در پاسخ به عشوه‌های «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در حین رقابت‌های انتخاباتی و چه پس از آغاز به کار دومین دولتش که در آن او به رفاقت و رابطه‌اش با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه می‌نازید، روس‌ها در ظاهر با اظهارات و اقدامات او همراهی نشان می‌دادند. ترامپ در واکنش به این همراهی‌ها ادعا می‌کرد بلافاصله پس از ورود به کاخ سفید به جنگ اوکراین پایان خواهد داد.

با این حال همراهی روس‌ها ظاهری بود؛ زیرا آن‌ها باطن ترامپ را شناخته بودند. همانگونه که ترامپ در باطن به دنبال اهداف دیگری بود و در ظاهر تلاش می‌کرد با اظهارات خود روس‌ها را مهار کرده و به حرکاتشان جهت بدهد، مسکو در ظاهر آرام و در میدان پر آتش با غرب مواجه شد. این نوع تعامل را می‌توان از اتفاقات اوایل ماه جاری میلادی دریافت. تنها اندکی پس از انجام تماس تلفنی میان ترامپ و پوتین، روس‌ها یکی از بزرگ‌ترین عملیات‌های خود را اجرا کردند. 

نکات

در خصوص وضعیت جنگ اوکراین نکاتی وجود دارد که در ادامه آمده‌اند. 
1- در حملات به عمق اوکراین زیرساخت‌های نظامی مانند مراکز ثبت نام سربازان، خوابگاه سربازان، محل ذخیره مهمات، کارخانجات تولید سلاح، زیرساخت‌ها مانند نیروگاه‌های برق و اتصالات کشوری آن هدف قرار می‌گیرند؛ با این حال یکی از اهداف همیشگی که مناقشه برانگیز بوده، محل استقرار افسران ناتو است. 

هدف قرار دادن این مقر‌ها البته دشوارتر از دیگر مراکز است. نیروگاه‌ها و زیرساخت‌های مدنی و نظامی اهدافی ثابت‌ هستند و محل ذخیره مهمات و کارخانجات سلاح نیز قابل تخلیه نیستند، اما هدف‌گیری مقر افسران ناتو به دلیل امکان تخلیه سریع عوامل انسانی، نیازمند سرعت عمل بالایی است. 
اجرای عملیات پرحجم هم در مرحله آمادگی و هم در مرحله اجرا توسط دشمن قابل شناسایی است و صدور هشدار می‌تواند باعث تغییر موقعیت افسران ناتو شود. به همین دلیل روس‌ها باید برای هدف‌گیری دقیق محل حضور افسران در اتاق‌ها و طبقات محل استقرارشان، از سلاح‌های پرسرعت و دقیق که به صورت کم تعداد قابل عبور از پدافند هستند، بهره گیرد. از این رو استفاده از موشک‌های بالستیک پرسرعت برای اصابت سریع و دقیق لازم هستند.

 روس‌ها پس از مدتی وقفه که می‌تواند به دلیل فرصت دادن به مذاکره و یا همراهی با آمریکا طی گفت‌وگو‌ها باشد، شکار افسران ناتو را کاهش داده بودند؛ اما این گزینه بار دیگر به میز مسکو بازگشته است. 

هدف قراردادن افسران ناتو به معنای کشته‌شدن نظامیان و نیرو‌های اطلاعاتی زبده غرب از کشور‌های مختلف است که مناقشه برانگیز به نظر می‌رسد. همچنین هدف قرار دادن آن‌ها که هدایت میدان نبرد و ارتباط میان کشور‌های خود با ارتش اوکراین را در دست دارند، می‌تواند به تضعیف قوای اوکراین در جنگ منجر شود. 
هدف قرار دادن آن‌ها برای روس‌ها از نظر استفاده از سلاح‌های خاص گران‌تر و از نظر عملیات دشوارتر از هدف قراردادن دیگر مواضع در اوکراین است؛ اما از نگاه مسکو این هزینه‌ها دارای ارزش کافی است. 

2- شدت حملات هوایی روسیه به اوکراین از زمان روی کارآمدن ترامپ، در نقاط اوج چندین برابر شده است. تا پیش از ترامپ، بزرگ‌ترین حملات با 130 پهپاد اجرا می‌شد؛ اما در حال حاضر به 740 فروند رسیده که رشدی 6 برابری را نشان می‌دهد. 

ترامپ با پیشنهاد مذاکره روسیه را تطمیع و از طریق اجرای عملیاتی مانند تار عنکبوت به دنبال تهدید این کشور بود تا بتواند توان تهاجمی مسکو را همه جانبه مهار کند. او با مذاکره درصدد مهار اراده روس‌ها و به وسیله عملیات تار عنکبوت به مهار ظرفیت تهاجمی آن‌ها بود، اما نتیجه اوج‌گیری 6 برابری حملات شد. 

گفته می‌شود روس‌ها در سال جاری ظرفیت تولید پهپاد‌های انتحاری خود را که به 100 فروند در روز رسیده به 500 فروند خواهند رساند و اضافه بر تولید، در ظرفیت پرتاب روزانه نیز به زودی خواهند توانست تا روزانه 1000 پهپاد را پرتاب کنند. 

البته باید در نظر داشت، ظرفیت پرتاب روزانه به معنای پرتاب 1000 پهپاد در هر روز نیست به این معنا که در یک هفته، 7 هزار پهپاد پرتاب شوند. شاید روس‌ها در هفته یک یا دو نوبت دست به حملات بزرگ بزنند که منظور قابلیت پرتاب 1000 پهپاد در هر عملیاتی است که طی یک روز اجرا می‌شود. 

درحال حاضر نسبت میان تولید و پرتاب روس‌ها، 1 به 7 است. روس‌ها روزانه 100 پهپاد تولید کرده و ظرفیت پرتاب در عملیات‌های یک روزه آن‌ها 700 فروند است. 
اگر ظرفیت تولید روس‌ها به 500 فروند در روز برسد، این احتمال می‌رود که روس‌ها قادر به پرتاب تا 3500 پهپاد طی یک روز باشند. 
با این وجود باید در نظر داشت که در عملیات‌های روزانه، پرتاب‌ها الزاماً هم‌زمان نیستند. طی آخرین عملیات‌ها که با 500 فروند پرتابه صورت گرفته، مدت عملیات 13 ساعت یا به اندازه یک نیم روز بوده است. 

عدد 13 ساعت نیز به معنای پرتاب در تمام ساعات عملیات نیست، زیرا سرعت پهپاد‌های روسیه به 150 تا 200 کیلومتر بر ساعت می‌رسد که برای طی فاصله از داخل خاک روسیه تا هدف در دورترین نقاط اوکراین، به حداکثر 5 تا 6 ساعت زمان نیاز دارند؛ عددی که نشان می‌دهد در عملیات‌های 13 ساعته، طی 6 ساعت اول پرتاب‌ها صورت می‌گیرند. 
اگر ظرفیت روس‌ها به پرتاب 3500 فروند پهپاد طی عملیات‌های نیم روزه برسد، این مسئله به معنای پیشی گرفتن آن‌ها از ظرفیت پدافندی اوکراین است. 

آن‌ها با پرتاب‌های شبانه، به رنگ سیاه درآوردن بدنه، افزایش سرعت پهپاد‌ها، مقام‌سازی در برابر جنگ الکترونیک و مجهز کردن دسته‌های پهپادی به دستگاه‌های اخلالگر راداری، موفق به بهبود ضریب عبور از سد پدافند شده‌اند و در صورت افزایش شدید تعداد پرتاب‌ها، اوکراینی‌ها که از مقابله با ظرفیت کنونی عقب مانده‌اند، آسمانی گشوده در برابر تهاجم روس‌ها خواهند داشت. در آینده با توسعه پدافندی شاید اوکراینی‌ها قادر به رهگیری 500 تا 1000 پهپاد شوند اما 2500 پهپاد دیگر با عبور از سد پدافندی، اوکراین را به جهنم بدل می‌کنند. 

3- بر روی زمین، ارتش روسیه درحال درهم کوبیدن اوکراین است. این مسئله از چند جهت ناشی می‌شود. برتری توپخانه‌ای روس‌ها حفظ شده و از سوی دیگر، استفاده اوکراینی‌ها از پهپاد‌ها به دلیل جنگ الکترونیک روسیه کاهش یافته است. 
روس‌ها نسبت به ابتدای جنگ که در انطباق با میدان نبرد و تهدیدات جدید آن با سرعت پایین عمل می‌کردند، متناسب‌تر عمل کرده و به سرعت درپی تجهیزات و راهکار‌های غلبه بر تهدیدات گام بر می‌دارند. 

استفاده انبوه از سامانه‌های جنگ الکترونیک زمین پایه برای منحرف کردن پهپاد‌های اوکراینی و بهبود پهپاد‌های ساخت داخل برای مقاومت در برابر اختلال‌های ناتو از جمله این اقدامات هستند. روس‌ها همچنین با پوشش گسترده زره‌های قفسی در تانک‌های خود، بقای آن‌ها را در میدان نبرد بالا برده‌اند. این اتفاقات از تلفات روس‌ها کاسته و به تلفات اوکراینی‌ها افزوده است. دلیل شکست اوکراین در داخل خاک روسیه و خاک خودی، بروز چنین تغییراتی است. 

4- پیشروی روی زمین ادامه دارد و روس‌ها بر پاکسازی استان‌هایی تمرکز کرده‌اند که به طور رسمی آن را در جنگ به خاک خود ملحق کردند. در این مناطق تمرکز اصلی بر دو استان لوهانسک و دونتسک است که بخش اعظم منطقه دونباس را تشکیل می‌دهند. 
بر اساس گزارش مؤسسه مطالعات جنگ (ISW) نیرو‌های روسی از اول نوامبر ۲۰۲۴ تقریباً ۶۱۷ کیلومتر مربع در جهت کوستیانتینیکا و تقریباً ۱۳۹۴ کیلومتر مربع در جهت پوکروفسک پیشروی کرده‌اند؛ به ترتیب به طور متوسط 2.4کیلومتر مربع و 5.5 کیلومتر مربع در روز در 9 ماه گذشته. 

در منطقه دونتسک، نیرو‌های روسی شش شهرک را تصرف کردند؛ سه شهرک در امتداد مرز با منطقه دنیپروپتروفسک، دو شهرک در شمال شرقی پوکروفسک و یک شهرک در شرق کوستیانتینیفکا. 

نیرو‌های روسی دو روستا در نزدیکی مرز روسیه در شرق و شمال شرقی ولیکی بورلوک در منطقه خارکف و یک روستای دیگر در نزدیکی مرز بین‌المللی در منطقه سومی را تصرف کرده‌اند. 
اگر دونباس توسط روس‌ها به طور کامل تصرف شده و امنیت آن تأمین شود، با توجه به میزان بالای روس‌تباران در این استان و بازگشت آوارگانی که در روسیه اسکان یافته‌اند، مسکو این منطقه را تبدیل به یک سرپل مهم در داخل خاک اوکراین خواهد کرد. در این صورت، بخش‌های بزرگ‌تری از جنوب و شرق این کشور در معرض نفوذ نظامیان روس قرار می‌گیرند. 

5- پوتین و زلنسکی هردو به حرف‌های ترامپ در ظاهر گوش نداده و با او وارد چالش شدند. هردو نیز نهایتاً سیاست‌های خود را پیش بردند گرچه آمریکا مزایایی نسبی کسب کرد. این مسئله نشان می‌دهد مقاومت در برابر ترامپ هم‌زمان توسط دو جریان متخاصم نیز اجرایی شده و دولت‌ها به راحتی در برابر تهدیدات او سرخم نمی‌کنند. 

6- در دولت ترامپ کورسک به عنوان یک استان روسیه که بخشی از آن تحت تصرف اوکراین بود، به طور کامل آزاد شد و به طور رسمی اعلام شد که نیرو‌های کره شمالی در این عملیات حضور داشته‌اند. هر دو اتفاق مهم بودند اما آمریکا قادر به ارائه پاسخ مناسب به آن‌ها نشد. 

7- ترامپ اقدامی گازانبری را مدنظر دارد؛ ارسال حجم زیادی سلاح به اوکراین و اعمال تحریم و تعرفه‌های اقتصادی بر روسیه. درباره اثرگذاری تحریم‌ها و تعرفه‌ها بر میدان جنگ تردید وجود دارد. ارسال سلاح به اوکراین نیز احتمالاً بیشتر ارسال سلاح‌های خاص تهاجمی مانند موشک‌های بالستیک تاکتیکی و کروز مدنظر است. 
ترامپ در 14 ژوئیه در دیدار با مارک روته، دبیرکل ناتو، تهدید کرد که اگر ظرف 50 روز آینده صلحی برای پایان دادن به جنگ حاصل نشود، کشورش تعرفه‌های ثانویه «شدید» 100 درصدی را بر شرکای تجاری روسیه اعمال خواهد کرد. 

رئیس جمهور آمریکا همچنین اعلام کرد که ایالات متحده «میلیارد‌ها دلار» تجهیزات و سلاح نظامی به ناتو ارسال خواهد کرد که هزینه آن‌ها را کشور‌های عضو ناتو به آمریکا پرداخت کرده و سپس این تسلیحات را به اوکراین ارسال می‌کنند. 

دبیرکل ناتو در این زمینه گفته است که سازمان تحت مدیریتش مقادیر «عظیمی» تجهیزات نظامی، از جمله پدافند هوایی، موشک و مهمات را در اختیار اوکراین قرار خواهد داد. رئیس جمهور آمریکا تنها در خصوص سامانه‌های دفاع هوایی پاتریوت گفته «17» سامانه به اوکراین به صورت فوری ارسال خواهند شد. 
با این حال او مشخص نکرده که منظورش از 17 مورد، تعداد پرتابگرهاست و یا تعداد آتشبار‌های ارسالی. با توجه به اینکه 17 آتشبار عدد بزرگی است و اوکراین خود خواهان دریافت 10 واحد شده بود، احتمالاً منظور ترامپ 17 پرتابگر است. 

متن کامل این گزارش را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.