«شکاف بین تئوری و عمل» همان دلیلی است که بسیاری از صاحبان صنایع را از اعتماد به دانشگاه‌ها باز می‌دارد زیرا آن‌ها گمان می‌کنند تحقیقات دانشگاهی ممکن است همیشه مستقیماً به نوآوری‌های کاربردی یا سودآور تبدیل نشود. در این میان مدت‌زمان زیادی می‌شود که مسئولان آموزش عالی کشور تلاش می‌کنند تا این شکاف را به نحوی از بین ببرند و اعتماد صنایع را به‌اصطلاح جذب کنند؛ اما آمار حضور دانشجویان در صنایع و تعداد پروژه‌هایی که از سوی آن‌ها به دانشگاه‌ها سپرده می‌شود نشان می‌دهد که نه‌تنها این شکاف از بین نرفته بلکه هنوز راه بسیاری برای اعتماد صنایع به دانشگاه‌ها وجود دارد. دانشگاه آزاد اما جزء دانشگاه‌هایی محسوب می‌شود که مدتی است راه ارتباط با صنایع را از طرق مختلف دنبال می‌کند، تا جایی که حتی توانسته پای صنایع بزرگ را به رویداد‌های خود باز کند. برخی از این رویداد‌ها با عنوان‌های صدرا و عصر امید شناخته می‌شوند. سابقه برگزاری رویداد عصر امید دانشگاه آزاد به خردادماه سال 1401 بازمی‌گردد. همان زمان که هزار گروه پژوهشی و زیرساخت هزار ایده و استارتاپ، هزار شرکت فناور و خلاق از دانشگاه آزاد در نمایشگاهی گردهم آمدند و آنچه در دانشگاه آزاد طی ۴۰ سال به بلوغ رسیده بود در مصلای تهران در معرض نمایش قرار گرفت. بعد از آن زمان تصمیم گرفته شد رویداد‌های عصر امید به شکل استانی برگزار شود و هر استان متولی برگزاری یک عصر امید در یک حوزه خاص باشد. از آن زمان تاکنون 7 رویداد عصر امید برگزار شده است و حالا قرار است استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز میزبان برگزاری هشتمین رویداد باشد. رویدادی که با عنوان ساخت و تولید و نوسازی صنعتی میزبان 100 شرکت از داخل و خارج دانشگاه خواهد بود. در این گزارش با آرش رنجبران، رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی به گفت‌وگو نشسته و از جزئیات این رویداد پرسیده‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.

هدف از برگزاری رویداد عصر امید در دانشگاه آزاد اسلامی چیست و ارزیابی شما از رویداد‌های پیشین چگونه است؟
هدف اصلی از برگزاری این رویداد، همان گونه که از نام آن پیداست، ایجاد امید در جامعه است. این مهم با توجه به تأکیدات مقام‌معظم‌رهبری در گام دوم انقلاب که عصاره آن تزریق امید در میان جوانان و خانواده دانشگاه، شامل دانشجویان، اعضای هیئت علمی و کارکنان است، صورت می‌گیرد. همچنین این رویداد بستری برای نمایش توانمندی‌های دانشگاه آزاد است که می‌تواند در سطح جامعه امیدآفرین باشد.
پس از رویداد عصرامید که در سال ۱۴۰۱، رویداد مشابهی در مصلای تهران برگزار شد، به نظر می‌رسد تأثیر بسزایی در امیدآفرینی در جامعه داشت. در ادامه، عصر‌های امید تخصصی در استان‌های مختلف با توجه به توانمندی، ظرفیت‌ها، مزایای نسبی و اهداف مندرج در سند آمایش استانی، برگزار شدند. ازجمله این رویداد‌ها می‌توان به عصر امید عسلویه در استان بوشهر با محوریت صنایع پتروشیمی و نفت، عصر امید سیرجان در حوزه قطعه‌سازی با مشارکت فعال صنایع سراسر کشور ازجمله فعالیت‌های خوب مجموعه گل‌گهر و همچنین عصر‌های امید برگزار شده در ارومیه و اصفهان اشاره کرد. عصر امید واحد ارومیه در حوزه غذا و فراسودمند‌ها و عصر امید دانشگاه آزاد اصفهان در حوزه اقتصاد دیجیتال برگزار شد. علاوه بر این، عصر امید هوش مصنوعی دیگری نیز در عراق با مشارکت دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد و با همکاری دانشگاه اسلامی نجف برگزار شد.

عصرامید دانشگاه آزاد واحد تبریز، چندمین عصرامید دانشگاه و در چه حوزه‌ای است؟
این هشتمین عصر امیدی است که به میزبانی تبریز و در حوزه ساخت و تولید و نوسازی صنعتی برگزار خواهد شد.

چرا این حوزه به واحد تبریز سپرده شد؟
توانمندی‌های استان آذربایجان شرقی در حوزه صنعت، ساخت و تولید و نوسازی صنعتی، عامل اصلی انتخاب این استان برای برگزاری این رویداد تخصصی بوده است. همان‌طور که می‌دانید ما واحد تبریز و استان آذربایجان شرقی در حوزه نوسازی صنعتی، طراحی، ساخت و پیاده‌سازی یک خط مونتاژ بسیار پیشرفته رباتیک را برای تراکتور‌سازی انجام دادیم که گام بزرگی در این حوزه بوده و دستاورد‌های چشمگیری داشته‌ که حاکی از توانمندی‌های بزرگ صنعتی این منطقه است. بر این اساس، عصر امید تبریز با تمرکز بر ساخت و تولید با مفهوم کلی آن و نوسازی صنعتی، در خدمت جامعه دانشگاهی خواهد بود.

شاهد حضور چند شرکت در رویداد عصر امید تبریز هستیم؟
طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته که مدیریت آن بر عهده معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد است حدود 80 شرکت از داخل دانشگاه، شامل شرکت‌های تحت مالکیت دانشگاه و شرکت‌های مستقر در مراکز رشد و سرا‌های نوآوری که توانمندی‌های دانشگاه را به عرصه ظهور می‌رسانند، در این نمایشگاه حضور خواهند داشت. علاوه بر این، حدود 20 شرکت نیز از خارج از دانشگاه که با آن‌ها همکاری داشته‌ایم و ارتباطشان با دانشگاه می‌تواند منجر به توسعه فعالیت‌های دانشگاه شود، در این رویداد شرکت خواهند کرد. بنابراین درمجموع، حدود ۱۰۰ شرکت اعلام آمادگی کرده‌اند که میزبان آن‌ها در هشتمین رویداد عصر امید هستیم.
علاوه بر حضور شرکت‌ها در این نمایشگاه، برنامه‌های جانبی و تخصصی در حوزه‌های ساخت و تولید به صورت سخنرانی و کارگاه برگزار خواهد شد. متخصصانی از داخل و خارج از کشور در این برنامه‌ها مشارکت خواهند داشت که می‌توانند مبنای ارزشمندی برای دانشجویان و اساتید ما باشند. همچنین، انتظار می‌رود قرارداد‌های مهمی بین شرکت‌های دانشگاه و صنایع بزرگ و مجموعه‌های هیئت علمی دانشگاه با صنایع در این رویداد به امضا برسد. به نظر می‌رسد این رویداد می‌تواند هم در راستای تعامل دانشگاه با صنعت و هم در ایجاد امید در دانشجویان، اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه مؤثر واقع شود.

یکی از دغدغه‌های شرکت‌های حاضر در رویداد‌های عصر امید، آن گونه که در عصر امید عراق نیز مطرح شد، این است که این رویداد‌ها آنچنان که باید به آن‌ها کمک نمی‌کند و ارتباط لازم با صاحبان صنایع و سرمایه‌گذاران برقرار نمی‌شود. ارزیابی شما از این مشکل چیست و چه پیشنهادهایی برای بهبود برگزاری عصر‌های امید دارید؟
برگزاری نمایشگاه‌ها به طور کلی ابزاری برای دیده شدن شرکت‌ها، به ویژه صاحبان فناوری است. از سوی دیگر، این رویداد‌ها فرصتی برای دعوت از نیازمندان فناوری که عمدتاً صنایع بزرگ هستند و به دنبال فناوری‌های نوین می‌گردند، فراهم می‌کنند تا با عرضه‌کنندگان این فناوری‌ها ارتباط برقرار کنند. طبیعتاً انتظار نمی‌رود تمام اهداف در یک نمایشگاه محقق شود؛ نمایشگاه محلی برای عرضه توانمندی‌هاست. بنابراین ما فرصتی برای شرکت‌ها ایجاد می‌کنیم تا دیده شوند.
برای افزایش اثربخشی و بازدهی این رویداد، ما با برنامه‌ریزی دقیق از صنایع بزرگ دعوت کرده‌ایم. برای این منظور توانمندی‌ها و فناوری‌های ارائه شده را دسته‌بندی کرده و برنامه‌ای برای ارائه آن‌ها به صنایع تدوین کرده‌ایم. همچنین، تلاش می‌شود تا در این رویداد، ارتباط مؤثری بین فناوران و صنایع برقرار شود. با این حال، یکی از نقاط ضعفی که فناوران ما دارند، ضعف در ارتباط با بازار کار است.

دانشگاه می‌تواند این ارتباط را برقرار کند؟
قطعاً دانشگاه نمی‌تواند به تنهایی تمام این کار را انجام دهد اما تلاش می‌کند بستری برای شکل‌گیری این ارتباط فراهم کند، ما باید واسطه‌های مؤثر برای این ارتباط تعریف کنیم. قطعاً این امر نیازمند تلاش بیشتر از سوی خود شرکت‌ها نیز هست. آن‌ها باید ادبیات ارتباط با صنایع را بهتر بیاموزند. در سرا‌های نوآوری، مراکز رشد و شرکت‌های دانش‌بنیان و شتابنده‌ها، بازار وجود دارد و ما باید بخش‌های ارتباط با بازار را بیشتر فعال کنیم. معتقدم کاری که دانشگاه آزاد در عصر امید آغاز کرده است، یک فرایند زمان‌بر است. یعنی فرایند وصل کردن شرکت‌های دانش‌بنیان و واحد‌های فناور به صنایع اقدامی زما‌ن‌بر است که عصر امید بستر مناسبی برای این کار است. معتقدم ارتباط مؤثر در یک اکوسیستم فناوری شکل می‌گیرد و عصر امید تنها بخشی از این اکوسیستم است. قطعاً این رویداد تأثیرات خود را خواهد داشت. ما شاهد شرکت‌هایی بوده‌ایم که در عصر عمومی شرکت کرده و اکنون با قرارداد‌های خوبی به فعالیت خود ادامه می‌دهند. هرچه این رویداد‌ها تخصصی‌تر شوند و شرکت‌ها با آمادگی و توانمندی بیشتری حضور پیدا کنند، قطعاً نتایج بهتری از این نمایشگاه‌ها کسب خواهند کرد.

استان آذربایجان شرقی بیشتر با چه صنایعی شناخته می‌شود؟ آیا صنایع بزرگ را برای حضور در عصر امید دعوت کرد‌اید؟ آیا میت وان انتظار برگزاری رویداد پربارتری نسبت به عصر‌های امید قبلی داشت؟
یکی از دلایل دعوت همزمان صنایع بزرگ در کنار شرکت‌های دانشگاهی (با نسبت ۷۰ به ۳۰ درصد) در این رویداد، تسهیل همین ارتباط است. ما ۳۰ صنعت بزرگ استان آذربایجان شرقی را به این نمایشگاه دعوت کرده‌ایم. همان طور که می‌دانید، آذربایجان شرقی و تبریز یکی از قطب‌های صنعتی متنوع کشور است. تبریز در صنعت قطعه‌سازی، صنایع غذایی، چرم و کفش و فرش، از قطب‌های مهم کشور محسوب می‌شود و تمامی این صنایع در حوزه تولید فعال هستند. تلاش ما بر این بوده است که نمایندگانی از صنایع مختلف در نمایشگاه حضور داشته باشند و با شرکت‌های دانش بنیان ارتباط برقرار کنند.
برنامه‌ریزی دیگری نیز صورت گرفته است تا این صنایع و شرکت‌ها بتوانند در نمایشگاه ارتباط مؤثری با یکدیگر برقرار کنند. درواقع دانشگاه به عنوان یک پل ارتباط عمل کرده و این نمایشگاه صرفاً محلی برای حضور شرکت‌ها نیست، بلکه کانال‌های ارتباطی نیز در آن ایجاد خواهد شد. قطعاً هرچه عصر‌های امید پیشرفت کنند، بیشتر به اهداف خود نزدیک می‌شوند و این فرایندی زمان‌بر است. با این حال، به نظر من عصر‌های امید اخیر نسبت به گذشته با بازدهی بهتری عمل کرده‌اند.

علاوه بر برگزاری نمایشگاه و حضور شرکت‌ها، آیا در رویداد عصر امید تبریز شاهد مراسم‌، پنل‌ها و همایش‌های دیگری نیز خواهیم بود؟
بله، ما برنامه‌های جانبی خود را به صورت پنل‌های تخصصی برگزار می‌کنیم. در هر پنل، هم اعضای هیئت علمی و هم صاحبان صنایع مرتبط حضور خواهند داشت. این امر علاوه بر تبادل دانش و آموزش در آن پنل، زمینه‌ای برای ایجاد ارتباط بین شرکت‌ها فراهم می‌کند. شرکت‌ها نیز باید فعالانه در فضای رویداد حضور داشته باشند و این فضا را صرفاً به حضور فیزیکی محدود نکنند، بلکه آن را به عنوان یک فرصت ارتباطی ببینند. در طول این سه روز حضور صنایع و شرکت‌ها، اگر یک شرکت فعال باشد، قطعاً می‌تواند ارتباطات و لینک‌های بسیار خوبی با صنایع برقرار کند.
ضمناً، ما در دانشگاه یک سکوی ارتباط صنعتی به نام سکوی تولید، تضمین و تأمین (ست) داریم. اقدام بسیار خوبی که در این نمایشگاه صورت گرفته و با هماهنگی معاونت تحقیقات و فناوری سازمان انجام شده است، این است که شرکت‌های ثبت‌نام‌کننده در نمایشگاه، در «ست» نیز ثبت‌نام می‌کنند. در حال حاضر، حدود ۸۰۰۰ شرکت و صنعت در حوزه‌های مختلف در ست ثبت نام شده‌اند. بنابراین، اگر کسی بخواهد فعالیت مؤثری داشته باشد، می‌تواند در بستر «ست» این فعالیت را شکل دهد. ست به عنوان سکوی اصلی تضمین و تولید در دانشگاه، نقش کلیدی و اثرگذاری دارد. به نظر من، فعالان این حوزه اگر در بستر ست فعالیت خود را ادامه دهند، می‌توانند تنها در همین سه روز رویداد، به قرارداد‌های بسیار بزرگی دست یابند و شرکت‌های دانش‌بنیان و واحد‌های فناور ما می‌توانند ارتباط مؤثری در این رویداد برقرار کنند.

آیا از چهره‌های مؤثر و اثرگذار صنایع شهر برای حضور در این رویداد دعوت کرده‌اید؟
صنعت تبریز بیش از ۹۰ درصد مبتنی بر بخش خصوصی است. به عبارت بهتر توسعه صنعت در تبریز توسط بخش خصوصی رقم خورده است. شرکت‌هایی که ما دعوت کرده‌ایم، صاحبان صنعت و کارآفرینان برجسته هستند که خودشان، هم رویداد برگزار می‌کنند و هم در نمایشگاه حضور دارند. بنابراین، یک فرصت ارتباط مستقیم با این بزرگان صنعت در این رویداد فراهم شده است.

برخی از شرکت‌هایی که در رویداد‌های عصر امید پیشین شرکت کرده بودند معتقدند برگزاری رویداد را می‌توان به بخش خصوص برون‌سپاری کرد. آیا این پیشنهاد را می‌پسندید و فکر می‌کنید این کار می‌تواند به بهبود رویداد کمک کند؟
به نظر من، باید بخش خصوصی را مشارکت داد، نه اینکه کل کار را به آن‌ها سپرد. مشارکت فعال بخش خصوصی قطعاً می‌تواند مجموعه را فعال‌تر کند. مدیریت کلان کار با دانشگاه و مشارکت بخش خصوصی می‌تواند اثربخشی آن را افزایش دهد. درخصوص برگزاری عصر امید در نجف که پیش‌تر به آن اشاره کردید، باید بگویم با برگزاری آن در تبریز تفاوت‌های زیادی وجود دارد. در عراق، صنایع ما هنوز نوپا هستند و شرایط آن کشور بسیار خاص است. قطعاً حضور ما در عراق می‌تواند هم به آن‌ها و هم به شرکت‌های ما کمک کند. اما تبریز شرایط بسیار متفاوتی دارد. تبریز قطب صنعت است، یعنی قطب صنعتی که با بخش خصوصی توسعه یافته است. بخش خصوصی به فناوری‌های مؤثر و مفید اهمیت زیادی می‌دهد. اگر شرکت‌های ما توانمندی‌های خود را به حدی برسانند که بتوانند مشکلات صنعت را حل کنند، قطعاً با استقبال بسیار بالایی مواجه خواهند شد. من پیش‌بینی می‌کنم بررسی‌های شما در رویداد عصر امید تبریز نشان خواهد داد که رضایت شرکت‌ها از حضور در این رویداد قطعاً بالاتر خواهد رفت.

به عنوان سؤال آخر، فکر می‌کنید بعد از برگزاری این رویداد عصر امید، دانشگاه آزاد واحد تبریز چه تفاوتی با قبل از آن خواهد داشت؟
دانشگاه آزاد اسلامی بزرگ‌ترین ظرفیت حل مسئله را دارد. ما از حدود شش ماه پیش، روز‌های چهارشنبه را به عنوان «چهارشنبه صنعتی» نام‌گذاری کرده‌ایم. فرایند اصلی کار در روز‌های چهارشنبه در دانشگاه، حضور در صنعت، برقراری ارتباط مؤثر با صنعت و وصل کردن دانشجویان و هیئت علمی به صنعت است. اقدامات بسیار خوبی در این حوزه صورت گرفته است. برای مثال، ارتباطی با مجموعه مس برقرار شده و کل آزمون‌های این مجموعه به واحد تبریز واگذار شده است. همچنین با مجموعه نظام مهندسی استان توافق‌نامه همکاری امضا شده و تمام آموزش‌ها و آزمون‌های این مجموعه به دانشگاه آزاد تبریز واگذار شده است. من اعتقاد دارم هر جا دانشگاه پیشگام ارتباط با صنعت شود، صنعت استقبال بسیار خوبی خواهد کرد. من رویداد عصر امید را نیز یک رویداد بزرگ برای تعامل با صنعت می‌بینم. قطعاً اعتماد صنایع به واحد‌های دانشگاه آزاد و جذب نیرو‌ها از مجموعه دانشگاه می‌تواند به رشد دانشگاه کمک کند؛ از بابت افزایش درآمد‌های غیرشهریه‌ای و حتی افزایش دانشجو و درآمد‌های شهریه‌ای. بنابراین، من رویداد‌هایی مانند عصر امید را که دانشگاه را به جامعه و صنعت بیشتر وصل می‌کند، در رشد دانشگاه از همه جوانب مؤثرتر می‌دانم.