فرهیختگان: زمانی که رژیم پهلوی امام خمینی را به خاطر نطق طوفانیاش علیه لایحه کاپیتالاسیون بازداشت کرد، جوش و خروشی در جامعه مسلمین اتفاق افتاد که رژیم پهلوی از ترس آنکه مباد زیر دست و پای دوستداران امام له شود، جان امام را به خطر نینداخت. در واکنش به بازداشت این مرجعیت شیعه، علمایی مثل آیتالله نجفی بیانیه صادر کردند و نوشتند: «مادامی که ایشان را صحیح و سالم به دست ما ندهند، دست از اقدام برنمیداریم.» آیتالله بهبهانی بازداشت امام را صراحتاً تعدی به ساحت علمای اعلام مخصوصاً حضرت امام، دانستند. از نیمه خرداد 42 تا خرداد 1404 که رئیسجمهور کاسب آمریکا، رهبر انقلاب، مرجع بزرگ شیعیان را تهدید کرد، بیشتر از نیم قرن میگذرد، اما علمای اسلام به همان شدتی که با بازداشت و تهدید جان امام خمینی و مؤسس نهضت انقلاب اسلامی ایران خشمگین شدند، واکنش نشان دادند، با این تفاوت که این جوش و خروش تنها به علما، مراجع و مردم ایران محدود نماند.
روز گذشته آیتالله مکارم شیرازی، در فتوایی و در پاسخ به تهدید ترامپ، فتوا به محاربه افرادی دادند که رهبر انقلاب را تهدید میکنند و بعد از آن آیتالله نوری همدانی و آیتالله سیستانی هم فتواهایی مشابه صادر کردند. این واکنش با توجه به سابقه تاریخی و شأنیتی که علما در جامعه اسلام دارند، دور از انتظار نبود. مردم ایران پیش از شروع نهضت مشروطه خواهی در ماجرای عمل به فتوای تاریخی تحریم تنباکو که میرزای شیرازی صادر کرده بودند، نیز نشان داده بودند که در اجرای فرامین مرجعیت کوتاهی نخواهند کرد. اما به نظر میرسد، سیاستمداران کمتجربه تیم ترامپ، خوانش دقیقی از تاریخ و هویت ایرانی، اسلامی ندارند که دست به این قمار خطرناک زدهاند.
تهدید جان مرجعیت شیعه منطقه را به آتش میکشد
تجاوزات و ترورها در جنوب لبنان، نتانیاهو را دچار این خطای محاسباتی کرد که میتواند مشابه آن را در تهران و علیه مقامات عالی کشور ایران ابراز کند. به همین خاطر صراحتاً از تهدید مقام عالی کشور گفت. ترامپ رئیسجمهور آمریکا نیز با تصور ایران تضعیفشده از تهدید رهبر معظم انقلاب صحبت کرد. موضوعی که واکنش و خشم گسترده جهان اسلام را به همراه داشت. حزبالله لبنان در بیانیهای در واکنش به تهدید رئیسجمهور آمریکا علیه رهبر انقلاب اعلام کرد «این تهدیدها عواقب وخیمی دارد.»
مرجعیت عالی شیعه در عراق، آیتالله سیستانی در پیامی این تهدید را زمینه به آتش کشیدن منطقه دانستند و نوشتند: «هر اقدام مجرمانهای در این رابطه، منجر به خروج کامل اوضاع از کنترل و بروز هرجومرج گسترده میشود.» پس از آن آیات عظام مکارم شیرازی، جوادی آملی، مظاهری و نوریهمدانی نیز در بیانیههایی این تهدید را محکوم کردند. همین واکنشها باعث شد که رئیسجمهور آمریکا بعد از پیام سوم رهبر انقلاب عقبنشینی کند اما از سر عصبانیت زبان به تهدید بگشاید. اما همان طور که انتظار میرفت، تهدید جان مرجعیت شیعه تنها به همین محکومیت، محدود نخواهد ماند. تا پیش از ادعاهای جدید ترامپ، علما و مراجع، واکنشی برمبنای قواعد فقهی و شرعی به این ادعاهای ترامپ نشان ندادند، اما روز گذشته جمعی از مراجع عظام صراحتاً علیه تهدید رهبر انقلاب فتوا صادر کردند.
آیتالله مکارم شیرازی در بخشی از متن فتوای منتشر شده نوشت: «هر شخص یا رژیمی که برای ضربه به امت اسلامی و حاکمیت آن، رهبری و مرجعیت را تهدید کند یا تعرض نماید، حکم محارب دارد.» و در ادامه هم به این موضوع تأکید کرد که «لازم است مسلمانان، این دشمن را از خطای خود پشیمان کنند و اگر متحمل خسارتی شوند، اجر مجاهد فیسبیلالله را دارند.» آیتالله نوری همدانی نیز به همین موضوع تأکید کرده و نوشتند: «هر تهدید و تعرضی به رهبر انقلاب و مرجعیت شیعه، حکم محارب را دارد.» صدور فتوای محارب علیه تهدیدکنندگان جان مرجعیت شیعه، یعنی صدور حکم اعدام ترامپ و نتانیاهو. جدای از آنکه آیتالله سیستانی هم به این موضوع تأکید کرد که غلطی در این رابطه منطقه را به آتش خواهد کشید، مجموع این موارد نشان میدهد اگر خطایی از آمریکا و نیروی نیابتیشان سر بزند، سرنوشتی بدتر از آنچه در 7 اکتبر 2023 برای آنها رخ داده، در انتظارشان خواهد بود.
خطای محاسباتی که جایگاه رهبر انقلاب را به جهانیان نشان داد
واکنش مراجع شیعه و صدور فتوا علیه رژیم صهیونیستی، نخستوزیرش و رئیسجمهور آمریکا، نشان داد برخلاف تصور و محاسبات صهیونیستها، نه ایران در موقعیت تضعیفشده قرار گرفته و نه اسلام در محجوریت قرار دارد. واکنش گسترده علما و مسلمانان شیعه به این تهدیدها نشان داد جهان اسلام همچنان در واکنش به هتک حرمت علما و مرجعیت شیعه واکنش تند، صریح و قاطع نشان خواهد داد. از این جهت، تهدید رهبر انقلاب توسط ترامپ و نتانیاهو نتایج عکس داشت و زیانهای بیشتری برایشان به همراه داشت. نیمه دی ماه سال 56، هشت روز بعد از سفر کارتر به تهران، روزنامه اطلاعات مقالهای توهینآمیز علیه امام خمینی منتشر کرد. مقالهای که تیر خلاص را به رژیم پهلوی زد و خشم گسترده مردم مسلمان را به همراه داشت و بهانه اصلی تأسیس انقلاب اسلامی ایران را فراهم کرد. ادعاها و تهدیدهای ترامپ نیز شبیه مقاله توهینآمیز روزنامه اطلاعات در دهه 50، نه تنها موجب تضعیف یا تخریب شأنیت رهبر معظم انقلاب نشد، بلکه جامعه مسلمان شیعی را منسجمتر کرد و متقابلاً نشان داد رهبر انقلاب اسلامی در نگاه علما و مردم مسلمان چه جایگاهی دارند.
تهدید ترامپ و واکنش علمای شیعه به این ادعاها به جهان نشان داد که رهبر انقلاب، تنها یک جایگاه سیاسی در ایران نیست، بلکه رهبریت جامعه مسلمان شیعه در جایگاه ولایت فقیه را به عهده دارد. فتوای علما و واکنش آیتالله سیستانی نشان داد تهدید مرجعیت شیعه، صرفاً تهدید یک مقام سیاسی نیست که جامعه مسلمان از کنار آن بگذرد، بلکه هزینه این خطا آنقدر بالاست که میتواند منطقه را برای آمریکاییها با چالشهای جدی مواجه کند. مجموع این واکنشها نشان داد ترامپ و نتانیاهو نه تنها در مورد ایران و معادلاتشان در جنگ مرتکب خطا شده و نهایتاً مجبور به توقف جنگ شدند، بلکه تهدید رئیسجمهور آمریکا خطای دیگری است که ادامه اشتباهات آنها، برایشان هزینههایی به همراه خواهد داشت که دیگر با درخواست پایان و توقف جنگ، ختم نخواهد شد؛ علاوه برآنکه ترامپ و نتانیاهو دیگر در امان نخواهند بود، هزینه خطاهای آنها فشارهای بینالمللی و واکنش شدید رقبای آنها را به همراه خواهد داشت که به حیات سیاسیشان هم پایان خواهد داد.
دیگر مطالب مرتبط را در پیوندهای زیر بخوانید:
- حجتالاسلام احمد رهدار در گفتوگو با «فرهیختگان»: حماقت صهیونیستها جهان اسلام را منسجم کرد
- یادداشت حجتالاسلام احسان عبادی، پژوهشگر حوزوی: فتوای صیانت از ولایت