جایی در میانه راه آموزش و بازار، حلقهای گمشده سالها دانشگاههای ایران را رها نمیکرد؛ حلقهای که باید علم را از دیوارهای کلاس به کف میدان اقتصاد و صنعت میکشاند. خرداد ۱۳۹۸، دانشگاه آزاد تصمیم گرفت این حلقه را پیدا کند. نتیجه آن تولد «سراهای نوآوری» بود؛ مراکزی که نه شبیه ساختمانهای خشک اداری هستند و نه صرفاً محل تمرکز آزمایشگاهها و امکانات دانشگاهی. این سراها، بیشتر شبیه حجرههای یک بازار پرهیاهو هستند؛ جایی که ایدهها روی پیشخوان میآیند، معامله میشوند، تکامل پیدا میکنند و در نهایت محصولی تولید میشود که جای خود را در جامعه و صنعت باز میکند.
در این بازار، هر سرا در حوزهای تخصصی فعالیت میکند؛ جایی که استاد و دانشجو در کنار کارآفرین و صنعتگر مینشینند و با سرعتی که در ساختارهای سنتی دانشگاه کمتر دیده میشود، ایدهها را به محصول یا راهحل تبدیل میکند.
در این گزارش روایت 7 سرای نوآوری دانشگاه آزاد را میخوانید که از ابتدای امسال یا گامهای تازهای برداشتهاند یا فعالیتهای خود را گستردهتر کردهاند. از اجرای نخستین پروژه در سرای رباتیک یزد تا انجام کارهای نوآورانه در حوزه طیور در سرای نوآوری کاشمر.
اصلاح نژاد گوسفند رومانوف در سرای دام و طیور کاشمر
سرای نوآوری کشاورزی، دام و طیور یکی از سراهایی است که در دانشگاه آزاد کاشمر مستقر است تا پلی مستحکم میان دانش و صنعت کشاورزی منطقه باشد. این سرا که در خردادماه امسال با ساختار هیئت عاملی به رسمیت شناخته شد، حالا قلب تپندهای برای نوآوری و پیشرفت در حوزههای مختلف کشاورزی و دامپروری شده است؛ از تولید تخم مرغهای غنیشده گرفته تا اصلاح جیره غذایی و پایش هوشمند سلامت طیور. یکی از فعالیتهایی که امسال در این سرا اتفاق افتاد کارهای نوآورانه در حوزه طیور است. به طور مثال در دام سبک، پروژههایی مثل اصلاح نژاد گوسفند رومانوف و پرواربندی آنها برای تأمین گوشت سالم و باکیفیت اتفاق افتاد. پرورش نیمهصنعتی شترمرغ نیز از دیگر فعالیتهای چشمگیر این سرا است که نویدبخش توسعه بخشهای کمتر شناختهشده دامپروری در منطقه است.
اما این تنها بخشی از فعالیتهاست؛ امسال این سرا در بخش کشاورزی نیز، توسعه انگور رقم ترکمن ۴، انجام ریزازدیادی، پیوندزنی و بهنژادی علمی در قالب یک مزرعه آموزشی و فناورانه را دنبال کرده است. اتفاقاتی که نشان میدهد این سرا فقط به فکر تولید نیست، بلکه در مسیر آموزش و انتقال دانش به کشاورزان و علاقهمندان نیز فعالیت خود را آغاز کرده است.
اجرای نخستین پروژه در سرای رباتیک یزد
در دل کویر یزد، جایی که صنعت و فناوری دست در دست هم پیش میروند، سرای نوآوری رباتیک و اتوماسیون صنعتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد به عنوان یکی از کانونهای مهم اتصال دانشگاه به نیازهای واقعی صنایع کشور فعالیت میکند. مأموریت این سرا از روز نخست تبدیل ایدهها و دانش دانشگاهی به فناوریهای کاربردی و تجاریسازی تحقیقات مطرح شده بود.
این هدف تیرماه امسال یعنی در پنج ماه نخست سال، با اجرای نخستین پروژه برون دانشگاهی رنگ واقعیت به خود گرفت. سرای نوآوری رباتیک و اتوماسیون صنعتی با عقد قرارداد با مجتمع صنعتی چادرملو، یکی از بزرگترین واحدهای صنعتی کشور، انجام مأموریت رفع عیب و راهاندازی ربات نمونهگیر کوره قوس الکتریکی را کلید زد.
پشت این پروژه یک تیم جوان و پرانرژی از دانشجویان و فارغالتحصیلان عضو انجمن علمی رباتیک واحد یزد قرار دارند؛ گروهی که سالها تجربه حضور در مسابقات ملی و جهانی رباتیک و ساخت رباتهای پیشرفته را در کارنامه دارند. حالا این تجربهها، به جای باقی ماندن روی کاغذ یا در سالن مسابقات، در بطن یک پروژه صنعتی واقعی به کار گرفته شدهاند. آنطور که محمدرضا جنابزاده، رئیس سرای نوآوری رباتیک و اتوماسیون صنعتی گفته است این اقدام گامی جدی در جلب اعتماد صنعت به توان دانشگاه است. او میگوید: «با این پروژه نشان دادیم که دانشجویان و فارغالتحصیلان ما میتوانند پاسخگوی نیازهای فناورانه بزرگترین صنایع کشور باشند.» حالا اعتماد مسئولان مجتمع صنعتی چادرملو، به ویژه تیم دفتر فنی آن، به توان متخصصان جوان دانشگاه، مسیر را برای این همکاری هموار کرده است. موفقیت این پروژه، سرای نوآوری رباتیک و اتوماسیون صنعتی دانشگاه آزاد یزد را به الگویی برای دیگر سراها تبدیل کرده است؛ الگویی که نشان میدهد اگر ظرفیت علمی دانشگاهها با نیازهای واقعی صنعت پیوند بخورد، فرصتهای تازهای برای اشتغال و رشد فناوری شکل میگیرد.
سرای شاهرودیها در مسیر تبدیل شدن به قطب نوآوری منطقه
در دانشگاه آزاد واحد شاهرود، سرای نوآوری فناوری تجهیزات و اتوماسیون صنعتی با هدف ایجاد پل ارتباطی قوی میان دانشگاه و صنعت، به تازگی راهاندازی شده است؛ جایی که دانش و فناوری به کمک صنعت میآید تا محصولات پیشرفتهای خلق و مسیر توسعه صنعتی منطقه را هموار کند.
این سرا ماموریتی منسجم برای توسعه فناوری، تجاریسازی و همکاری مستقیم با صنایع بزرگ و متوسط دارد. سه شرکت بزرگ فناور و نوآور نیر در این سرا مستقر شدهاند که با بیش از ۲۰۰ نیروی متخصص، در زمینههایی مثل اتوماسیون صنعتی، طراحی تجهیزات و تولید محصولات پیشرفته مشغول فعالیتند. از تولید قالبهای جدار نازک تا رباتیک صنعتی و تزریق پلاستیک. فضای کاری استاندارد، آزمایشگاههای مجهز، کارگاههای تخصصی و مشاورههای فنی-حقوقی، همه از جمله امکاناتی است که این سرا برای پیشرفت شرکتها فراهم کرده است.
یکی از اتفاقاتی که در 5 ماهه نخست سال در این سرای نوآوری شاهد بودیم مشارکت چشمگیر اساتید دانشگاه است؛ اعضای هیئت علمی که علاوه بر تدریس، به صورت فعال در پروژههای تحقیق و توسعه شرکتها مشارکت دارند و دانشجویان نیز از فرصتهای کارآموزی و پروژههای صنعتی استفاده میکنند. آن طور که پژمان امینیان، رئیس این سرای نوآوری گفته است تعامل دوسویه دانشگاه و صنعت، هم به تولید علم کاربردی و هم حل مشکلات واقعی کمک میکند.
اما این سرا فقط به فناوری محدود نیست؛ توسعه منابع انسانی و ارتقای مهارتهای فنی نیروهای کار هم در اولویت آن قرار دارد. به همین دلیل امسال با برگزاری دورههای تخصصی کوتاهمدت و مهارتافزایی برای کارگران و تکنسینهای صنایع منطقه، افزایش بهرهوری و امنیت شغلی در این سرا بیشتر از گذشته دنبال شد.
نگاهی به آینده، برنامههای بزرگی را نشان میدهد؛ پژمان امینیان اردیبهشت امسال در گفتوگو با آنا از تلاش برای تبدیل سرا به قطب نوآوری صنعتی استان سخن گفت. به گفته او قرار است با جذب شرکتهای دانشبنیان بیشتر، توسعه زیرساختها و ایجاد ارتباطات ملی و بینالمللی گامهای بلندی در مسیر اقتصاد دانشبنیان برداشته شود. همچنین پروژههای مشارکتی با هلدینگ طب پلاستیک در زمینه تزریق پلاستیک در دستور کار است که میتواند درآمدهای غیرشهریهای دانشگاه را به طور چشمگیری افزایش دهد.