فرهیختگان: در روزهای گذشته سه اپراتور تلفن همراه کشور در نامهای اعلام کردهاند با استناد به مصوبات قانونی تصمیم گرفتهاند طبق مصوبات قانونی، تعرفه اینترنت همراه را اصلاح کنند. مدیران عامل همراه اول، ایرانسل و رایتل در این نامه که در آن به فشار اقتصادی ناشی از پایین بودن قیمت اینترنت اشاره داشتهاند، با اشاره به شرایط اقتصادی کسبوکارها و افزایش نرخ دلار و تداوم تورم، خطاب به رگولاتوری اعلام کردهاند تا هفته آینده بستههای جدید اینترنتی ارائه میدهند که ۷۵ درصد نسبت به قیمتهای فعلی تغییر خواهند کرد. این نامه با مخالفت مجلسیها روبهرو شده و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورا به رسانهها گفته است مجلس با هر گونه افزایش قیمت مخالف است.
مصطفی پوردهقان میگوید ما هم قبول داریم که تورم و گرانیها منجر شده تا هزینه خرید و نگهداری تجهیزات و امکانات اپراتورها افزایش یابد و از نظر مالی در وضعیت خوبی قرار ندارند، اما این میزان افزایش تعرفهها واقعاً متناسب با وضعیت فعلی نیست. گرچه نمیتوان آثار و تبعات تورم، تحریمها و همچنین قیمتگذاری دستوری دولت در ایجاد ضرر و زیان برای اپراتورها را انکار کرد، اما بعید است دولت و مجلس اجازه شوک افزایش 75 درصدی تعرفهها را به اپراتورها بدهند.
گزارش پیش رو نکات قابل تأملی دارد؛ ازجمله اینکه به واسطه سهامداری و همچنین حقوق قانونی، سالانه حول و حوش 50 درصد از درآمد عملیاتی اپراتورها به جیب دولت واریز میشود، عددی که میتوانست صرف بهبود زیرساختها و کیفیت ارائه اینترنت در کشور شود اما دولت ترجیح میدهد این ارقام را صرف بودجه جاری کند.
قیمت بستهها چقدر میشود؟
روز دوشنبه بود که خبری مبنی بر درخواست اپراتورهای همراه اول، ایرانسل و رایتل برای افزایش قیمت اینترنت تا 75 درصد سروصدا به پا کرد. این اپراتورها در نامهای خطاب به رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، با اشاره به فشارهای اقتصادی ناشی از افزایش نرخ ارز، تورم و تحریمها، خواستار بازنگری در نرخگذاری خدمات اینترنت شدهاند. اگرچه هنوز واکنش رسمی دولت و مجلس به این درخواست اعلام نشده، اما ابعاد این افزایش قیمت، بهویژه در شرایط اقتصادی کنونی، با انتقادهایی از سوی کارشناسان و کاربران همراه بوده است.
در گزارش پیش رو به بررسی نرخ 20 بسته اینترنتی اپراتورهای همراه اول و ایرانسل و قیمت احتمالی آنها پس از افزایش 75 درصدی و با احتساب مالیات پرداخته شده است. بررسی دادههای محاسبهشده نشان میدهد قیمت اینترنت همراه اول یکماهه یک گیگابایتی از حدود 15 به حوالی 27 هزار تومان میرسد و این عدد در بسته 7 گیگابایتی از 38 هزار تومان به 73 هزار تومان افزایش پیدا خواهد کرد.
این عدد در بسته 4 ماهه این اپراتور نیز از 83 هزار تومان به حدود 160 هزار تومان خواهد رسید. بسته یک هفته 6 گیگابایتی نیز از 26 هزار تومان، بیش از 50 هزار تومان قیمتگذاری خواهد شد. عدد بسته یکماهه ایرانسل نیز در بسته 1 گیگابایتی از بیش از هزار تومان به بالغ بر 27 هزار تومان افزایش پیدا خواهد کرد. بسته 15 روزه این اپراتور با 5 گیگ حجم نیز از 24 هزار تومان به حدود 46 هزار تومان خواهد رسید.
قابل توجه است که با توجه به نزدیک بودن قیمت بستههای هر دو اپراتور افزایش 75 درصدی تقریبا تأثیری مشابه روی هر دوی آنها خواهد گذاشت. بر این اساس قیمت بستههای پیشنهادی نیز افزایش چشمگیری خواهد یافت؛ به این ترتیب برای مثال قیمت بسته پیشنهادی یکماهه 60 گیگابایتی ایرانسل که در حال حاضر حدود 280 هزار تومان به فروش میرسد، به حدود 480 هزار تومان خواهد رسید.
52 درصد از درآمد ایرانسل به جیب دولت میرود!
شرکت ایرانسل با این استدلال که بورسی نیست، اطلاعات صورت مالی خود را منتشر نمیکند اما چند سالی است که سالانه گزارشی تحت عنوان «گزارش پایداری» را منتشر میکند. آخرین گزارش پایداری مربوط به عملکرد سال 1402 است. براساس گزارش ایرانسل، این شرکت در سال 1402 حدود 37.8 همت درآمد عملیاتی داشته که 52 درصد از آن را در قالب حقوق دولتی، بیمه و مالیات به حساب دولت و شرکتهای زیرمجموعه آن پرداخت کرده است. از این 52 درصد، حدود 45 درصد از آن مربوط به مالیات، سهم دولت، سهم هزینه خدمات عمومی الزامی (USO) و سهم سازمان تنظیم مقررات (CRA) بوده و 7 درصد مابقی نیز مربوط به سهم شرکت ارتباطات زیرساخت، عوارض گمرکی، سهم شهرداری و بیمه است.
طبق گزارش شرکت ایرانسل، این شرکت از حدود 37.8 همت از درآمد عملیاتی خود در سال 1402، مبلغ 19 هزار و 629 میلیارد تومان را به دولت و نهادهای عمومی (زیرساخت، گمرک، شهرداری و بیمه) پرداخت کرده است. از آن مبلغ، 4.3 همت درآمد مالیاتی واریزی به حساب سازمان امور مالیاتی بوده، 10.2 همت مربوط به سهم 28.1 درصدی دولت از درآمد اپراتور بوده، نزدیک به 1.9 همت مربوط به سهم 7 درصد هزینه خدمات عمومی الزامی (USO) است و همچنین بیش از 2.9 همت نیز مربوط به پرداختیهای ایرانسل به شرکت ارتباطات زیرساخت، گمرک، شهرداری و بیمه است. طبق آنچه در جدول آمده، پرداختیهای ایرانسل به دولت و نهادهای عمومی از 45 میلیارد تومان در سال 1385 به 1.3 همت تا سال 1390، به 5.2 همت تا سال 1397، به حدود 6.9 همت تا سال 1400، 11.9 همت تا سال 1401 و 19.6 همت در سال 1402 رسیده است.
شرکت ایرانسل در «گزارش پایداری» سال 1402 خود میگوید در سال ۱۴۰۲ حدود ۵۲ درصد از کل درآمد ایرانسل در قالب مالیات، سهم CRA، عوارض شهرداری، گمرک، بیمه و... به دستگاههای دولتی و نهادهای عمومی پرداخت شده است.
سهم 44 درصدی دولت از درآمدهای همراه اول
برخلاف ایرانسل که در گزارش پایداری خود اشاره بسیار محدودی به جزئیات درآمد و هزینه خود میکند، همراه اول شرکت بورسی بوده و به صورت ماهانه آمار عملکرد و به صورت فصلی و سالانه صورت مالی خود را با ریز جزئیات در سامانه کدال منتشر میکند. براساس گزارش همراه اول، در سال 1403 درآمد عملیاتی این شرکت حدود 73 هزار و 864 میلیارد تومان بوده که رشد بیش از 41.2 درصدی داشته است.
گرچه همراه اول در صورت مالی خود جزئیات درآمد و هزینهها را اعلام نکرده (صورت حسابرسی شده هنوز منتشر نشده)، اما براساس گزارش ماهانه، این شرکت در سال 1403 حدود 67 هزار و 943 میلیارد تومان درآمد داشته که حدود 92 درصد از آن مربوط به درآمد سرویسهای ارتباطی شامل مکالمه، پیام کوتاه، اینترنت و پیامک انبوه بوده. حدود یک درصد از آن مربوط به درآمد دفاتر خدماتی، آوای انتظار، هواداری و سایر و درآمد فروش خطوط جدید و 7.4 درصد مابقی مربوط به درآمد استفاده از امکانات شبکه توسط سایر شرکتهای تلفن همراه (اتصال متقابل) است.
اما همچون ایرانسل، گزارشهای صورت مالی همراه اول نیز نشان میدهد حدود 44 درصد از درآمدهای عملیاتی این شرکت عاید دولت و نهادهای عمومی میشود. برای مثال در سال 1403 از درآمد عملیاتی تلفیقی همراه اول که 73 هزار و 864 میلیارد تومان بوده، 32 هزار و 247 میلیارد تومان از آن مستقیما به جیب دولت و نهادهای عمومی میرود. این رقم شامل 20 هزار و 613 میلیارد تومان حقالسهم دولت، 2.7 همت سهم شرکت ارتباطات زیرساخت و 8.9 همت نیز مربوط به مالیات و سایر واریزیهای همراه اول به شرکتهای بیمه، گمرک، سازمان مالیاتی و شهرداریهاست.
