فرهیختگان: بعد از قطعیشدن تشکیل شورای دفاع ذیل شعام، روز گذشته رسماً متن حکم مسعود پزشکیان برای انتصاب علی لاریجانی بهعنوان دبیر شورایعالی امنیت ملی منتشر شد. لاریجانی پیشازاین، یکبار در جایگاه دبیری شورا نشسته بود. مرداد 84 و بعد از انتخابشدن محمود احمدینژاد، او بهعنوان دبیر شورایعالی امنیت ملی منصوب شد، اما اختلافنظرهای او با محمود احمدینژاد او را مجبور به خداحافظی با شعام کرد. او در سابقه فعالیتهای خود، ریاست صداوسیما (72 تا 83) و ریاست مجلس (87 تا 99) را هم داشته است. او در دوران ریاستجمهوری حسن روحانی، مسئولیت پرونده چین را هم به عهده داشت.
لاریجانی در سالهای اخیر بهعنوان مشاور رهبر انقلاب در دستگاه حکمرانی ایران فعالیت میکرد. در آخرین نمونه و در جریان دفاع 12 روزه ایران، مواجهه لاریجانی و تبیینی که از شرایط جنگی ارائه داد و همچنین نیفتادن او در دام سیاسیکاریهای مرسوم، نقش مؤثری در تقویت و حفظ انسجام اجتماعی داشت. حالا پس از قطعیشدن گمانهزنیها برای انتصاب لاریجانی به این سمت و با توجه ویژه به وضعیت آتشبسی که در آن قرار داریم، دبیر جدید میبایست چند دستور کار مهم و اولویت اصلی کشور را مدنظر قرار دهد.
حفظ انسجام و همبستگی ملی دستور کار ویژه شعام باشد
بعد از بازنگری در قانون اساسی و تشکیل شورایعالی امنیت ملی، سطح وظایف و کارکردهای شورایعالی امنیت ملی، گستردهتر شد. اگر پیشازاین شورایعالی دفاع تنها بر پیگیری امور جنگ متمرکز بود، شورایعالی امنیت ملی به مسائلی وسیعتر، ناظر به حفظ امنیت داخل کشور متمرکز است. طبیعتاً یکی از مهمترین مسائلی که در حفظ امنیت ملی کارکرد مستقیم دارد، حفظ انسجام و همبستگی ملی است. برایناساس، یکی از کارویژههای اصلی شورایعالی امنیت ملی، تصمیمگیریهای صحیح برای حفظ انسجام ملی در شرایطی است که دشمن یکی از اهداف اساسی خود را بر فروپاشی اجتماعی جامعه ایران، متمرکز کرده است.
ضرورت بازگشت به جایگاه تصمیمسازی
نکته مهم دیگر آنکه در سالهای اخیر و با توجه به وظیفهای که شورایعالی امنیت ملی به عهده داشته، این گزاره را میتوان بادقت و صراحت بیشتری مطرح کرد که شعام کارکرد خود را ازدستداده است، برایناساس یکی دیگر از وظایف حائز توجه شعام آن است که شورا مجدد در جایگاه تصمیمسازی و هماهنگی مسائل کشور قرار بگیرد، مسائلی که یا ذاتاً امنیتیاند یا اگر به آنها توجه نشود، برای کشور پیامد امنیتی خواهند داشت، توجه به این کارویژهها موجب میشود که شعام به جایگاه اصلی خود برگردد.
تصمیم برای آینده جنگ
طبیعتاً یکی از دستور کارهای جدید شعام، تنظیم و تصمیمگیری در مورد شرایط ایران در آینده است. اگرچه نمیتوان به طور قطعی این گزاره را مطرح کرد که آیا ایران درگیر جنگی تازه خواهد شد یا خیر، اما این گمان هم چندان دورازذهن نیست. برایناساس ضروری است دبیر جدید شعام، تدبیر اندیشیهای ویژهای برای مواجهه احتمالی با شرایط جنگی اتخاذ کند.
پروندههای بینالمللی با برنامهریزی دنبال شود
در سطح بینالمللی نیز ایران با چند پرونده و چالش مواجه است، احتمال فعالسازی مکانیسم ماشه و اقدامات واکنشی ایران برای جلوگیری از فعالسازی آن و در گام بعدی اعتراض به فعالسازی احتمالی یکی دیگر از موضوعاتی است که شعام باید تصمیمی درست درباره آن بگیرد. احتمال مذاکره با آمریکا نیز همانطور که دستگاه وزارت خارجه اعلام کرد، چندان دور از دسترس نیست، اما کلان مسئلهها و محورهای مذاکراتی، موضوعاتی هستند که لازم است شورایعالی در آن خصوص چهارچوب مشخصی برای تیم مذاکرهکننده اتخاذ کند. تقویت و تحکیم روابط با همسایگان و کشورهایی مثل چین و روسیه که روابط کلیدی و اثرگذاری در سطوح مختلف با ایران دارند نیز موضوع دیگری است که لازم است شعام در جایگاه تصمیمگیری برای آن، چهارچوب تعیین کند.
هر تصمیم، پیوست رسانهای داشته باشد
مهمترین نکته آنکه تصمیمات شعام میبایست پیوست رسانهای نیز داشته باشد. هر تصمیمی که از جانب شعام اتخاذ میشود باید ضمن آنکه با درنظرگرفتن نگاه افکار عمومی جامعه ایرانی، گرفته میشود، به اطلاع آنها هم برسد و افکار عمومی را در فضای ابهامآلود و عدم درک دقیق از تصمیمات جدید نیندازد.