حل معضلات اجتماعی با نگاه نوآورانه؛ مسیری است که طی سالهای اخیر مورد توجه مسئولان حوزه فناوری و نوآوری قرار گرفته است. نگاهی که به دنبال رسیدن به راهکارهای خلاقانه برای رفع معضلات قدیمی است. در همین راستا قرار است دیماه امسال جایزه ملی نوآوری اجتماعی از سوی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان در دانشگاه تهران برگزار شود. جایزهای که مخاطبان آن فعالان حوزه صنایع خلاق و فناوریهای فرهنگی بوده و شرکتکنندگان میتوانند تا 15 آذرماه مستندات خود را ارسال کنند. در همین راستا روز گذشته نشست خبری این جایزه با حضور سیدمهدی شریفی، دبیر ستاد توسعه فناوریهای فرهنگی و نرم معاونت و علیاصغر سعدآبادی، دبیر علمی این جایزه در معاونت برگزار شده و جزئیات این جایزه تشریح شد.
دانشبنیانهای حوزه فرهنگ گرفتار شاخصهای فناورانۀ سخت
رشد 5 درصدی شرکتهای دانشبنیان فعال در حوزه صنایع فرهنگی، صنایع خلاق و علوم انسانی و اجتماعی از سال 1402 تا 1403 و همچنین سهم زیر یک درصدی این حوزه از کل اکوسیستم دانشبنیانی کشور نشان میدهد فعالان این حوزه راه طولانی برای نقشآفرینی دارند. عرصهای که نیاز به حمایت ویژه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان دارد. سیدمهدی شریفی، دبیر ستاد توسعه فناوریهای فرهنگی و نرم در پاسخ به سؤال «فرهیختگان» درباره نحوه برنامهریزی ستاد برای توسعه کمی و کیفی شرکتهای دانشبنیان این حوزه گفت: «مهمترین گرفتاری که در معاونت با آن روبهرو هستیم، این است که اراده ویژه روی فناوریهای سخت بوده و اعتبارات بیشتر در این حوزه متمرکز است. به طوری که اگر قرار باشد فناوریها و شرکتهای دانشبنیان خلاق مجوزهای لازم را به دست آورند، در تکاپوی سفت و سخت شاخصهای مربوط به فناوریهای سخت گرفتار میشوند.» او ادامه داد: «به طور مثال ما در مشهد وقتی از شرکت باد صبا بازدید کرده و آنها درخواست دانشبنیان را داشتند، با چالشهای زیادی روبهرو شدند؛ چرا که شاخصهایی که برای فناوریهای سخت است، برای فناوریهای نرم وجود ندارد و به همین دلیل در حال آمادهسازی ذهنیتها و بسترسازی هستیم تا بتوانیم با تسهیلگری بیشتری فعالان صنایع خلاق را دانشبنیان کنیم.
مجوز 40 خانۀ خلاق باطل شد
دبیر ستاد توسعه فناوریهای فرهنگی و نرم با تأکید بر اینکه به دنبال باطل کردن مجوزهای خانههای خلاق غیرفعال هستیم، اظهار داشت: «در همین دو ماه گذشته 40 خانه خلاق مجوزشان باطل شد که دلیل آن یا فعال نبودن و یا نداشتن استانداردهای لازم مدنظر معاونت است.»
رویکردمان در حمایت از حوزه بازی و انیمیشن تقویت انسجام ملی است
شریفی درباره نقش ستاد توسعه فناوریهای فرهنگی و نرم در دوران پساجنگ و ارتقای انسجام و وحدت ملی گفت: «برنامهریزی که برای برگزاری جایزه ملی نوآوری برای پاییز و دیماه صورت گرفته، در راستای مطالبه مقاممعظمرهبری پیرامون تقویت اتحاد و انسجام ملی است. این جایزه همدلی و اتحاد و اتفاق را به همراه میآورد البته به شرط اینکه از شعار بپذیریم و در تحقق منویات ایشان هم در عمل کار را دنبال کنیم. قطعاً وقتی معضلات اجتماعی حل شود، اتحاد ایرانیان گسترش پیدا میکند.» او با بیان اینکه در سالجاری عمده تمرکز فعالیتهای ستاد بر حمایت از بازی، اسباببازی و انیمیشن خواهد بود، گفت: «واقعیت آن است که امسال تولیداتی در حمایت مادی و معنوی قرار میگیرد که در زمره این سهگانه قرار بگیرند. در عین حال از سایر تولیدات حوزههای صنایع خالق هم در عرصه عمومی نیز حمایت میکنیم؛ چراکه قطعاً در عرصه پساجنگ محتوای این تولیدات مهم است.» دبیر ستاد توسعه فناوریهای فرهنگی و نرم معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان خاطرنشان کرد: «در این دوران، تولیداتی که هدف آن تقویت اتحاد و اتفاق بین ایرانیان به عنوان وحدت بیرونی هدفگذاری شده باشد، به شکل ویژه حمایت میشود؛ چراکه معتقدیم در منظومه ما وحدت بالاتر از خداپرستی است.» او در ادامه این نشست با بیان اینکه هدف ما از تمرکز جدی بر جایزه ملی نوآوری اجتماعی، پاسخ به مطالبهای است که سالها از سوی نهادهای سیاستگذار و شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود داشته است، گفت: «ادبیات نوآوری اجتماعی نباید تنها در شعار باقی بماند. با تکیه بر تخصص و نوآوری میتوان بسیاری از چالشهای کشور را برطرف کرد.» شریفی معضل بازماندگان از تحصیل را نمونهای جدی از این چالشها خواند و توضیح داد: «امروز حدود 80 درصد از ورودیهای کلانتریها در کشور را بازماندگان از تحصیل تشکیل میدهند، مسئلهای که پس از همهگیری کرونا نیز تشدید شده است و باید به طور جدی برای آن چارهاندیشی شود.»
ارائۀ تسهیلات 5 میلیارد تومانی به ایدههای برتر جایزه ملی نوآوری اجتماعی
در بخش دیگری از این نشست، علیاصغر سعدآبادی، دبیر علمی جایزه ملی نوآوری اجتماعی با تأکید بر اینکه ما در معاونت علمی به دنبال ابزارهایی برای سیاستگذاری بودیم تا اکوسیستم نوآوری را تشویق کنیم. یکی از این ابزارها جایزه است؛ چون در مدیریت، اثری داریم به نام «اثر شما». همانطور که در فوتبال، برای اول شدن، ۲۰ تیم رقابت میکنند، در اینجا نیز رقابت منجر به رشد میشود.» به گفته او جایزه نوآوری اجتماعی ترکیبی از شناسایی، ارزیابی، اثرسنجی و در نهایت، حمایت و اتصال این نوآوریها به شبکه حاکمیتی و نهادهای خصوصی و عمومی کشور است. دبیر علمی جایزه ملی نوآوری اجتماعی با سطحبندی شرکتکنندگان گفت: «در سطح اول نوآوری اجتماعی فردی – افرادی حقیقی که به صورت مستقل در این حوزه فعالیت دارند. سطح دوم مربوط به حوزه نوآوری اجتماعی شرکتی – مدیران و شرکتهای خصوصی فعال در عرصه اجتماعی خواهد بود. همچنین سطح سوم نیز مربوط به نوآوری اجتماعی حکمرانی – نهادها بوده و دستگاههای دولتی و حاکمیتی که در این زمینه فعالیت میکنند، در آن شرکت خواهند کرد.»
سعدآبادی تصریح کرد: «این جایزه در ۴ سطح نوآوری اجتماعی فردی، شرکتی، حکمرانی و در نهایت جمعی و شبکهسازی است. هدف ما رسمیت بخشیدن به تنوع واقعی در نوآوری اجتماعی است. شکل برگزاری جایزه بهصورت خود اظهار، دگر ارزیابی، کمیته ارزیابی و کمیته علمی است. در کمیته علمی در نهایت افراد برگزیده معرفی میشوند.»
او درباره جوایز این دوره هم گفت: «رأی برگزیدگان نهایی، مبلغ 200 میلیون تومان به عنوان جایزه نقدی در نظر گرفته شده است؛ اما اهمیت این جایزه تنها به ارزش مادی آن محدود نمیشود. در صندوق نوآوری اجتماعی، که ریاست هیئت مدیرهاش بر عهده دکتر ترکمانه است، برای ایدههای برتر تا سقف 5 میلیارد تومان تسهیلات حمایتی در نظر گرفتهایم. این تسهیلات با نرخ مناسب و دوره بازپرداخت طولانی ارائه میشود تا برگزیدگان بتوانند پروژههای اجتماعی خود را به شکلی عملیاتی به نتیجه برسانند.» دبیر علمی جایزه نوآوری اجتماعی درباره چالشهای قانونی که در مسیر تحقق نوآوری اجتماعی کشور با آن روبهرو هستیم، گفت: «یکی از دغدغههای جدی فعالان این حوزه، موانع حقوقی و بروکراسی است که گاه مانع پیشرفت ایدهها میشود. ما برای این بخش نیز تمهیداتی در نظر گرفتهایم تا افراد متخصص بتوانند در رفع گرههای قانونی و تسهیل مقررات، به برگزیدگان کمک کنند تا ایدههای خود را مؤثرتر در ساختار حاکمیتی و دستگاههای اجرایی پیش ببرند.»