برگزیدگان بخش «مدال دانشمند جوان زیر 40 سال» جایزه دو سالانه مصطفی(ص) روز گذشته معرفی شدند. این بخش امسال برای اولین بار به این جایزه اضافه شده تا زمینه شناسایی و حمایت از نخبگان جوان کشورهای اسلامی هم فراهم شود. یکی از موضوعات مهم مرتبط با این جایزه را باید حمایت مالی از دانشمندان دانست، به طوری که 3 برگزیده این بخش علاوه بر نشان افتخار علمی، مبلغ ۱۰ هزار دلار جایزه نقدی هم دریافت خواهند کرد. مبلغی که از محل وقف جوایز پروفسور اوگور شاهین (از دانشمندان ترکیهای-آلمانی و یکی از مخترعان واکسن بیونتک) و دکتر امید فرخزاد (دانشمند ایرانی-آلمانی در حوزه نانوفناوری) به عنوان برگزیدگان پیشین جایزه مصطفی(ص) تأمین شده است. معرفی این برگزیدگان بهانهای شد تا دیروز فرهنگستان علوم میزبان دانشمندان جوان کشورهای مختلفی باشد تا از بین آثار هزار و 2 دانشمند جوان کشورهای اسلامی، 3 برگزیده این بخش با حضور چهرههایی مانند محمد اقبال چودری رئیس کامستک؛ محمدرضا مخبردزفولی رئیس فرهنگستان علوم؛ علیاکبر صالحی رئیس کارگروه علمی بنیاد مصطفی(ص) و سعیدرضا عاملی دبیر سابق شورای عالی انقلاب تقدیر شوند.
معرفی 3 دانشمند جوان جهان اسلام
«سپیده میرزاییورزقانی»، عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات در حوزه علم و فناوری زیستی و پزشکی با دستاورد علمی «تنظیم عوامل مقاومت دارویی در درمان سرطان بر مبنای مسیرهای مولکولی»، «بوسه جواتمره ییلدریم»، با تحقیق در زمینه «شناسایی چگونگی سازگاری و مقاوپت سلولهای سرطانی در برابر شیمیدرمانی از طریق تغییرات اپیژنتیک و تعاملات ریزمحیطی» از کشور ترکیه و «شوپائولوک» به خاطر «نوآوری حوزه فناوری جلبکها برای صنایع آبی و غذایی» از کشور مالزی، 3 دانشمندی هستند که در اولین دوره بخش «مدال دانشمندان جوان زیر 40 سال» جایزه مصطفی(ص) روز گذشته معرفی شدند.
دستاوردهای ایران برای همه کشورهای اسلامی قابل تحسین است
« در این مراسم محمد اقبال چودری، رئیس کامستک (کمیته دائمی همکاریهای علم و فناوری سازمان همکاری اسلامی) با بیان اینکه ملت ایران میراثدار برترین تمدن، کرامت انسانی، عدالت اجتماعی و برابری است، گفت: «امیدوارم شما و ملتتان در همه دورانهای پرآشوب پیروز باشید و خداوند متعال بر مردم و سرزمین جمهوری اسلامی ایران برکات خود را نازل کند.»
چودری با بیان اینکه دانش امروز ابزار توسعه است و آنچه ایران به دست آورده، برای کل کشورهای اسلامی قابل استفاده و تقدیر است، خطاب به دانشمندان حاضر این جایزه اظهار داشت: «چشمانداز شما برای رسیدن به دستاوردهای جدیدتر به واقعیات جدید امروز دنیای دانش وابسته است. شما دانشمندان باید با ماشینهای به شدت هوشمند در کسب دستاوردهای علمی رقابت کنید.»
رئیس کامستک با اشاره به دستاوردهای دانشمندان در زمینه علوم زیستی و پزشکی افزود: «شما نسلی هستید که توانایی زندگی تا ۱۰۰ سال را دارید و میتوانید مهارت هاب جدید کسب کنید؛ بسیاری از شما به دانشگاههای نسل جدید خواهید رفت.»
وی با استناد به گزارش مؤسسه جهانی مککینزی تصریح کرد: «در سال ۲۰۲۲، دوازده فناوری برهمزننده تا سال ۲۰۲۵ ثروتی بیش از ۳۳ تریلیون دلار ایجاد خواهند کرد. این فناوریها شامل اینترنت همراه، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، رباتیک پیشرفته، ژنومیک و زیستفناوری نسل جدید، مواد پیشرفته از طریق نانوتکنولوژی، پزشکی بازساختی و دستگاههای جدید انرژی میشوند.»
چودری با تأکید بر اینکه مهمتر از همه مفهوم نبوی «علم نافع» است، گفت: «بر اساس دستورات اسلام، کارکرد اساسی دانش در اسلام، حل مشکلات است. هر دانشی که نتواند یا قادر نباشد مشکلات روزمره و پایدار بشریت را حل کند، در واقع «علم» محسوب نمیشود؛ همچنین دانشی که برای اهداف ناپسند به کار گرفته شود، همچون نیش مار سمی تلقی میشود.»
این دانشمند پاکستانی با اشاره به دستاوردهای دانشمندان مسلمان گفت: «علمی که مسلمانان میان قرون هشتم تا دوازدهم میلادی توسعه دادند، عمیقاً در ارزشهای انسانی اسلام ریشه داشت. دستاوردهای بنیادین علمی مسلمانان همگی در راستای تأمین خیر مشترک جهانی و رفاه انسانها و سایر موجودات زنده هدفگذاری شده است.»
بیش از هزار دانشمند جوان مورد ارزیابی قرار گرفتند
« در ادامه این مراسم علیاکبر صالحی، رئیس کارگروه علمی بنیاد مصطفی(ص) گفت: «در ایام ولادت حضرت مصطفی مفتخریم که گردهم آمدهایم تا از دستاوردهای جوانان پیشرو در جهان اسلام تجلیل کنیم. در سال ۱۴۰۲ جایزهای تحت عنوان مدال دانشمند جوان بنیان گذاشته شد.» وی با بیان اینکه جوان دانشمند با ذهن خلاق افق ناگشوده دانش میگشاید و جامعه را به سمت اقتدار علمی رهنمود میکند، گفت: «در این جایزه ۱۰۰۲ پرونده علمی و فناورانه در سه حوزه اصلی به دبیرخانه رسید که از این تعداد ۲۰۷ پرونده در حوزه علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات، ۸۱ پرونده در حوزه علم و فناوری زیستی و پزشکی و ۷۱۴ پرونده در حوزه علوم پایه و مهندسی بوده است.» رئیس کمیته علمی جایزه مصطفی(ص) عنوان کرد: «بر اساس شاخصهای دقیق داوری همچون نوآوری علمی، پیشرو بودن اثر، ماندگاری و میزان تأثیرگذاری آن بر مرزهای دانش و جامعه و صنعت طی چند مرحله غربالگری، ارزیابی تخصصی و داوری بینالمللی پروندهها بررسی شد.» وی معیارهایی مانند انتشار در مجلات معتبر علمی، قابلیت تبدیل به فناوری، ثروت و نقشآفرینی در ارتقای سلامت، محیط زیست و رفاه عمومی را از مهمترین ملاکهای انتخاب برگزیدگان این دوره عنوان کرد.
راهاندازی «آکادمی جوان» با حضور 100 نخبۀ ایرانی
« محمدرضا مخبردزفولی، رئیس فرهنگستان علوم هم در بخش دیگری از این مراسم با بیان اینکه از پیروزی انقلاب اسلامی زمان زیادی نگذشته است، گفت: «۴۰ سال برای یک حرکت تمدنی، مدت کوتاهی محسوب میشود، در حالی که تمدن اسلامی در حافظه تاریخی بشر، همواره نماد شکوفایی علمی و فرهنگی بوده است.» مخبردزفولی با نام بردن از شخصیتهایی چون ابنسینا، ابوریحان، فارابی، بیرونی، ابن رشد و نهادهایی مانند بیتالحکمه، تأکید کرد: «آنچه در میان این نامها مشترک است، جایگاه والای علم و عالم در اندیشه اسلامی است. اگرچه در مقاطعی از تاریخ عقب نگه داشته شدیم و منابعمان به غارت رفت، اما پیام اسلام همواره بر تعالی علم و عدالت بوده است.»
وی با اشاره به اهمیت اعطای مدال دانشمند جوان تصریح کرد: «این مدال تنها یک رویداد مقطعی یا نمادین نیست، بلکه برنامهای راهبردی و بلندمدت است که باید با دیدی استراتژیک به آن نگریسته شود. این مدال نماد توجه به جریان بزرگ نخبگی و دانشی میان جوانان جهان اسلام است.» رئیس فرهنگستان علوم با تأکید بر فراگیر بودن این حرکت علمی گفت: «این مدال نهتنها متعلق به دانشمندان ایرانی و مسلمان، بلکه متعلق به همه جوانانی است که دغدغه پیشرفت علم، عدالت، انسانیت و توسعه بشری را دارند.» مخبردزفولی با اشاره به بهرهمندی غرب از دستاوردهای علمی مسلمانان در طول تاریخ گفت: «قرنهاست که کشورهای غربی از آثار دانشمندان مسلمان مانند ابنسینا بهره بردهاند. امروز غرب در واقع وامدار تمدن و دانش جهان اسلام است. اکنون زمان آن رسیده است که به جای تقابل، بر همکاری و همافزایی تمرکز کنیم. محور این تحول باید جوانان باشند و ما در ایران تجربههای موفقی در این زمینه داشتهایم، از جمله تأسیس بنیاد ملی نخبگان.» وی از راهاندازی «آکادمی جوان» خبر داد و گفت: «این آکادمی با حضور نزدیک به ۱۰۰ نخبه جوان ایرانی آغاز به کار کرده است. از دانشمندان جوان کشورهای اسلامی دعوت میکنیم تا به این مجموعه بپیوندند و شبکهای از دانشمندان جهان اسلام را شکل دهند.» وی در پایان با تأکید بر اهمیت تبدیل دانش به فناوری خاطرنشان کرد: «این آغاز مسیری است که میتواند به ثبت اختراعات بیشتر، گسترش مرزهای دانش و حل مسائل جهان اسلام منجر شود. اگر این همافزایی میان کشورهای اسلامی شکل بگیرد، دستیابی به علوم پیشرفته و ایجاد زندگی سالم، عادلانه و پیشرفته برای ملتهای مسلمان دور از دسترس نخواهد بود.»
دولتها حمایت کنند، همانند اروپا پیشرفتهای قابل توجهی خواهیم داشت
مریم افتخار، دانشجوی دانشگاه علم و صنعت پاکستان و یکی از شرکتکنندگان در حاشیه مراسم روز گذشته به «فرهیختگان» گفت: «مسئله مهم درباره پیشرفتهای علمی در کشورهای اسلامی آن است که ما نیز همانطور که کشورهای اروپایی پیشرفتهای زیادی کردهاند، اگر شاهد آن باشیم که دولتها به کمک نخبگان بیایند و امکانات و تجهیزات لازم برای فعالیتهای آنها را تأمین کنند، حتماً اتفاقات مثبتی رقم میخورد.» او با بیان اینکه فرق کشورهای اسلامی با کشورهای اروپایی در همین روند حمایت از نخبگان است، گفت: «خوشبختانه امروز میبینیم که هم استفاده زیادی از هوش مصنوعی صورت میگیرد و هم کشورهای اسلامی در این حوزه پیشرفتهای خوبی کردهاند. یعنی در آینده کشورهای اسلامی میتوانند اتفاقات خوبی را در این زمینه رقم بزنند.» افتخار خاطرنشان کرد: «نخبگان کشورهای اسلامی باید فعالیت جدیتری داشته باشند تا بتوانیم به دستاوردهای بیشتری دست پیدا کنیم.»