هنوز حکم رئیس سازمان سینمایی دولت چهاردهم را نزده بودند که شهریور ماه 1403 خبری از ارشاد بیرون آمد: «کارگردان برادران لیلا برای اثر جدیدیش درخواست پروانه نمایش داده.» همین یک خبر کافی بود تا روستایی دولت جدید را با یک آزمون مهم مواجه کند؛ آیا مسئولان سازمان سینمایی پروانه نمایش را به روستایی میدهند؟ سه ماه بعد دوباره خبری در فضای رسانهای خارجنشین پخش میشود؛ فیلم روستایی قرار است با همکاری یک ارگان نظامی ساخته شود. روستایی بلافاصله این خبر را تکذیب و به جایش یک خبر جدید میدهد: «یک عده جاعل و دروغپرداز خبر میسازند برای جلب توجه! لطفاً شما باور نکنید! تنها خبر درست در رابطه با فیلم زن و بچه این است که بیش از ۶ ماه است درخواست پروانه ساخت داده و با صدها مشکل اینچنینی دست و پنجه نرم میکند و هنوز پروانه ساخت ندارد و از در و دیوار برایش مشکل میتراشند!» به یک هفته نمیکشد که از طرف سازمان سینمایی که حالا دو ماهی میشود مدیر جدیدش را شناخته، خبری میرسد که نشان از بالا رفتن پرچم صلح بین سازمان سینمایی و روستایی دارد. صبح دوشنبه، پنجم آذر ماه این یک جمله بدل به مهمترین خبر سینمایی هفته میشود: «فیلم روستایی مجوز ساخت گرفت.»
آنهایی که ماجرای ساخته شدن برادران لیلا را هم دنبال کرده بودند یک چیزی هنوز ذهنشان را درگیر کرده بود: آیا این مجوز با ملاحظات است یا بدون آنها؟
فرانسه جای فیلمسازهای پرمخاطب نیست
شاید اگر روستایی حجم استقبال از متری شیش و نیم را تجربه نمیکرد، به مانند جعفر پناهی و رسولاف بار سفر از کشور را میبست، اما مسئله اینجاست که به نظر میرسد روستایی فیلمساز زیرزمینی نیست. روستایی میداند که اگر میخواهد سینمایش دیده شود، الان وقت خوبی برای حضور در اروپا نیست. او در این گیر و دار دست به اقدامی منطقی میزند و برای فیلم جدیدش هم به دنبال مجوز میگردد. از طرفی، دولت هم مایل به همکاری با اوست و نمیخواهد یکی از جدیترین فیلمسازهای تراژدیسازش را از دست بدهد.
دو روز قبل خبری از طرف کن منتشر میشود مبنی بر پذیرفته شدن فیلم روستایی در کن. یک روز قبل از انتشار این خبر، رائد فریدزاده مصاحبهای میکند و میگوید فیلم روستایی مجوز اکران بینالمللی دارد و این یعنی میان ارشاد و روستایی آتشبس برقرار شده است. با این حال، آنچه اهمیت دارد اکران زن و بچه در پاریس نیست و مسئله اصلی اکران در تهران است. برای اینکه ببینیم آیا فیلم روستایی برای مخاطب ایرانی هم اکران خواهد شد یا نه، از طرف وزارت ارشاد پیگیر ماجرا شدیم. اخبار برآمده از برخی تهیهکنندگان و البته مسئولان ارشاد نشان میدهد گیر و گرفت زن و بچه مانند برادران لیلا نیست. بر اساس شنیدههای ما در «فرهیختگان»، گفته میشود زن و بچه روستایی ممیزها را رد نکرده و اگر این گزاره درست باشد، خیلی در صف دریافت مجوز نخواهد ماند. با این تفاصیل، گمانهزنیها میگویند اگر مسئلهای پیش نیاید، فیلم روستایی را در اکران 1404 خواهیم دید.
استراتژی دقیقه 90
آنچه واضح است، از داخل اخبار خوشی برای زن و بچه روستایی به گوش میرسد، اما ماجرای فیلم روستایی و کن کمی پیچیده است. فیلم روستایی در دقیقه 90 به کن اضافه شده و این اولین بار نیست که یک اثر ایرانی، خارج از لیست اولیه به کن میرود. سال گذشته هم دانه انجیر معابد لحظات آخر به جشنواره کن اضافه شد و مورد اقبال جشنواره کن قرار گرفت. اینکه چرا جشنواره کن چنین امتیازی را برای کارگردانان ایرانی قائل میشود هنوز مشخص نیست، اما به نظر میرسد جشنواره فرانسوی زیادی به فیلمهای ایرانی علاقه نشان میدهد و فضای بازی را برای آنها باز کرده است.
فضای بازی که بیش از حد خوشبینانه است اگر آن را بدون نگاه سیاسی تماشا نکنیم. اینکه جشنواره فرانسوی دو فیلم ایران را به کن میبرد و یکی از آنها با مجوز و دیگری بدون مجوز است، نشان میدهد استراتژی سال گذشته جشنواره فرانسوی برای صرفاً بها دادن به فیلمهای زیرزمینی ایران شکست خورده و سطح کیفی زیرزمینیها به حدی پایین بوده که نمیشود تنها آنها را وارد بازی کرد. از طرفی کارگردانهایی مانند روستایی هم از این فرصت استفاده میکنند و با فرش قرمزهای فرانسوی عکس یادگاری میگیرند.
با همه این اتفاقات، باید بیش از حد خوشبین باشیم اگر فیلم روستایی را بدون درونمایههای برای جشنواره اروپایی بدانیم. آنطور که از داستان زن و بچه پیداست، این فیلم را میتوان ذیل درام-اجتماعیهای سینمای دهه نود شمسی دستهبندی کرد و این موضوع نشان میدهد سینمای روستایی با این اثر تغییری جدی (حداقل از نظر ژانر) نکرده است. آنطور که شنیدهها میگویند، داستان این اثر درباره یک پرستار بیوه به نام مهناز (پریناز ایزدیار) است که به تنهایی فرزندانش را بزرگ میکند و با پسر سرکش خود درگیر است. در حالی که او برای ازدواج با یک راننده آمبولانس، حمید (با بازی پیمان معادی)، آماده میشود، پسرش علیار از مدرسه اخراج میشود. وقتی یک تصادف تلخ همهچیز را زیر و رو میکند.
آنطور که روزنامههای فرانسوی گفتهاند، تمرکز این اثر به قدری روی شخصیت مادر است که حتی برخی روزنامهها نام این فیلم را مادر بچه عنوان کردهاند. روستایی مانند باقی آثارش فیلمنامه اثر را خودش نوشته و باید دید به مانند برادران لیلا میخواهد اثر را از دیالوگهای شعاری پر کند یا قرار است اثری به انسجام متری شیش و نیم بسازد. سیدجمال ساداتیان تهیهکنندگی این اثر را برعهده گرفته است و از بازیگران اصلی آن میتوان به پریناز ایزدیار، پیمان معادی، فرشته صدرعرفایی و حسن پورشیرازی اشاره کرد. فیلمی که باید دید نظر منتقدان نسبت به آن چگونه خواهد بود. آیا در میان فیلمسازهای ایرانی در جشنواره کن، مسئولان فرانسوی به فیلم با مجوز جایزه خواهند داد یا به بیمجوزها؟