جامعه دانشگاهی امسال را متفاوت و البته تلخ آغاز می‌کند. سالی که در آن نه‌تنها دیگر هیچ وقت خبری از برپایی و حضور در کلاس درس اساتید نام‌آشنای هسته‌ای شهید نخواهد بود، بلکه برخی از دانشجویان هم باید به نبود همیشگی همکلاسی‌هایشان در دانشگاه عادت کنند. زنگ تحصیلی امسال در حالی به صدا در می‌آید که داغ شهادت 16 دانشمند هسته‌ای، 6 استاد و ۷۳ دانشجو تا همیشه برای جامعه دانشگاهی تازه خواهد بود. داغی که مانند خون تازه‌ای برای جریان علم و فناوری، عزم دانشجو و استاد ایرانی را برای اعتلای کشور بیش از پیش کرده است. جامعه نخبگانی که فارغ از هر نوع نگاه سیاسی و اختلاف نظر‌هایشان در موضوعات مختلف کشور، حالا در یک موضوع اتفاق نظر دارند و آن هم تلاش برای رسیدن به ایران قوی است. باید یک بار دیگر بامداد 23 خرداد ماه و ترور دانشمندان هسته‌ای‌مان را در کنار فرماندهان مرور کنیم، آن گاه تصویر واضح‌تری از چرایی خصومت تاریخی دشمنان خواهیم داشت. جنگ 12 روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران نشان داد که دشمنی با این مرز و بوم، بر سر مسائل سیاسی نیست و آن‌ها از قدرت‌نمایی ایران مقتدر در عرصه‌های مختلف وحشت دارند. ایرانی که مسیر ساختن آن تنها از کلاس‌های درس و آزمایشگاه‌های دانشگاهی میسر خواهد بود و حالا نخبگان کشور بار سنگینی را برای ادای دین به شهدایشان بردوش دارند. با این حال تصورش هم سخت خواهد بود، کلاس‌های درسی که روزی پر از شور و هیجان دانشجویی بود، امروز به کلاسی از خاطرات  تبدیل شده‌اند. همان کلاس‌هایی که تا ترم پیش، غیبت حتی یک‌روزه دانشجویی هم می‌توانست فضای درس را برای همکلاسی صمیمی‌اش غیرقابل تحمل کند، اگر بگوییم امسال، برای بسیاری از دانشجویان، میز‌های تک‌نفره حکم یادگاری جانسوز را دارند، بیراهه نگفته‌ایم. دانشجویانی که حالا با نگاه‌هایشان جای جای کلاس را به دنبال رفقای شهیدشان می‌گردند و جای خالی شهدای دانشجو، امسال بار مسئولیت دانشجویان را سنگین‌تر از قبل کرده تا آرزو‌های دوستانشان را به واقعیت تبدیل کنند. دانشجویانی که بردن نام تک تک‌شان در مجال این گزارش نمی‌گنجد اما قطعاً همکلاسی‌هایشان در تمام سال، بار‌ها و بار‌ها از آن‌ها نام خواهند برد.

قاب ماندگار از شهید طهرانچی

واقعیت ماجرا آن است که در تقویم مقاومت ایران، برخی شهادت‌ها روایتی متفاوت دارند. روایتی که خبر از جنگی نابرابر می‌دهد که در آن، هدف پهپاد‌ها و موشک‌ها نه یک سرباز و فرمانده نظامی، بلکه مغز‌های متفکری بوده که تا پیش از شهادت، به دور از قیل و قال دنیایی به دنبال ایجاد امنیت و اقتدار برای کشور بودند. شهدایی که حالا نام آن‌ها در تاریخ علم و فناوری کشور حک شده است. همان‌هایی که ثابت کردند قوی‌ترین سلاح در دنیای امروز، رسیدن به قله‌های علمی و فناورانه است که می‌تواند ترس ابدی را برای دشمنان ایران‌زمین به ارمغان بیاورد. در این بین، برخی از شهدا چهره نام‌آشناتری برای جامعه دانشگاهی به حساب می‌آیند. امروز در میان آسمان به خون نشسته دانشگاهیان ایران، شهید دکتر محمدمهدی طهرانچی، چهره شناخته‌شده‌ای است. دانشمندی که توانمندی‌های خیره‌کننده‌اش در حوزه هسته‌ای، کابوس شبانه دشمنان شده بود و 7 سال راهبری تحول‌آفرینش در دانشگاه آزاد هم این نهاد علمی را به جایگاهی بی‌نظیر در ایران و عرصه‌های بین‌المللی رساند. او معمار استراتژی «مقاومت علمی» بود؛ استادی که از کلاس‌های درس تا کرسی ریاست، میدان را به آزمایشگاه آرمان‌های بزرگ خود تبدیل کرده بود. برای این شهید، علم تنها زمانی ارزش داشت که گرهی از مشکلات کشور باز کرده و پژوهش‌ها زمانی کاربردی بودند که راه‌حل برون‌رفت از یک معضل را ارائه دهند. نگاه راهبردی او، در پروژه‌های ماندگاری چون «پژوهشیار» و «آموزشیار» متبلور شد و دانشگاه آزاد را در کمتر از یک دهه، به قله‌های نوین علمی رساند، به طوری که این روز‌ها تحصیل در این دانشگاه به اولویت اول بسیاری از داوطلبان تبدیل شده است. امروز، نه‌تنها دستاورد‌های مدیریتی او در سراسر واحد‌های دانشگاه آزاد جلوه‌گری می‌کند، بلکه ردپای آموزشی او را هم می‌توان در تربیت نسل جدیدی از دانشمندان هسته‌ای پیدا کرد که هرچند امروز برای ما گمنام هستند، اما قطعاً در زمره گنجینه‌های علمی ایران تلقی می‌شوند. دانشجویانی که از امسال به بعد را باید بدون مباحث علمی شهید طهرانچی بگذرانند و تصویر ماندگار او در کلاس درس «نظریه کوانتومی مغناطیس» در دانشکده فیزیک شهید بهشتی، یادگاری کوچک از استادی است که حالا اسطوره شده است. 
هرچند از دست دادن شهید طهرانچی به عنوان رهبر و پشتوانه فکری دانشگاه آزاد، مصیبی بزرگ برای خانواده این دانشگاه است، اما این نهاد علمی در جنگ 12 روزه شهدای دیگری را هم تقدیم ایران کرده که جالی خالی هیچ کدام از آن‌ها پرشدنی نیست. ندا رفیعی‌پارسا، استاد گروه مهندسی صنایع واحد تهران مرکزی و میثم معمر، استاد واحد کرج دو چهره درخشان دیگر از اساتید این دانشگاه بودند که مزد سال‌ها مجاهدت خاموش و عشق بی‌شائبه‌شان در عرصه‌های آموزشی و پژوهشی را به بهترین شیوه، یعنی شهادت دریافت کردند. اساتیدی که عمر خود را بین کلاس‌های درس و آزمایشگاه‌های پژوهشی سپری کرده و حالا میز‌های تدریس آنان خالی اما آکنده از خاطراتی است که همچون چراغی فراروی دانشجو‌هایشان خواهد درخشید. شهادت این عزیزان، نه یک پایان که سرآغاز فصل جدیدی از عهد و ایستادگی است و نه فقط دانشجویان، بلکه همکارانشان نیز با اقتدا به روحیه علمی و جهادی این شهدا، بیش از پیش برای حرکت لوکوموتیو علمی کشور تلاش خواهند کرد. 

سال تحصیلی متفاوت برای شهید بهشتی‌ها

شهید بهشتی‌ها اما سال تحصیلی عجیب و غریب‌تری را نسبت به دیگر دانشگاه‌ها خواهند داشت. دانشگاهی که 5 دانشمند هسته‌ای‌اش را به کشور تقدیم کرده و باید پرتوان‌تر از گذشته فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی‌اش را برای تربیت دانشمندان جوان و تازه‌نفس در عرصه‌های مختلف، پی بگیرد. در میان این عزیزان شهید، نام عبدالحمد مینوچهر همچون چراغی روشن بر فراز دانشکده هسته‌ای می‌درخشد. او که تا پیش از شهادت، ریاست دانشکده هسته‌ای این دانشگاه را بر عهده داشت، در مدت کوتاه سه‌ساله، جان تازه‌ای در کالبد این دانشکده دمید. اما از امسال، دیوار‌های دانشکده هسته‌ای دانشگاه شهیدبهشتی دیگر قرار نیست نظاره‌گر مباحث علمی او با دانشجویان باشند و به ناچار جماعت دانشجو هم باید درس‌ها را در سکوت و به یاد این شهید یاد بگیرد. شهید مینوچهر البته از سال ۱۳۹۷، سردبیری فصلنامه پرآوازه فناوری و انرژی هسته‌ای را نیز عهده‌دار بود و حالا آرمان‌هایش همتی جاودان به دانشجویان برای ساختن ایرانی سربلند و قوی داده است. 
 در کنار شهید مینوچهر، باید سید امیرحسین فقهی از شهدای هسته‌ای امسال را هم ستایش کرد؛ استادی که ۱۶ سال عاشقانه به تربیت نیروی انسانی در دانشگاه شهید بهشتی پرداخت و بعد از حکم ریاست پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، مسیر ایران را برای تولید رادیودارو‌ها هموار کرد. او بستر فعالیت علمی را نه در خفا که در روشنایی و با سربلندی فراهم ساخت تا گام‌های ایران در مسیر انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز، استوارتر از همیشه برداشته شود و حالا با آغاز سال جدید، دانشجویان و اساتید، با چشمانی مصمم و دل‌هایی پر از امید، راه او را ادامه خواهند داد؛ چراکه قطعاً تلفیق انرژی هسته‌ای با پزشکی با توجه به ادامه تحریم‌ها و هزینه‌های سنگین درمان، برای مردم اهمیتی حیاتی خواهد داشت. 
دلتنگی سال تحصیلی جدید تنها به این 3 شهید محدود نمی‌شود. احمدرضا ذوالفقاری، معاون مالی و پشتیبانی دانشگاه که از سال ۱۴۰۰ تا واپسین روز‌های زندگی‌اش، پشتیبان بی‌ادعای دانشجویان و کارکنان بود هم امسال دیگر در کنار آن‌ها نیست. جای خالی او برای همه، از دانشجویانی که در آستانه فارغ‌التحصیلی هستند تا اساتید و کارمندانی که روزگاری برای حل‌و‌فصل مسائل مرتبط‌شان، مسیرشان به دفتر این شهید افتاده بود، همچون زخمی تازه خواهد بود. شهیدی که در برهه‌ای مدیریت ساختمان دانشکده مهندسی هسته‌ای دانشگاه را برعهده داشت. امسال، دانشگاه شهید بهشتی، با یاد این شهدای عزیز، نه‌تنها مکانی برای آموزش که صحنه‌ای برای عشق به میهن و ادامه راهی خواهد بود که آنان با خون خود ترسیم کردند. 

به استادان شهید اقتدا کنید 

با وجود اینکه جنگ ۱۲ روزه کام همه جامعه دانشگاهی را تلخ کرد، اما ردپای ترور‌های هدفمند رژیم صهیونیستی در دانشگاه‌های دیگر به غیر از دانشگاه آزاد و شهید بهشتی هم دیده می‌شود. دانشگاه‌هایی مانند علم و صنعت، مالک‌اشتر و جامع امام‌حسین(ع) جزء مراکز علمی کشور هستند که فرزندان‌شان را برای این مرز و بوم تقدیم کردند. شهدای گرانقدری مانند سلیمان سلیمانی، سعید برجی و منصور عسکری که امروز نه‌تنها نامشان بر تارک این دانشگاه‌ها می‌درخشد بلکه در تاریخ ایران جاودانه شده‌اند. فرهیختگانی که پیش از شهادت، تأثیرگذاری علمی‌شان حتی برای نزدیک‌ترین شاگردانشان نیز ناشناخته بود و حالا با ایثار جان‌هایشان به نماد‌های ملی تبدیل شده‌اند. شهدایی که غرور و غیرت ایرانی را به جهانیان نشان داده و ثابت کردند که دانشگاه‌های ایران، نه‌تنها کانون تولید علم، بلکه سنگر دفاع از ارزش‌ها و آرمان‌های این سرزمین کهن خواهند بود. بی‌تردید در آینده‌ای نزدیک، شاگردان این شهدا با الهام از روحیه علمی و ایثارگرانه اساتید خود، جلوه‌های جدیدی از توانمندی علمی ایران را به رخ جهان خواهند کشید، جلوه‌هایی که قدم‌های رسیدن به آن را باید از همین حالا برداشت. در این میان، نباید این حقیقت تلخ را هم از قلم انداخت که شمار دیگری از اساتید فرهیخته این مرز و بوم هم در طول جنگ 12 روزه به شهادت رسیدند که در بین‌شان می‌توان به شهیده مرضیه عسگری، استاد برجسته طب نوزادی دانشگاه علوم پزشکی تهران اشاره کرد. شهادت او و دیگر اساتید قطعاً ضایعه دردناکی در تاریخ علمی کشور خواهد بود. شهدایی که در زمان حیاتشان برای اعتلای علمی ایران و رفع چالش‌های کشور کوشیدند و با رفتن‌شان نیز درسِ ایستادگی، شرافت و عشق به آموزش را برای هر دانشجو و استادی به ودیعه گذاشتند. 

گفتگوهای مرتبط را بخوانید:

سیدمیلاد احمدی، دانشجوی شهید دکتر محمدمهدی طهرانچی: روایت یک گفت‌وگوی دانشجویی صریح با دکتر طهرانچی

پرهام آریا، دانشجوی شهید دکتر عبدالحمید مینوچهر: خنده‌های شهید مینوچهر در دانشکدۀ هسته‌ای معروف بود

محمدحسن رحیمی، دانشجوی شهید دکتر سیدامیرحسین فقهی: دفتر استاد مخزن امید بود