دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز این روزها میزبان رویداد ملی عصر امید است که برای هشتمین بار و با محوریت شبکه ساخت و تولید برگزار میشود. در عصر امید «ساخت و تولید و فناوریهای صنعتی» دستاوردهای 80 شرکت از 40 واحد دانشگاهی و 19 استان ارائه شده است. صنعتگران آذربایجانشرقی در این دوره از رویداد نقش چشمگیری ایفا میکنند. «فرهیختگان» در دومین روز برگزاری این رویداد به سراغ برخی از فناوران حاضر در رویداد رفته، از محصولات تولیدیشان سؤال کرده و پای حرفها و خواستههایشان نشسته که در ادامه از نظر میگذرانید.
تولید جکهای صنعتی در کارگاه مهندسی معکوس تهران شرق
دانشگاه آزاد واحد تهرانشرق با راهاندازی یک کارگاه مهندسی معکوس و ساخت قطعات صنعتی، توانسته جکهای پنوماتیک و هیدرولیک معدنی در ایران را تولید کند.
شکوه رشوند، مدیرکل پژوهش دانشگاه آزاد واحد تهران شرق با اشاره به فعالیتهای شاخص کارگاه مهندسی معکوس در این واحد دانشگاهی گفت: «ما برای نخستینبار در ایران توانستهایم جکهای پنوماتیک و هیدرولیک معدنی را تولید کنیم؛ محصولاتی که تا پیش از این، کاملاً در فهرست اقلام تحریمی قرار داشتند. این تولیدات نقشی مؤثر در جلوگیری از خروج ارز و تأمین نیاز صنایع معدنی کشور ایفا میکنند.» او ادامه داد: «در حال حاضر با مجموعههای صنعتی معتبری مانند شرکت زغالسنگ پرورده طبس همکاری داریم و این آمادگی را داریم که هر نوع قطعه مورد نیاز صنعت کشور را باکیفیت بالا و قیمت رقابتی تولید کنیم، همچنین قطعات تولیدی ما قابلیت تست و ارزیابی در آزمایشگاههای معتبر را دارند.» رشوند تأکید کرد: «هدف ما کسب درآمد نیست؛ بهعنوان یک مجموعه دانشگاهی، به دنبال سودآوری نیستیم، بلکه میخواهیم حلقه مفقوده میان دانشگاه و صنعت را پر کنیم. تمام اعضای این تیم، از ریاست واحد تا کارشناسان فنی، با نگاه مسئولانه و علمی وارد میدان شدهاند تا نشان دهیم دانشگاه میتواند شریک قابل اتکایی برای صنعت باشد.» او اضافه کرد: «در کارگاه مهندسی معکوس واحد تهران شرق، تنوع بالایی از قطعات صنعتی تولید میشود، ازجمله این قطعات میتوان به اجزای صفحه کلاچ، دیسک و جکهای صنعتی بیل مکانیکی اشاره کرد. محصولات ما کاملاً قابلرقابت با نمونههای خارجی هستند، اما درعینحال تولید آنها در یک واحد دانشگاهی انجام میشود، جایی که تمرکز بر فناوری، نوآوری و خدمت به کشور است، نه کسب سود.» مدیرکل پژوهش دانشگاه آزاد واحد تهران شرق در پایان گفت: «انتظار داریم همانطور که واحدها مأموریتگرا تعریف شدهاند، حمایت هدفمند نیز صورت بگیرد تا بتوانیم در نمایشگاههای بینالمللی مطرح شویم و قدرت تولید داخلی را به نمایش بگذاریم. در حال حاضر اولویت ما بازار داخل است. هنوز صنعت کشور برای خرید از یک واحد آکادمیک کمی تردید دارد. ابتدا باید این اعتماد را در داخل ایجاد کنیم اما در آینده، اگر این مسیر هموار شود، بدون شک به صادرات نیز فکر خواهیم کرد.»
احیای سنگآهن با کمترین آلودگی زیستمحیطی
شرکت کیمیا صنعت هارپاک مجموعهای نوآور است که با طراحی و ساخت تجهیزات بومی در صنعت احیای سنگآهن و ریختهگری، گامهای بلندی برای کاهش هزینه تولید و حل معضلات زیستمحیطی برداشته است. در حال حاضر شرکتهای زیرمجموعه هارپاک در مناطق مختلف استان کرمان مستقرند. کیمیا صنعت در زرند، تحت پوشش مرکز رشد رفسنجان و سرای نوآوری سیرجان فعالیت دارد. قرار است واحد R&D آن به رفسنجان منتقل شود، کارخانه در سیرجان مستقر شود و شرکتهای پیشرو فولاد به ترتیب در سیرجان و زرند توسعه پیدا کنند.
سعید صارمی، مدیرعامل این مجموعه است. او در معرفی ساختار گروه صنعتی هارپاک گفت: «این گروه متشکل از شرکتهای کیمیا صنعت هارپاک (بهعنوان شرکت مادرتخصصی)، پیشرو فولاد زرند است. تمرکز ما روی تولید آهن اسفنجی، طراحی ماشینآلات و همچنین راهکارهای نوین در ریختهگری صنعتی است. شرکت کیمیا صنعت که در سال ۱۳۸۷ تأسیس شد، محور اصلی توسعه فناوری و طراحی ماشینآلات ما به شمار میرود.»
او افزود: «از سال ۱۴۰۰ تمرکز ویژهای بر طراحی و ساخت کوره احیای سنگآهن در منطقه کرمان داشتیم که درنهایت منجر به طراحی سیستم اختصاصی ما تحت عنوان کوره هارپ شد. در حال حاضر، تکنولوژی غالب در کشور، کورههای MIDREX است که با وجود کیفیت و مصرف مناسب، نیاز به سرمایهگذاری کلان دارد. همچنین کورههای چینی تونلی و گردان که پیشتر وارد کشور شدند، مشکلاتی ازجمله آلودگی زیستمحیطی، مصرف بالای گاز و آب دارند و برخی کارخانهها به همین دلیل تعطیل شدهاند. کورهای که ما طراحی کردهایم، با مصرف انرژی کمتر، آلودگی زیستمحیطی نزدیک به صفر و هزینه سرمایهگذاری یکسوم میدرکس، انقلابی در این حوزه به شمار میآید. سیستم بسته آن، اجازه خروج هیچگونه آلایندهای را نمیدهد و حتی گازهای دفعشده در داخل سیستم، بازیافت و به مواد اولیه مفید تبدیل میشوند. احتمال بالایی وجود دارد که این کوره، از سوی کارشناسان محیطزیست در رده یک زیستمحیطی قرار بگیرد.»
صارمی اضافه کرد: «ما دستگاهی در زمینه قالبگیری پوستهای طراحی کردهایم که مصرف ماسه سیلیسی را تا حد زیادی کاهش میدهد. برخلاف روشهای سنتی مانند CO₂ و ماسه تر که کیفیت مطلوبی ندارند و ضایعات ریختهگری در آنها بین ۶ تا ۸ درصد است، در سیستم ما میزان ضایعات به زیر یک درصد رسیده که حتی از استاندارد جهانی (۳ درصد) پایینتر است.» او تأکید کرد: «در آینده، صنعت ریختهگری با بحران نیروی انسانی و هزینههای بالا مواجه خواهد شد. ما زودتر از بقیه این بحران را تشخیص دادیم و دستگاهی طراحی کردیم که هم کیفیت تولید را بالا میبرد و هم وابستگی به نیروی انسانی را کاهش میدهد.» صارمی در پایان گفت: «دستگاه پایلوت ما برای کوره احیای سنگآهن آماده است، اما برای اجرای کامل آن نیاز به جذب سرمایهگذار داریم. بسیاری از فعالان صنعت اعلام آمادگی کردهاند، ولی منتظر ساختهشدن پایلوت هستند. حمایت سرمایهگذاران و نهادهای علمی مانند دانشگاه آزاد میتواند این پروژه را به مرحله صنعتیسازی و صادرات برساند.»
متن کامل گزارش سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.