در روزگاری که اقتصاد دانشبنیان و تجاریسازی فناوری به کلیدواژهای پرتکرار در ادبیات فناوری کشور تبدیل شده است، دانشگاهها دیگر تنها محل آموزش نیستند، بلکه به مسیری برای شکوفایی ایده، تبدیل دانش به محصول و تسهیل مسیر ورود به بازار تبدیل شدهاند. آنچه امروز در بستر مراکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی رخ میدهد، نمونهای ملموس از همین تغییر پارادایم است؛ جایی که جوانان خلاق و فناوران نوآور، در کنار هم به دنبال ساخت آیندهای متفاوت از مسیر تولید ملی هستند. این تحول تنها محدود به فضای نظری و ایدهپردازی باقی نمانده است؛ بلکه با پشتوانه حمایتهای دانشگاه، دولت و سرمایهگذاران بخش خصوصی، شرکتها توانستهاند به شکل واقعی و ملموسی در بازارهای داخلی و حتی بینالمللی جای خود را باز کنند. مسیر از خلق یک فکر خام و اولیه تا رسیدن به مرحله تولید و عرضه محصول، مسیری پر پیچ و خم است که نیازمند پشتکار، دانش فنی، مدیریت منابع و البته شبکهای قدرتمند از همکاران و مشاوران است.
علاوه بر این، تبادل دانش میان دانشگاه و صنعت در این مراکز به یک چرخه پویا تبدیل شده است. چرخهای که در آن دانشجویان و فارغالتحصیلان با مشاهده و مشارکت در فرایندهای واقعی تولید، تجربه عملی کسب میکنند و در عین حال، نیازهای بازار و صنعت در قالب پروژههای تحقیقاتی و توسعهای به دانشگاه منتقل میشود. این ارتباط دوسویه نه تنها به بهبود کیفیت آموزش دانشگاه کمک میکند، بلکه به رشد اقتصادی و ارتقای جایگاه کشور در عرصه فناوریهای نوین نیز منجر میشود.
در این میان، نقش کارآفرینی دانشجویی نیز برجسته شده است. جوانانی که با انگیزه و اشتیاق به دنبال خلق فرصتهای جدید شغلی هستند و در عین حال، به رشد و توسعه فناوریهای بومی توجه دارند. آنها با استفاده از دانش دانشگاهی و بهرهگیری از امکانات مراکز رشد، توانستهاند گامهای بلند و موفقی در جهت خودکفایی صنعتی و ارتقای کیفیت محصولات داخلی بردارند. در این گزارش به سراغ سه شرکت در حوزه ساخت و تولید رفتهایم که دو شرکت در دل مراکز رشد دانشگاه آزاد مستقر هستند و یک شرکت نیز به عنوان یک شرکت بیرونی با دانشگاه آزاد همکاری دارد. هرکدام از این شرکتها روایتی مستقل از مسیر نوآوری و تولید دارند؛ از طراحی پلتفرمهای هوشمند برای تسهیل زندگی دانشجویی گرفته تا تولید انبوه الکتروپمپهای صنعتی و ورود به عرصه رقابت با برندهای جهانی در حوزه تجهیزات ورزشی که در ادامه از نظر میگذرانید.
دیوار دانشجو؛ بستری برای خرید و فروش کتاب و لوازم با نگاهی فناورانه
شرکت «آگه بستر زحل» شرکتی در حوزه ساخت و تولید است که فعالیتش در حوزه آموزش برنامهنویسی و ساخت اپلیکیشنهای موبایل و وبسایت و موارد مشابه ساخت نرمافزارها و وبسایتها است. محمدحسن مشایخی، مدیرعامل شرکت «آگه بستر زحل» درباره جزئیات و فعالیتهای این شرکت گفت: «این شرکت در مرکز رشد دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی مستقر است و فعالیت خود را از تیرماه سال ۱۴۰۳ آغاز کردهایم. درواقع در همان زمان اقدام به ثبت شرکت کردیم.» او با اشاره به زمینههای فعالیت شرکت افزود: «ما در حوزههای مهندسی کامپیوتر، فناوری اطلاعات، مهندسی برق و مهندسی مکانیک فعال هستیم. پروژههایی که انجام میدهیم، میتواند به صورت ترکیبی یا مجزا در یکی از این سه حوزه تعریف شود.»
مشایخی درباره محصولات شرکت گفت: «در حال حاضر دو محصول اصلی داریم که چندی پیش در نمایشگاه عصر امید ساخت و تولید دانشگاه آزاد تبریز نیز معرفی شدند. محصول اول پلتفرمی به نام «دیوار دانشجو» است که بهصورت وبسایت و اپلیکیشن ارائه شده و این دو به هم متصل هستند. آدرس وبسایت https://divardaneshjo.ir/ است و اپلیکیشن آن نیز از طریق کافه بازار و وبسایت قابل دریافت است.» او در توضیح نحوه کار این پلتفرم ادامه داد: «دانشجویان میتوانند کتابهایی که دیگر به آن نیاز ندارند یا سایر لوازم موردنیاز دانشجویی را در این پلتفرم آگهی کنند تا دانشجویان جدیدتر این کتابها یا لوازم مورد نیاز خود را خریداری کنند. این بستر کاملاً مختص دانشجویان طراحی شده و نوعی نیچمارکت محسوب میشود.»
مشایخی درباره دومین محصول شرکت گفت: «محصول دیگر ما کارت ویزیت هوشمند است که از طریق فناوری NFC و امواج رادیویی با فرکانس 13.56 مگاهرتز اطلاعات را به گوشیهای هوشمند منتقل میکند. اکنون حتی گوشیهای میانرده نیز از این فناوری پشتیبانی میکنند.»
مدیرعامل شرکت آگه بستر زحل تصریح کرد: «با استفاده از این کارت میتوان اطلاعاتی مانند نام، شماره تماس، آدرس وبسایت و... را به گوشی مخاطب منتقل و ذخیره کرد. همچنین ما اپلیکیشنی اختصاصی برای این کارت طراحی کردهایم که اطلاعات کامل شرکت شامل نمونه کارها، تصاویر، شبکههای اجتماعی، توضیحات و... را در قالب پروفایل به مشتری ارائه میدهد.» او در ادامه درباره ترکیب نیروی انسانی شرکت اظهار کرد: «تمام نیروهای ما دانشجویان دانشگاه آزاد هستند. در حال حاضر ۵ نیروی دانشجویی بهعنوان کارآموز در تیم ما فعالیت دارند. در مقطعی نیز ۸ نفر نیرو داشتیم که برخی دوره کارآموزیشان به پایان رسیده است.»
مشایخی در پایان خطاب به مسئولان دانشگاه آزاد گفت: «ما زمان و هزینه زیادی صرف ساخت پلتفرم دیوار دانشجو کردهایم. درخواست ما از مسئولان دانشگاه آزاد این است که با معرفی این پلتفرم به دانشجویان، ما را در توسعه آن یاری کنند. در حال حاضر آگاهی دانشجویان از این پلتفرم پایین است، درحالیکه میتواند در سطح تمام دانشگاههای کشور عملیاتی و مورد استفاده قرار گیرد.»
پنلهای خورشیدی در راهاندازی پمپها
شرکت صنایع نویدموتور یک شرکت دانشبنیان در حوزه ساخت و تولید است که هدفش تولید انواع الکتروموتورهای القائی تک فاز و سه فاز است. سعید فرشی، نماینده واحد طرح و توسعه شرکت صنایع نوید موتور درباره فعالیتهای این شرکت گفت: «شرکت ما تولیدکننده الکتروپمپهای ساختمانی و صنعتی است و فعالیت خود را از سال ۱۳۷۵ آغاز کرده است.» او با اشاره به دامنه محصولات این شرکت افزود: «در حال حاضر محدوده توان تولیدی ما از ۶۰ وات تا ۹۰ وات را شامل میشود. شرکت دارای بیش از ۳۰۰ نفر پرسنل فعال به صورت مستقیم است که در خطوط مختلف تولید مشغول به کار هستند.»
فرشی با تأکید بر کیفیت تولیدات گفت: «تمام محصولات ما ۱۰۰ درصد مورد آزمایشهایی نظیر تست نشتی، تست نویز و تست عملکرد قرار میگیرند. همچنین یک آزمایشگاه تست عملکرد مطابق با استاندارد ISO 17025 در شرکت راهاندازی شده که فرایندهای کنترل کیفی را پشتیبانی میکند.» نماینده واحد طرح و توسعه شرکت صنایع نوید موتور افزود: «واحد ابزارسازی و قالبسازی شرکت نیز به صورت کامل، تمامی قالبها و مدلهای مورد نیاز تولید را در داخل مجموعه طراحی و تولید میکند.» او با اشاره به خدمات پس از فروش خاطرنشان کرد: «ما برای محصولات خود گارانتی تعویض بدون قید و شرط ارائه میدهیم که این موضوع باعث اعتماد بیشتر مشتریان شده است.»
نماینده شرکت صنایع نوید موتور درباره فعالیتهای رسانهای شرکت گفت: «ما صاحب دومین مجله تخصصی پمپ در ایران هستیم که مطالب علمی و فنی در زمینه خرید، انتخاب، تعمیر و عیبیابی پمپها را منتشر میکند. در حال حاضر تنوع محصولات ما به بیش از ۱۰۰۰ مدل مختلف رسیده و تنها در سال گذشته موفق به تولید ۹۰ هزار دستگاه شدهایم. هدفگذاری ما برای سه سال آینده رسیدن به ظرفیت تولید ۱۰۰ هزار دستگاه الکتروپمپ خانگی در تیپهای متنوع است تا نیاز بازار داخلی را به صورت کامل پوشش دهیم.»
فرشی با اشاره به اهمیت توسعه پایدار گفت: «برای دستیابی به تولید در مقیاس میلیونی، چارهای جز ایجاد و توسعه ارتباط مؤثر با واحدهای دانشگاهی نداریم. در همین راستا تلاش کردهایم با اساتید و کارشناسان دانشگاهی مجرب در حوزههای مرتبط همکاری نزدیک داشته باشیم.» او بیان کرد: «هدف ما تنها توسعه بازار نیست، بلکه هدفمان ایفا کردن مسئولیت اجتماعیمان در تأمین آب برای مزارع، خانهها و صنایع است.» نماینده شرکت صنایع نوید موتور همچنین از برنامههای زیستمحیطی شرکت خبر داد و گفت: «در همین راستا در فاز مطالعاتی طرحهایی برای بهرهگیری از پنلهای خورشیدی برای راهاندازی الکتروپمپها داریم که امیدواریم طی ماههای آتی محصولات این حوزه را نیز به بازار عرضه کنیم.»
فرشی در پایان با اشاره به ارتباطات دانشگاهی شرکت تصریح کرد: «ما با دانشگاه آزاد واحد تبریز تفاهمنامه همکاری داریم. همچنین با دانشگاه تبریز، دانشگاه صنعتی تبریز و دانشگاه شهید مدنی آذربایجان نیز در قالب پروژههای تحقیقاتی مشترک همکاری میکنیم.»
پاروهای ایرانی در رقابت با برندهای جهانی
شرکت ایده و اندیشه مدرن یکی از شرکتهای مستقر در مرکز رشد دانشگاه آزاد واحد اسلامشهر است که فعالیت خود را از 5 سال پیش آغاز کرده و حالا در حوزه ساخت و تولید فعال است. کوروش خاتونی، مشاور فروش و روابط عمومی شرکت ایده و اندیشه درباره این شرکت گفت: «شرکت به صورت تخصصی و فوق تخصصی در حوزه تولید قطعات کربن و فولکربن فعالیت میکند و در حال حاضر محصولاتی متنوع در حوزههای مختلف ازجمله قطعات ورزشی، صنعتی و حتی نظامی ارائه میدهد.»
خاتونی درباره محصولات این شرکت توضیح داد: «یکی از محصولات ما لوله کامپوزیتی و کف پای قایق رویینگ است. این محصول به طور کامل از کربن ساخته شده و برای قایقرانی حرفهای طراحی شده است. صنایع مختلف در حال حرکت به سوی استفاده از مواد کربنی هستند؛ چراکه این مواد از نظر وزنی سبکتر، از نظر فرسایش مقاومتر و از نظر دوام عملکرد بالاتری دارند. نمونهای که ما در حال حاضر تولید میکنیم، پاروی رویینگ است که از نظر کیفیت و وزن با برند معتبر استرالیا رقابت میکند.» او با اشاره به عملکرد این محصول گفت: «تفاوت وزنی میان پاروی ما و نمونه خارجی در حدود ۲۰ تا ۵۰ گرم است که طی فرایند آزمون و خطا و بهبود مستمر، توانستهایم به نمونهای سبک و مقاوم دست پیدا کنیم. خوشبختانه تیم ملی رویینگ ایران نیز در حال حاضر از این پارو استفاده میکند و این محصول به تمامی هیئتهای ورزشی استانها نیز ارسال شده است و استاندارد جهانی را دریافت کرده است.»
خاتونی افزود: «از نظر قیمت نیز محصول ما یک مزیت رقابتی جدی دارد. پاروی مشابه خارجی در حدود ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان قیمت دارد، درحالیکه نمونه تولیدی ما بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان به بازار عرضه شده است.» او گفت: «ما قالبگیری اختصاصی قایق رویینگ را نیز در دستور کار قرار دادهایم و این طرح به ثبت رسیده است. با توجه به هزینه بالای ساخت قالب (در حدود ۵۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان)، هر قطعه نیاز به قالب خاص خود دارد، به ویژه در قطعات کربنی که دقت، وزن، ابعاد و استقامت بسیار مهم هستند.» او در پایان با اشاره به لزوم حمایتها تصریح کرد: «خوشبختانه تاکنون برخی حمایتها صورت گرفته و ما توانستهایم این محصول را به مرحله تولید انبوه برسانیم. امیدواریم با حمایت بیشتر دانشگاه آزاد و نهادهای متولی، مسیر توسعه و تجاریسازی این محصولات فناورانه هموارتر شود.»