صحنه‌های آخرالزمانی مخابره شده از لس‌آنجلس بزرگ‌ترین شهر ایالت کالیفرنیا برای همه جهان شوکه‌کننده بوده است؛ عامل این ویرانی جنگ و یا به‌کارگیری سلاح هسته‌ای نیست، بلکه آتش‌سوزی‌ای که در نقطه‌ای احتمالاً بر اثر یک عامل انسانی آغاز شده، یک منطقه شهری مهم آمریکا را ویران کرده است.
لس‌آنجلس در چند جهت جغرافیایی درگیر 5 آتش‌سوزی متفاوت است؛ گویی نیروهای دشمن از چند محور در حال پیشروی به مرکز این منطقه‌اند.
نکات
درباره آتش‌سوزی کالیفرنیا، ابعاد و تبعات آن نکاتی وجود دارد که در ادامه آمده است:
1. نواحی ساحلی کالیفرنیا در کنار اقیانوس آرام، به دلیل هوای مطبوع خود جمعیت زیادی به‌ویژه ثروتمندان را به خود جلب کرده است. این هوای مطبوع اما به معنای بارش زیاد در منطقه نیست، بلکه متأثر از جریان هوای اقیانوسی شکل گرفته است. به همین دلیل بارش‌ها در منطقه کم و به تبع آن پوشش گیاهی نیز ضعیف است.
باتوجه‌به علاقه مردم برای سکونت در این منطقه، تلاش شده پوشش گیاهی آن گسترش یابد. در نتیجه این تحولات، آتش‌سوزی‌ها به دلیل پوشش گیاهی ضعیف موجود یا ایجاد شده و با طعمه حریق شدن سازه‌های ساختمانی و وزش باد به‌سرعت گسترش می‌یابد. لس‌آنجلس نمونه‌ای از گسترش سکونت‌گاه‌های انسانی در محیطی است که فاقد ظرفیت کافی است.
2. ادعا شده شهرداری لس‌آنجلس برای کمک به اوکراین طی جنگ با روسیه برخی از تجهیزات آتش‌نشانی خود را برای این کشور ارسال کرده است. مشکلات آمادگی و مشکلات مالی پس از آن، احتمالاً منجر به بحث درباره اوکراین خواهد شد.
این موضوع که در پس هر مشکلی در آمریکا، قضیه اوکراین پیش کشیده می‌شود، حکایت از اهمیت بالای آن دارد. اگر آمریکا از سال 1970 تاکنون در حدود 250 میلیارد دلار به رژیم صهیونیستی طی 6 دهه کمک کرده است، اوکراین از سال 2022 تاکنون نزدیک به 200 میلیارد دلار طی 3 سال به جیب‌زده است. در یک مقایسه دقیق‌تر، کمک‌ها به رژیم صهیونیستی در 55 سال، تقریباً برابر با کمک‌ها به اوکراین طی 3 سال است.
تا پیش از جنگ اوکراین، انتقاداتی نسبت به کمک‌ها به رژیم صهیونیستی نیز وجود داشت، زیرا تل‌آویو بزرگ‌ترین دریافت‌کننده کمک‌های خارجی بود. حالا اوکراینی‌ها جای رژیم صهیونیستی را گرفته‌اند.
حجم بالای کمک‌ها به اوکراین به میزانی بالاست که مشکلات داخلی آمریکا باعث توقف یا تضعیف شدید جریان آن شده و تا سال‌ها پس از آن نیز هر مشکلی به گردن کمک‌های سنگین به اوکراین در برهه جنگ انداخته خواهد شد.
3. هر کشور در جهان برای توسعه با عوامل بازدارنده‌ای مواجه است. موقعیت توسعه‌ای آمریکا در رقابتش با چین بر سر رهبری جهان قابل تعریف است. آمریکا با آتش‌سوزی‌ها و طوفان‌های زیان‌بار متعددی روبه‌رو است که بیشتر اختصاص به این کشور دارند. در مقابل چین تنها از مسئله همه‌گیری‌ها رنج می‌برد که هرچند اغلب در چین آغاز می‌شوند، اما در نهایت با سرایت به دیگر نقاط جهان، تبدیل به مشکلی عمومی می‌شوند.
این قیاس اما کامل نیست. در چین پرده‌پوشی بسیار زیادی وجود دارد و تنها در صورت فروپاشی نهایی برخی مسائل هویدا می‌شوند.
آمریکا اگر نتواند بر آتش‌سوزی‌ها و طوفان‌ها غلبه کند، همچنان برتر از بسیاری قدرت‌های بزرگ جهان مانند فرانسه، هند یا انگلیس باقی خواهد ماند، اما در مقابل چین بعید است.
4. کالیفرنیا با سیلیکون‌ولی موتور توسعه فناوری و با هالیوود موتور محرکه فرهنگ آمریکاست. آسیب به آن، رقابت‌پذیری آمریکا در مقابل چین را در خطر قرار می‌دهد. رشد چین در جهان «فرهنگ پایه» نیست، اما درهرحال فرهنگ و سبک زندگی آمریکایی یکی از پایه‌های گسترش نفوذ واشنگتن در جهان است.
در حوزه فناوری، این مسئله به‌خاطر نقش در اقتصاد و امور نظامی در قلب رقابت میان دو ابرقدرت قرار دارد. آتش‌سوزی‌ها مستقیماً به سیلیکون‌ولی آسیب نزده‌اند، اما تبعاتش احتمال دارد روزی دامنگیر این منطقه شود.
5. کالیفرنیا در کنار ایالتی مانند فلوریدا، یکی از نمادهای زندگی مرفه و مطبوع در آمریکاست. با این حال در کالیفرنیا به دلیل حجم بالای تمرکز فعالیت‌های درآمدزا، اقتصاد شکوفا و زندگی مطبوع با یکدیگر جمع شده‌اند. ضربه به کالیفرنیا می‌تواند تصویر از زندگی آمریکایی را مخدوش کند. اثرات چنین وقایعی مطلق نیست؛ اما در سایه روند تکثر قدرت در جهان و حالت گذار کنونی اهمیتی دوچندان می‌یابد.
6. به تبع تأثیرات اقلیمی در آمریکا، دو جریان اجتماعی و سیاسی در آمریکا بیش از پیش تقویت می‌شوند؛ یکی جریان سبزها که طرف‌دار و معتقد به رعایت مسائل محیط زیستی‌اند و دیگری جریانات راست‌گرا که خواهان اقتدارگرایی‌اند.
این دو جریان همین امروز نیز وجود داشته و در قالب دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه فعالیت می‌کنند؛ اما تقویتشان به بیانی دیگر، تعمیق شکاف‌های کنونی در جامعه و سیاست است. ترامپ بلافاصله دولت ایالتی به رهبری گوین نیوسام و دولت فدرال به رهبری جو بایدن را که هر دو دموکرات‌اند، زیر انتقاد گرفته است. او این دو را به ضعف متهم کرده است.
7. ترامپ به‌عنوان حاکم آتی آمریکا خواهان الحاق کانادا به کشورش است؛ کانادا اندکی از آمریکا وسعت بیشتری داشته و 40 میلیون جمعیت دارد. آتش‌سوزی لس‌آنجلس و ناتوانی آمریکا در مهار آن، نمودی از ناتوانی واشنگتن در اداره سرزمین‌های کنونی‌اش است.
8. با بودجه دفاعی یک‌سال آمریکا، می‌توان 18بار مناطق نابود شده را بار دیگر ساخت. همچنین با کمک‌های مستقیم و غیرمستقیم آمریکا و ایالت‌هایش به رژیم صهیونیستی طی یک‌سال گذشته می‌توان تمام خرابی‌های لس‌آنجلس را ترمیم کرد.
9. به نظر می‌رسد از نظر رسانه‌ای، نوعی پرده‌پوشی نیز وجود دارد. احتمالاً در آینده میزان تخمین‌ها بسیار بیشتر از امروز خواهند بود. ارائه قطره‌چکانی حقایق یکی از شگردهای حکومت‌های غربی و آمریکا برای مدیریت جامعه و وجهه جهانی‌شان است.
10. نوع آتش‌سوزی‌ها در آمریکا بی‌سابقه است. به همین دلیل نمی‌توان توان این کشور را نسبت به دیگر کشورها ناتوان تلقی کرد. دیگر کشورها عمدتاً در معرض چنین خطری نیستند تا در صورت بروز آن، توانمندی خود را نشان دهند. آمریکا در کنار استفاده از مزایای محیط جغرافیایی خود، باید معایب آن را نیز تحمل کند.
این مسئله بسیار مهم است که آمریکا باوجود محیط متلاطمی که در بخشی از نقاط کشور با آن روبه‌رو است، روند روبه‌رشد خود را ادامه داده است. این نکته هویدا می‌سازد شاید چین قادر به سبقت از آمریکا باشد، اما آسیب‌های مستقیم به آمریکا به کشورهای دیگر اجازه موقعیت یافتن در برابر واشنگتن را نمی‌دهد.
ازاین‌رو کشورهایی که درصدد مقابله با فشارهای آمریکا هستند، باید شناخت مناسبی از صحنه برای مهار اقدامات توسعه‌طلبانه واشنگتن به دست آورند. علی‌رغم محیط متلاطم آمریکا، این تلاطم بیشتر ناشی از طوفان‌ها بوده و آتش‌سوزی‌های وسیع و متعدد پدیده‌ای نسبتاً جدید به شمار می‌روند. در قیاس با طوفان، پدیده آتش‌سوزی‌ها حالتی مزمن دارند.
11. آتش‌سوزی کالیفرنیا در زمستان رخ داده که اوضاع از نظر اقلیمی اندکی بهتر است. این مسئله نشان می‌دهد گَوین نیوسام، فرماندار ایالت بر همین اساس تأکید کرده که آتش‌سوزی‌ها در کالیفرنیا دیگر فصلی نیست و ایالت طی 12 ماه گذشته همواره شاهد آن بوده است. او در ویدئویی در حساب کاربری‌اش در ایکس درباره آتش‌سوزی‌های کنونی می‌گوید: «این وقت سال به طور معمول فصل آتش‌سوزی نبوده، اما حالا، اشاره به فصلی بودن آتش‌سوزی معنی ندارد.» وی اضافه کرد: «آتش‌سوزی در کالیفرنیا تمام سال اتفاق می‌افتد.»
12. بسیاری از نقل قول‌هایی که در برخی رسانه‌ها درباره زیرساخت‌های فرسوده آمریکا یا وضعیت بهداشتی آن وجود دارد، قابل اتکا نیستند. برخی از انتقادات درباره زیرساخت‌های آمریکا و یا حتی آلودگی آب شهری به دلیل استانداردهای سختگیرانه ابراز می‌شوند. با این حال افول نسبی واشنگتن قابل درک است.
صحنه افول آمریکا چندگانه است؛ یک صحنه مربوط به رقابت با چین است. صحنه دیگر در قیاس با گذشته آمریکاست که خدمات و سازندگی گسترده‌تر بودند. صحنه بعدی مربوط به عادت آمریکایی‌ها و به هدردادن سرمایه‌هایشان است که نمونه آن را می‌توان در جنگ‌های غرب آسیا دید؛ نبردهایی که یکی از عوامل عقب ماندن واشنگتن از پکن و همچنین عدم نوسازی کشور تلقی می‌شوند.
افول دیگر آمریکا ضرباتی است که این کشور از روند تکثر قدرت در جهان می‌بیند. جهان چندقطبی آتی اجازه ظهور قدرت‌های منطقه‌ای را می‌دهد که در آن صورت، قدرت قطب‌های اصلی جهان چندقطبی، از قطب‌های جهان دوقطبی و تک‌قطبی بسیار کمتر خواهد بود. استفاده و نحوه تعامل با صحنه در حال شکل‌گیری، نیازمند شناخت صحیح از اوضاع است.
13. آتش‌سوزی لس‌آنجلس میلیاردها دلار هزینه روی دست شرکت‌های بیمه می‌گذارد. حداقل تخمین از این هزینه، 8 میلیارد دلار است. بانک جی‌پی مورگان آن را درحال‌حاضر 10 میلیارد دلار تخمین‌زده و برخی دیگر آن را تا 20 میلیارد دلار دانسته‌اند. در این شرایط شرکت‌های بیمه در کوتاه‌مدت به‌سرعت دچار زیان می‌شوند، اما از سوی دیگر بهانه‌ای برای گسترش مشتریان و افزایش حق بیمه‌ها ایجاد می‌شود که در بلندمدت به نفع صنعت بیمه است.
14. آنچه به آتش‌سوزی‌ها ضریب چندبرابری می‌دهد، نظاره جهان بر دو رقابت دوقطبی است؛ یک رقابت جهانی میان آمریکا و چین و یک رقابت داخلی میان حزب دموکرات و حزب جمهوری‌خواه. در خارج، چین در معرض یک همه‌گیری دیگر قرار دارد و جهان در حال نظاره است که آیا ویروس جدید همانند کرونا، چین را به قرنطینه برده و سپس جهان را درمی‌نورد؟ در داخل، آمریکا نیز کشور در آستانه برسرکار آمدن ترامپ، به شدت رادیکال شده است. استفاده ترامپ و جمهوری‌خواهان از آتش‌سوزی لس‌آنجلس برای حمله به دموکرات‌های حاکم در این شهر و ایالت کالیفرنیا، نشان‌دهنده این دوقطبی است.
15. فراتر از بحث‌ها درباره آتش‌سوزی‌های امروز، ادامه آن‌ها در سال‌های آینده است. کالیفرنیا معتبرترین ایالت آمریکا به لحاظ سرانه، تولید ناخالص داخلی، جمعیت، وسعت، اثرگذاری سیاسی و مواردی از این دست است.
همچنین این ایالت گرانیگاه استقرار آمریکایی‌ها در غرب این کشور است. به‌طورکلی نیمه شرقی یا ساحل شرقی اصل و اساس آمریکاست. در نیمه غربی تنها دو ایالت معتبر حضور دارند. در جنوب غربی، کالیفرنیا و در جنوب، تگزاس که هر دو در معرض خطراتی قرار دارند؛ کالیفرنیا با آتش‌سوزی‌ها به چالش کشیده شده و تگزاس بر اثر مهاجرت مرزی و حضور جمعیت لاتین‌تبار. به نظر می‌رسد درحالی‌که ترامپ درصدد الحاق مناطق بیشتری به خاک آمریکا از گرینلند و کانادا گرفته تا کنترل بر کانال پاناماست، تزلزل حاکمیتی در جغرافیای سرزمینی کنونی این کشور محتمل است. شاید دولت عمیق آمریکا برای خنثی‌سازی تهدیدات آینده به سمت اخراج مهاجران غیرقانونی و گسترش سرزمینی گام بردارد.
نباید فراموش کرد نبردی خاموش بر سر نیمه جنوب میانه و جنوب غربی جغرافیایی آمریکا، میان لاتین‌تباران به‌ویژه مکزیکی‌ها و آمریکایی‌ها وجود دارد. بسیاری از این مناطق از تگزاس گرفته تا کالیفرنیا و وایومینگ، از خاک مکزیک منتزع و به خاک آمریکا ملحق شده‌اند.
16. کالیفرنیا مرکز فرهنگی و فناوری آمریکاست. سؤال مهمی وجود دارد؛ این دو و به‌ویژه فناوری، چرا در برابر آتش‌سوزی‌ها مؤثر عمل نکرده‌اند. به لحاظ فرهنگی گفته می‌شود دلیل 95 درصد آتش‌سوزی‌ها عامل انسانی است. به لحاظ فناوری نیز برای پیش‌بینی، مدیریت و خاموش کردن آتش‌سوزی‌ها اهمیت دارد؛ چه اینکه کالیفرنیا یک مرکز دانشگاهی نیز بوده و توانایی تحقیقاتی قابل توجهی دارد.
17. پدیده مهم در جریان آتش‌سوزی، هجوم دزدان برای غارت منازل تخلیه شده و یا نیم‌سوخته است. در کل بروز هرگونه بحران و بی‌ثباتی، فرصت خوبی برای سوءاستفاده‌کنندگان در هر جامعه است. آمریکا برای جلوگیری از این پدیده، گارد ملی را در مناطق تخلیه شده مستقر کرده است. اگر پدیده دزدی وجود نداشت، سربازان مجبور نبودند در محیطی آلوده مستقر شوند. امنیت به میزانی مهم است که حتی در مناطق تخلیه شده و آلوده نیز امنیت باید تأمین شود.
18. یک فروند هواپیمای آتش‌نشان کانادایی که برای کمک به لس‌آنجلس آمده، در حین پرواز اطفای حریق به یک پهپاد برخورد کرده است. این برخورد منجر به سوراخ شدن یکی از بال‌های هواپیمای کانادایی شده اما این هواپیما فرود امنی داشته است. به پرواز درآوردن پهپادها در آمریکا در هنگام آتش‌سوزی ممنوع بوده و جریمه سنگین شامل حبس و جزای نقدی دارد.
تحولات فناوری نشان می‌دهد علاوه بر سطح زمین، آسمان و ارتفاع‌های نزدیک به زمین نیز از انحصار دولت‌ها خارج شده‌اند و آن‌ها برای کنترل وضعیت نزدیک به زمین، باید قوانین بیشتری را وضع و با جدیت بیشتری آن‌ها را اجرا کنند.
19. تعداد افراد کشته شده از 5 نفر به‌سرعت به 10 نفر افزایش یافته است. پیش‌بینی می‌شد با جست‌وجوها، تعداد افراد کشته شده افزایش یابد. مشخص نیست این افراد غافلگیر شده و یا اسیر اشتباه شده‌اند. آتش‌سوزی‌ها خطر مرگ دارند. بسیاری از افراد، هوای آلوده در نزدیک آتش‌سوزی را استشمام می‌کنند اما نمی‌دانند سم موجود در آن با تنفس به‌سرعت وارد خون شده و باعث مرگ می‌شود.
چه غافلگیری در برابر گسترش سریع آتش و چه کم‌اطلاعی، هرکدام باعث مرگ این 10 نفر شده باشند، با توجه به نوع این دو خطر، احتمالاً تعداد کشته‌ها بسیار بالاتر خواهد رفت. قطعاً منظور از تعداد بالا یک‌هزار کشته نیست؛ اما به ده‌ها نفر خواهد رسید.
20. جریان بادهای قوی بر سرعت آتش افزوده، خارهای خشک را به وسط آتش‌سوزی آورده و امکان استفاده از امکانات هوایی را کاهش داده است. بروز هم‌زمان آتش‌سوزی و وزیدن بادهای شدید در محیط کالیفرنیا نشان می‌دهد این ایالت با مشکلات تجمیعی روبه‌رو است.
21. آتش‌سوزی لس‌آنجلس، این منطقه شهری را در حالت نیمه آماده‌باش قرار داده است. آتش‌سوزی یک هسته اصلی دارد، مسیرهایی برای گسترش آن پیش‌بینی می‌شود و همچنین به افت کیفیت هوا در مناطق مجاور و همچنین منطقه‌ای که کاملاً آن را سوزانده و عبور کرده است، منجر می‌شود. ازاین‌رو تبعات آتش‌سوزی لس‌آنجلس وسیع‌اند. تنها در حوزه آموزشی، از 80 منطقه‌ای که مدارس دولتی طبق آن منطقه‌بندی شده‌اند، 19 مورد تعطیل‌اند.
گزارش کامل سیدمهدی طالبی، پژوهشگر حوزه روابط بین‌الملل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.