فرهیختگان: بیانات روز گذشته آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نقشه‌راهی جامع برای تعامل مجلس با دولت ارائه می‌دهد. محور‌های اصلی این بیانات شامل تعامل سازنده، کاهش احضار‌ها و سؤالات غیرضروری، محدودکردن تحقیق و تفحص‌ها به موارد ضروری، حفظ شاکله لوایح اقتصادی، حفظ انسجام ملی، پرهیز از اختلاف‌افکنی، پیگیری سیاست‌های کلی نظام، حمایت از مواضع عزتمندانه دولت در سیاست خارجی و اتخاذ مشی انقلابی در تصمیم‌گیری‌هاست. این نکات نه‌تنها به تقویت همکاری بین قوا کمک می‌کند، بلکه جایگاه مجلس را به‌عنوان نهادی انقلابی، عدالت‌محور و حامی منافع ملی حفظ می‌کند و نمایندگان مجلس با عمل به این توصیه‌ها می‌توانند نقش مؤثری در پیشبرد اهداف نظام و حل مشکلات مردم ایفا کنند. 

1- تأکید بر تعامل سازندۀ مجلس با دولت جدید

یکی از محور‌های اصلی بیانات رهبر انقلاب، توصیه اکید به تعامل سازنده مجلس با دولت جدید بود. ایشان موفقیت دولت جدید را موفقیت کل نظام و ملت دانستند و بر لزوم همکاری مسئولانه و هم‌افزا بین قوا تأکید کردند. این تعامل سازنده به معنای هم‌راستا شدن مجلس و دولت در جهت تحقق مصالح کشور و حل مشکلات مردم است. رهبر انقلاب فرمودند: «توصیه موکد من تعامل سازنده مجلس با دولت جدید است. موفقیت رئیس‌جمهور و دولت جدید، موفقیت همه ما است.» این گزاره نشان‌دهنده اهمیت وحدت و هم‌افزایی بین قوا برای پیشبرد اهداف نظام است. 

ایشان با اشاره به هم‌زمانی آغاز به کار مجلس دوازدهم با شروع برنامه هفتم توسعه، این مقطع را فرصتی مغتنم برای همکاری مجلس و دولت در پیگیری جدی این برنامه دانستند. رهبر انقلاب از عدم تحقق مطلوب برنامه‌های توسعه‌ای پیشین ابراز ناخرسندی کردند و تأکید داشتند که حداقل 90 درصد برنامه هفتم باید محقق شود. این امر مستلزم تأمین قوانین و مقررات موردنیاز برای اجرای برنامه توسط مجلس است. به این ترتیب، مجلس باید با وضع قوانین مناسب و نظارت دقیق، زمینه اجرای مؤثر برنامه‌های دولت را فراهم کند. 

2- پرهیز از احضار‌های غیرضروری و سؤالات متعدد از دولتی‌ها

یکی از نکات مصداقی مطرح‌شده توسط رهبر انقلاب، لزوم کاهش احضار مسئولان دولتی به مجلس و کاستن از سؤالات متعدد از آن‌ها بود. ایشان این موضوع را به‌عنوان یکی از مصادیق همکاری مجلس با دولت برشمردند و فرمودند: «یکی از مصادیق همکاری مجلس با دولت کاهش احضار مسئولان دولتی به مجلس و کاهش سؤال از آنهاست. در این موارد و همچنین در تحقیق و تفحص‌ها باید به حداقل اکتفا شود.» به‌نوعی مجلس باید از مشغول کردن غیرضروری دولت با سؤالات و احضار‌های مکرر پرهیز کند، زیرا این اقدامات می‌تواند تمرکز دولت را از اجرای وظایف اصلی خود منحرف سازد. رهبر انقلاب با تأکید بر حق قانونی مجلس برای سؤال و احضار وزرا یا انجام تحقیق و تفحص، خاطرنشان کردند که این اقدامات باید صرفاً در موارد ضروری و بر اساس گزارش‌های رسمی و معتبر انجام شود. این رویکرد به حفظ وقت و انرژی دولت برای تمرکز بر حل مشکلات مردم کمک می‌کند. 

3- محدود کردن تحقیق و تفحص‌ها به موارد ضروری

رهبر انقلاب در ادامه به موضوع تحقیق و تفحص اشاره کردند و تأکید داشتند که این ابزار نظارتی نیز باید به حداقل و موارد کاملاً ضروری محدود شود. ایشان فرمودند: «در اقدامات نظارتی فقط به موارد ضروری و لازم اکتفا کنید.» توصیه‌ای که نشان‌دهنده ضرورت استفاده هوشمندانه و هدفمند از ابزار‌های نظارتی مجلس است تا ضمن حفظ نقش نظارتی از ایجاد اختلال در عملکرد دستگاه‌های اجرایی جلوگیری شود. تحقیق و تفحص‌های غیرضروری می‌تواند به تضعیف روحیه همکاری بین مجلس و دولت منجر شود و بار اضافی بر دوش دستگاه‌های اجرایی قرار دهد. 

4- حفظ شاکلۀ لوایح اقتصادی و بودجه

یکی دیگر از نکات کلیدی در بیانات رهبر انقلاب، تأکید بر حفظ شاکله لوایح اقتصادی و به‌ویژه لایحه بودجه بود. ایشان دست‌کاری بیش‌ازحد لوایح اقتصادی در مجلس را باعث ازبین‌رفتن ساختار و انسجام آن‌ها دانستند و فرمودند: «دست‌کاری زیاد لوایح اقتصادی در مجلس باعث ازبین‌رفتن شاکله آن‌ها می‌شود. شاکله لایحه بودجه نیز باید محفوظ بماند.» موضوعی که یادآور می‌شود مجلس باید ضمن اعمال اصلاحات لازم برای رفع ایراد‌های لوایح دولت، از تغییرات گسترده‌ای که ماهیت و اهداف اصلی این لوایح را مخدوش می‌کند، اجتناب کند. 

رهبر انقلاب همچنین به پرهیز از واردکردن منابع و درآمد‌های غیرواقعی و غیرقابل‌تحقق در بودجه تأکید کردند. در سال‌های گذشته بار‌ها بر لزوم واقع‌بینی در قانون‌گذاری و بودجه‌ریزی تأکید شده است تا از ایجاد انتظارات غیرواقعی یا فشار بیش از حد بر دولت جلوگیری شود. این رویکرد به هماهنگی بیشتر بین مجلس و دولت در تنظیم بودجه‌ای واقع‌بینانه و قابل‌اجرا کمک می‌کند. 

5- هماهنگی و انسجام ملی در مسائل اساسی

رهبر انقلاب در ادامه بر لزوم حفظ انسجام ملی و شنیده‌شدن صدای واحد از ارکان کشور در مسائل اساسی تأکید کردند. ایشان فرمودند: «همچنان که مکرر گفته‌ایم از کشور در مسائل اساسی باید صدای واحد بیرون بیاید و ملت و مجموعه سیاسی و مدیریتی کشور همچون ید واحده باشند.» این نکته به‌ویژه در زمینه تعامل مجلس با دولت اهمیت دارد، زیرا اختلافات علنی و تبدیل‌شدن مجلس به ابزار انعکاس اختلافات می‌تواند به تضعیف انسجام ملی و ایجاد تشنج در افکار عمومی منجر شود. 

ایشان با اشاره به تجربه‌های گذشته که در برخی دوره‌ها اختلافات قوا به فضای عمومی کشیده می‌شد، از وجود همگرایی نسبی بین قوای کنونی ابراز رضایت کردند و توصیه کردند که این همگرایی حفظ شود. رهبر انقلاب هماهنگی و جلسات مشترک رؤسای قوا را زمینه‌ای مناسب برای حل مسائل کشور دانستند و خواستار جلوگیری از جبهه‌بندی‌های سیاسی و تبدیل‌شدن مجلس به تریبونی برای اختلاف‌افکنی شدند. 

6- پرهیز از اختلاف‌افکنی و حفظ آرامش عمومی

رهبر انقلاب با تأکید بر تأثیر سخنان و اقدامات نمایندگان بر فضای عمومی، آن‌ها را به پرهیز از اظهاراتی که باعث تشنج و اختلاف می‌شود، فراخواندند. ایشان فرمودند: «سخنی که از منبر مجلس بیان می‌کنید باید امیدبخش و آرامش‌آفرین باشد.» این توصیه نشان‌دهنده مسئولیت سنگین نمایندگان در حفظ امنیت روانی مردم و جلوگیری از ایجاد تنش‌های غیرضروری است. 

ایشان با اشاره به اینکه مجلس کنونی برخلاف برخی دوره‌های گذشته، کمتر اختلاف‌برانگیز است و تا حد زیادی آرامش‌بخش عمل می‌کند، بر تداوم این رویکرد تأکید کردند. این موضوع به‌ویژه در تعامل با دولت اهمیت دارد؛ زیرا اظهارات تند یا انتقاد‌های غیرسازنده می‌تواند به تضعیف روحیه همکاری بین قوا و کاهش اعتماد عمومی منجر شود. 

7- پیگیری سیاست‌های کلی نظام و برنامۀ هفتم توسعه

رهبر انقلاب در بخش دیگری از سخنان خود، بر لزوم همکاری مجلس با دولت در اجرای سیاست‌های کلی نظام و به‌ویژه برنامه هفتم توسعه تأکید کردند. ایشان برنامه هفتم را محور مشترک فعالیت‌های مجلس و دولت دانستند و خواستار پیگیری مجدانه آن شدند. این همکاری شامل وضع قوانین لازم برای اجرای برنامه و نظارت بر حسن اجرای آن است. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نیز در سخنان خود بر این نکته تأکید کرد و گفت: «نقطه اتکا و محور مشترک مجلس دوازدهم و دولت چهاردهم، تأکید بر اجرای سیاست‌های کلی نظام به‌ویژه قانون برنامه هفتم توسعه است.» رهبر انقلاب بر تقویت همکاری مجلس با دولت در اجرای سیاست‌های کلی نظام تأکید کردند و فرمودند: «همکاری با دولت باید هدفمند و در راستای آرمان‌های انقلاب باشد.» ایشان خواستار هماهنگی در اجرای برنامه هفتم توسعه شدند تا با قوانین دقیق و نظارت مسئولانه، مشکلات معیشتی مردم کاهش یابد. همچنین بر پرهیز از حاشیه‌سازی و تمرکز بر اولویت‌هایی مانند معیشت، مسکن و اشتغال تأکید کردند و افزودند: «مجلس با قانون‌گذاری هوشمند، دولت را در حل مشکلات یاری کند.» این همکاری، انسجام ملی را تقویت کرده و موفقیت نظام را تضمین می‌کند. 

8- حمایت از مواضع عزتمندانه دولت در سیاست خارجی

رهبر انقلاب به نقش مجلس در حمایت از مواضع عزتمندانه دولت در سیاست خارجی اشاره کردند و قانون اقدام راهبردی را نمونه‌ای موفق از حضور مؤثر مجلس در مسائل بین‌المللی دانستند. ایشان فرمودند: «یک نمونه خوب از حضور مجلس در مسائل سیاسی و بین‌المللی قانون اقدام راهبردی است.» این قانون که به صیانت از منافع ملی در مذاکرات هسته‌ای کمک کرد، نشان‌دهنده نقش مثبت مجلس در تقویت جایگاه دولت در عرصه دیپلماسی است. این حمایت باید با حفظ استقلال مجلس و بدون دخالت در امور اجرایی دولت ادامه یابد. 

9- مشی انقلابی در تعامل با دولت

رهبر انقلاب با تأکید بر ضرورت مشی انقلابی در عملکرد مجلس، این مشی را به معنای حرکت در مسیر آرمان‌های انقلاب، شجاعت در بیان عقاید درست و محترمانه و پرهیز از دخالت‌دادن اغراض شخصی و سلایق سیاسی در تصمیم‌گیری‌ها تعریف کردند. ایشان فرمودند: «انقلابی‌گری فقط سروصدا کردن نیست... باید در پی جلب رضای الهی باشیم و مواضع انقلاب را قاطعانه و با شجاعت بیان و در تصمیم‌گیری‌ها دنبال کنیم.» این مشی انقلابی در تعامل با دولت حاکی از حمایت از اقدامات دولت در راستای آرمان‌های انقلاب و نقد «سازنده و محترمانه» در صورت بروز تخطی است. 

10- نظارت مسئولانه و هوشمندانه

رهبر انقلاب بر نقش نظارتی مجلس تأکید کردند، اما خواستار نظارت مسئولانه و بدون افراط‌وتفریط شدند. ایشان نظارت را یکی از وظایف اصلی مجلس دانستند، اما تأکید کردند که این نظارت باید هدفمند، مبتنی بر گزارش‌های معتبر و در راستای بهبود عملکرد دولت باشد. این رویکرد نظارتی به تقویت همکاری بین مجلس و دولت کمک کرده و از تبدیل نظارت به ابزاری برای اختلاف‌افکنی جلوگیری می‌کند.