ارتش اسرائیل با موشکباران برجها و ساختمانهای مرتفع غزه که بهعنوان یکی از اصلیترین موانع در جنگ شهری شناخته میشوند، تهاجم زمینی برای اشغال این شهر را آغاز کرد. این عملیات از ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۵ (۲۳ شهریور ۱۴۰۴) با پوشش سنگین هوایی و توپخانهای شروع شده و بهصورت تدریجی و مرحلهبهمرحله پیش میرود. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی، پس از دیدار با «مارکو روبیو» وزیر خارجه آمریکا، شخصاً آغاز این تهاجم را اعلام کرد.
این عملیات در واقع یک اقدام ناگهانی نیست، بلکه ادامهای از یورشهای پیشین است که هفتهها قبل با اشغال محلههایی همچون «الصبره» و «الزیتون» آغاز شد. رسانههای فلسطینی گزارش دادند که بلافاصله پس از حملات، تانکهای اسرائیلی وارد شهر شده و پیشروی مرحلهای خود را آغاز کردند.
اشغالگران پس از تخریب و ویرانی مناطق اولیه، عقبنشینی ظاهری کرده و سپس به «جبالیا»، «النزله» و «الصفطاوی» یورش بردند. اکنون تمرکز اصلی ارتش صهیونیستی بر مناطق «شیخ رضوان» و «ابو اسکندر» است، جایی که با بمباران شدید محلههای «الزرقاء» و «النفق» فشار بر ساکنان و مقاومت را افزایش دادهاند. مهمترین هدف نتانیاهو از این عملیات، پاسخ به اعتراضات شهرکنشینان درباره آزادی اسرا عنوان شده است. با این حال اشغال زمینی غزه برای اسرائیل همزمان فرصتها و تهدیدات بزرگی را در پی خواهد داشت.
لشکر سوم اضافه خواهد شد
دستکم ۶۸ فلسطینی در روز ابتدایی حملات هوایی به شهادت رسیدهاند و بمبارانهای بیوقفه در غزه ادامه دارد. آکسیوس گزارش داد که ارتش اسرائیل از دو لشکر زرهی و پیادهنظام برای عملیات استفاده کرده و لشکر سوم در روزهای آینده ملحق خواهد شد. یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، در بازدید از نیروها در اطراف غزه، این عملیات را «تصمیمساز» خوانده و گفته که «شدت بیشتر حمله» شکست حماس را تسریع میکند.
پیشروی ارتش رژیم صهیونیستی در سه محور اصلی متمرکز است که هر کدام با تاکتیکهای مشابهی از آتش سنگین و جابهجایی اجباری همراه است. المیادین توضیح میدهد که این پیشروی تدریجی با بمباران هوایی و توپخانهای پشتیبانی میشود، بهطوریکه ساکنان در شبها صدای خودروهای نظامی را بهوضوح میشنوند. این عملیات که نام «گیدئونز چاریوتسII» (ارابههای گیدئون دوم) را بر خود دارد، از اواخر اوت ۲۰۲۵ توسط کاتز تصویب شده و هدف آن اشغال کامل شهر غزه است. تانکهای اسرائیلی پس از بمبارانهای گسترده وارد شدهاند و نتانیاهو با این بهانه که «حماس را در هر جایی بر روی زمین خواهیم زد» در حال تخریب بیوقفه غزه است.
محورهای پیشروی ارتش صهیونیستی
نیروهای ارتش رژیم صهیونیستی در حال حاضر بر سه محور اصلی در داخل شهر غزه متمرکز هستند که هر کدام با هدف کنترل مناطق استراتژیک و آوارگی ساکنان پیش میروند. المیادین سه محور را اینگونه شرح میدهد:
محور اول از مناطق جبالیا، النزله و الزرقاء آغاز شده و ارتش اسرائیل در اطراف برکه شیخ رضوان حضور دارد. اشغالگران به سیاست «جابهجایی با آتش» روی آوردهاند که شامل بمباران شدید برای مجبور کردن ساکنان به آوارگی است. پیشروی محدود با تانکها و خودروهای زرهی انجام میشود و گزارشها حاکی از استفاده از رباتهای بمبگذاریشده است که از مواضع استقرار به جلو رانده و منفجر میشوند تا تخریب گسترده ایجاد کنند.
در محور دوم نوار ساحلی شمال غربی غزه مورد هدف است. پس از بستن گذرگاه زیکیم، ارتش صهیونیستی وارد مناطق ساحلی شده و عملیات بمباران شدید را در محلههای الکرامه، السودانیه و المخابرات آغاز کرده است. این مناطق اخیراً شاهد بازگشت آوارگان بود، اما اشغالگران با زور و کشتار آنها را دوباره تخلیه کردهاند. ارتش در حال تثبیت حضور خود از طریق آتش سنگین است و حملات به مناطق الکرامه، السودانیه، امنالعام، مخابرات، المقوسی و اردوگاه ساحلی گسترش یافته است. تانکهای اسرائیلی در حال ورود به این نوار هستند و بمبارانها تا مرکز اسرائیل شنیده میشود.
قسمت جنوبی تلالهوا در شهر غزه محور سوم حملات اشغالگران است. از چند روز پیش، تانکهای اشغالگر به اطراف پمپ بنزین النعیم در انتهای خیابان الدحدوح، نزدیک محور نتساریم، پیشروی کردهاند. ارتش صهیونیستی از روش مشابه شیخ رضوان استفاده کرده و با راندن خودروهای زرهی بمبگذاریشده و انفجار همزمان آنها، تخریب گستردهای ایجاد کرده است. پوشش آتش به سمت خیابان ۸، میدان الخور، میدان الدحدوح، الشیخ عجلین و اطراف آن گسترش یافته که باعث آوارگی گسترده شده است. این محور با هدف قطع ارتباطات جنوبی غزه طراحی شده است.
تهدیدات
این تهاجم اگرچه از سوی نتانیاهو بهعنوان «پیروزی قاطع» تبلیغ میشود، با تهدیدهای قابل توجهی همراه است:
خطر برای اسرای اسرائیلی: رؤسای ارشد امنیتی اسرائیل از جمله رئیس ستاد کل ارتش، ایال زمیر و رؤسای موساد، شینبت و اطلاعات نظامی به نتانیاهو هشدار دادهاند که این عملیات جان ۴۸ اسیر باقیمانده را به خطر میاندازد. دونالد ترامپ در تروثسوشال هشدار داده که آسیب به اسرا «جنایت انسانی» است و خانوادههای اسرا نتانیاهو را متهم به «قربانی کردن آنها برای ملاحظات سیاسی» کردهاند. این تهدید، عملیات شدیدتر را به یک قمار خطرناک تبدیل کرده است.
تلفات سنگین: مخالفان داخلی پیشبینی کردهاند که جنگ شهری در غزه منجر به تلفات بالا برای سربازان اسرائیلی شود. بنا بر گزارشهای رسانهای تا امروز بیش از هزار سرباز صهیونیست کشته و بیش از دو هزار نفر زخمی شدهاند و این عملیات آمار تلفات را تشدید خواهد کرد. تابآوری بسیار پایین شهرکنشینها یکی از بزرگترین معضلات نتانیاهو برای پیشروی در جنایتهایش است.
مخالفت موساد و فشار داخلی بر نتانیاهو: رؤسای موساد و شینبت صراحتاً با عملیات مخالفت کردهاند و هشدار دادهاند که این اقدام میتواند به «مدیریت نظامی دائمی» غزه منجر شود. این مخالفت فشار داخلی بر نتانیاهو را افزایش داده، بهویژه با اعتراضات هفتگی در تلآویو که هزاران نفر خواستار پایان جنگ و آزادی اسرا هستند.
انزوای بیشتر: سازمان ملل این جنگ را «نسلکشی» اعلام کرده و خواستار آتشبس دائمی شده است. اسپانیا خرید تسلیحات از اسرائیل را متوقف کرده و انگلیس مذاکرات تجاری را تعلیق کرده است. اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده از امروز تحریمهایی را علیه اسرائیل اعمال خواهد کرد.
ساختمانهای مرتفع؛ گره یورش زمینی
یکی از بارزترین جنبههای عملیات زمینی تخریب گسترده ساختمانهای بلند غزه طی هفته اخیر است که اهداف مهمی را دنبال میکند:
1- جلب رضایت داخلی: بلاتکلیفی در حوزه اسرای اسرائیلی اعتراضات شدیدی علیه نتانیاهو بهپا کرده است. تخریب برجهای بلند تصاویری از قدرت ویرانگر ارتش اسرائیل ایجاد میکند و این اقدام برای احیای روحیه افکار عمومی داخل سرزمینهای اشغالی طراحی شده است.
2- برهمزدن ساختار شهری: برجهای بلند مراکز حیاتی زندگی شهری غزه شامل خانهها، دفاتر رسانهای و کسبوکارها هستند. از سوی دیگر برخی تجمعات چادری آوارگان به دلایل مختلف از جمله دسترسی به این مراکز در نزدیکی ساختمانهای مرتفع هستند. تخریب آنها باعث آوارگی هزاران نفر، اختلال در خدمات شهری و فشار بر نهادهای امدادی میشود.
3- آزمایش بمب و اقتصاد جنگی: غزه در طول دهههای اخیر بهویژه دو سال گذشته بهعنوان «میدان آزمایش» برای ارتش اسرائیل عمل کرده است. تخریب ساختمانهای مرتفع فرصتی برای آزمایش بمبهای سنگین و فناوریهای تخریبی فراهم میکند. این تجربیات بعداً بهعنوان «کالای امنیتی» به کشورهای دیگر فروخته میشود که بخشی از اقتصاد جنگی تلآویو را تشکیل میدهد. بهتازگی مدیرکل وزارت جنگ رژیم صهیونیستی با اشاره به جنگ دوازدهروزه گفته بود درسهای این جنگ ایجاب میکند که «پایگاه تولید اسرائیل را گسترش دهیم»، در مؤلفههای حیاتی استقلال یابیم و به «قراردادهای پیچیده و بلندمدت دفاعی متعهد شویم.»
4- فشار روانی به مقاومت: تخریب برجها با هدف ایجاد بحران انسانی و شوراندن مردم علیه حماس و گروههای مقاومت نیز صورت میگیرد. این تاکتیک به دنبال تضعیف روحیه غیرنظامیان و ایجاد شکاف بین مردم و مقاومت است، هرچند جنس مقاومت بهگونهای است که پس از دههها جنایت و نسلکشی در غزه چنین اتفاقی در سطح قابلتوجه رخ نداده و تأثیر عملیاتی مستقیمی بر تواناییهای نظامی مقاومت نداشته است.
5- جبران شکستهای اطلاعاتی و میدانی: اسرائیل در جلوگیری از عملیاتهای مقاومت مانند رهگیری موشکهای یمن یا کمینهای قسام تا حد قابل توجهی ناکام بوده است. تخریب برجها بهعنوان نمایشی از قدرت برای پنهان کردن این ضعفها و ایجاد تصویر پیروزی در رسانهها انجام میشود.
6- کاهش مخاطرات جنگ شهری: ساختمانهای بلند به مقاومت امکان برتری ارتفاعی برای نظارت، تیراندازی یا نصب تجهیزات ارتباطی میدهند. تخریب این سازهها خطرات حرکت نیروهای زمینی اسرائیل را کاهش میدهد، اما به قیمت تلفات غیرنظامی و تخریب گسترده تمام میشود.
7- قطع شبکههای زیرزمینی: برجها ممکن است روی ورودیهای تونلهای زیرزمینی مقاومت قرار داشته باشند. تخریب آنها برای قطع شبکههای جابهجایی نیرو و تسلیحات انجام میشود. این رویکرد بخشی از استراتژی کنترل سهبعدی (سطحی، عمودی، زیرزمینی) است، اما اثربخشی آن با توجه به انعطافپذیری مقاومت محدود است.