای متفاوت در مورد سیدحسن نصرالله را نشر معارف به زیور طبع آراسته است. «ضاحیه» به قلم «علیرضا سکاکی» رمانی در گونه آثار امنیتی و اطلاعاتی است. این اثر مخاطب را با خود به دل ماجرای شهادت سید میبرد و او را با قراردادن در فضایی خیالپردازانه و رئال با نبرد روبهرو میکند. رمان ضاحیه درواقع هم به کشف عملیاتهای سری رژیم میپردازد و هم نگاهی ویژه به اهدافش در منطقه دارد. حضور رمانی در حد و اندازه این کتاب در میان آثار منتشرشده با محوریت مقاومت و شخص سیدحسن بسیار مغتنم و بااهمیت است. از اینها گذشته، طراحی جلد رمان در نهایت خلاقیت بهثمر رسیده و نشان میدهد کار برای مجموعه نشر معارف اهمیت بسزایی داشته است.
سیدحسن نصرالله؛ قلب مقاومت
حضور انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب در میان مؤسسات نشری را که به سوژه سیدحسن نصرالله در یک سال اخیر پرداختند باید مغتنم شمرد، چون تأکید این مجموعه به مسائل مرتبط با امر قدسی و مسائل دینی - مذهبی ناشی از اهتمام ویژه ناشر به این موضوعات است. اهمیت نگارش کتاب دررابطهبا حزبالله را باید در کنار تأکید ویژه این انتشارات به حوزه یهودشناسی و موارد مرتبط با آن تفسیر کرد تا به این واسطه روایت جامعی از درگیری میان خیر و شر صورت بگیرد. کتاب «سیدحسن نصرالله؛ قلب مقاومت» پس از شهادت این عالم دینی و فرمانده بزرگ با قلم «آذر اسدیکرم و سیدرضی موسویگیلانی» در سال 1404 منتشر شد و در خلال روایتهایش از منظر تاریخی به محبوبیت دبیرکل حزبالله در میان پیروان مذاهب موجود در لبنان از شیعه و سنی گرفته تا مسیحیان مارونی، دروزی، ارتدکس و کاتولیک جواب داد و ویژگیهای او که باعث بهوجودآمدن یک رهبر کاریزماتیک در اجتماع چندپاره لبنان شد را برشمرد. به همین خاطر وضعیت قرارگیری این کتاب در قفسه آثار مربوط به سیدحسن را از باقی محتواهای موجود جدا کرد، چون نویسندگان آن بیرون از قاعده همیشگی به شخصیت برجستهای نظیر سیدحسن واکنش نشان دادند و از قالبهای سخت، غیرمنعطف و بسته برای مطرحکردن مواضعشان دوری گزیدند.
خسوف در بیروت
مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی نیز به تأسی از موجی که سوره مهر به راه انداخت وارد گود شد و کتابی را با عنوان «خسوف در بیروت» به هدایت و کوشش «مهدی قزلی» درخصوص واقعه تشییع سیدحسن نصرالله با حضور جمعی از نویسندگان منتشر کرد. قزلی مسئول گردآوری روایتهای کتاب «قرار با خورشید» و اولین سردبیر همشهری داستان است که در این سالها با مدیریت مؤسسه «مدرسه نوشتن» مسئله روایت و روایتگری را در جایگاه مفهومی مرکزی و کانونی مدنظر قرار داده و در یکی از آزمونهای اساسیاش سراغ مراسم بدرقه یکی از بزرگترین و نامیترین شهدای اسلام در عصر ما رفته است. نکته حائز اهمیت در مورد کتاب خسوف در بیروت تکنگاری «سیدعطاالله مهاجرانی»، وزیر فرهنگ و ارشاد دولت اصلاحات تحت عنوان «شهادت بهمثابه سبک زندگی» است. او در این یادداشت مشاهداتش از مراسم تشییع سیدحسن را با این جملات به پایان میرساند: «عهد ما با سید اکنون به پیمان خون تبدیل شده است. این عهد در خون و عصب ما، در روح ما جاری شده است. سید در عهد خود با خداوند صادق بود. «صدقوا ما عاهدوالله» از خداوند خواستهام که مرا یاری کند که تا آخرین لحظه عمر و تا آخرین قطره خون بر این پیمان صادق باشم.»
صحرای محشر
کتاب «صحرای محشر» مواجهه بیپرده سیدحسن نصرالله با حقیقت ازلی - ابدی زندگی بشر، یعنی «مرگ» است و چندسال پیش از عروج ملکوتی این شهید به عالم بالا توسط وی نوشته شد، ولی برای حیات در فضای نشر ایران باید تا زمان شهادت دبیرکل صبر میکرد تا با همت «سیدمهدی وزیری یزدی» به خوانندگان مشتاق معرفی شود. مترجم توضیح میدهد با مطالعه سخنرانیهای این عالم دینی دریافته که سیدحسن نصرالله بهعنوان یکی از چهرههای اصلی محور مقاومت چگونه به زندگی در این دنیا بیتفاوت بوده و هر لحظه انتظار خارج شدن روح از کالبد جسمش را میکشیده است. تا این لحظه مقالات زیادی درباره مرگ، روز قیامت و وقایع پس از آن منتشر شده است؛ اما از نظر سیدمهدی وزیرییزدی، کتابچه سیدحسن از تمام آن موارد اثرگذارتر بهنظر میرسد. صحرای محشر مجموعهای از سخنرانیهای سیدحسن نصرالله در باب زندگی و مرگ است که در شبهای محرم سال 1437 قمری (مهرماه 1394 هجری شمسی) ایراد شده است. کتاب برای افرادی که به ابعاد زندگی معنوی دبیرکل حزبالله لبنان علاقه دارند میتواند راهگشا باشد و در میان آثار متعدد چاپ شده درخصوص این روحانی شیعه به حیاتش ادامه دهد، چون علاوهبر وارسی در باب مسئله مرگ و زندگی با بیانی ساده و اثرگذار خواننده را به تأمل در مورد حسابرسی الهی و همینطور رستگاری اخروی دعوت میکند.
گزارش مرتبط «مستندهایی برای مرد میدان» را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.