فرهیختگان: ظاهراً خاموشی این روز‌ها به برخی وزارتخانه‌ها هم رسیده و خبری از برخی وزرا نیست. مردم در این اوضاع اقتصادی علاوه بر انتظار برای رفع مشکلاتشان، نیاز به شنیدن کلماتی دلگرم‌کننده بابت شرایط موجود دارند اما به نظر می‌رسد این موضوع چندان در اولویت‌های دولت قرار نگرفته است. آخرین حرف‌های سیدمحمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت و عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو با مردم، مربوط به سه چهار روز پیش است که مردم را به پویش «دو درجه کمتر» دعوت کردند.
اما محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت روز گذشته بابت کمبود گاز از مردم عذرخواهی کرد و گفت سعی می‌کنیم سال آینده مشکلی از این بابت نداشته باشیم. آن سوی ماجرا، عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی با اظهارنظر‌هایی درباره موضوعاتی مثل رفع فیلترینگ و مسائل حاشیه‌ای مربوط به FATF، بار حرف‌نزدن همکارانش را به دوش می‌کشد؛ اما به چه قیمت؟ دغدغه حکمرانی مناسب در زمینه اینترنت و رفع فیلترینگ در جای خودش مهم است اما بهتر نیست وزیر اقتصاد تمرکزش روی نرخ دلار افسارگسیخته و مشکلات معیشتی مردم باشد و حل مسئله فیلترینگ و حواشی جنجالی FATF را به مجاری مربوطه بسپارد؟
مشکلات اقتصادی آن‌قدر هست که به مسائل حاشیه‌ای نپردازید
عبدالناصر همتی در اظهارات خود، بار‌ها درباره اهمیت رفع فیلترینگ و تأثیر آن بر اقتصاد دیجیتال صحبت کرده است. او معتقد است فیلترینگ مانعی برای توسعه فضای مجازی و اقتصاد دیجیتال ایران است و این موضوع را یکی از دلایل عقب‌ماندگی ایران نسبت به کشور‌های همسایه می‌داند. او در یکی از سخنرانی‌هایش گفت ما معمولاً نگاه بدبینانه به روند‌های جدید مثل «اقتصاد دیجیتال و رمزارز» داریم. به جای اینکه مدبرانه جلوی تهدید‌های آن را بگیریم، محدودیت ایجاد می‌کنیم. این سخنان درحالی مطرح می‌شود که فیلترینگ به‌طور مستقیم در حوزه اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و شورای عالی فضای مجازی قرار دارد. با این حال، همتی نه‌تنها بر رفع فیلترینگ تأکید دارد، بلکه به سیاست‌گذاری در حوزه رمزارز‌ها نیز ورود کرده است؛ موضوعی که هنوز بین بانک مرکزی و سایر نهاد‌ها در حال بررسی است.
در شرایطی که تورم بالا، رشد نرخ ارز و افزایش قیمت کالاهای اساسی به دغدغه‌های اصلی مردم تبدیل شده، وزیر اقتصاد به جای ارائه راهکار‌های مؤثر برای کاهش این فشار‌ها، به مسائل حاشیه‌ای می‌پردازد. طبق گزارش‌ها، در ۱۰۰ روز نخست دولت چهاردهم، قیمت کالاهای اساسی افزایش قابل توجهی داشته است. با این وجود، همتی این تغییرات را به عوامل خارجی و تحولات منطقه‌ای نسبت داده و نقش سیاست‌های دولت را در آن‌ها کم‌رنگ جلوه داده است.
خطر انحراف از اولویت‌های اقتصادی
درحالی‌که انتظار می‌رفت وزیر اقتصاد با تمرکز بر اصلاح نظام مالیاتی، مدیریت تورم و کاهش شکاف نرخ ارز، به رفع مشکلات اقتصادی بپردازد، اصرار او بر رفع فیلترینگ و پرداختن به اقتصاد دیجیتال، باعث شده تا بسیاری از کارشناسان این رویکرد را انحراف از اولویت‌های اقتصادی بدانند. همتی اشاره کرده که محدودیت‌های فضای مجازی به کسب‌وکار‌های آنلاین، استارتاپ‌ها و توسعه فناوری اطلاعات لطمه وارد کرده است. اما سؤال اینجاست که آیا وزیر اقتصاد باید مستقیماً در این حوزه‌ها اظهارنظر کند؟
رفع فیلترینگ، اگرچه ممکن است در توسعه اقتصاد دیجیتال تأثیرگذار باشد، اما به خودی خود راه‌حلی برای مشکلات اساسی اقتصاد، ازجمله بیکاری، تورم و نابرابری اجتماعی نیست. این موضوع باید از سوی وزارت ارتباطات و سایر نهاد‌های مسئول پیگیری شود و نهایتاً وزارت اقتصاد می‌تواند در این زمینه نقش تسهیلگر را بازی کند که آن هم بسته به اولویت‌ها تعیین می‌شود. از سوی دیگر، تمرکز بیش از حد بر موضوعات غیرتخصصی، انتقاداتی را در میان کارشناسان اقتصادی به همراه داشته است و باعث شده تا او از سوی برخی به غفلت از اولویت‌های اقتصادی متهم شود.
بهبود معیشت مهم‌تر است
درحالی‌که دیگر وزرای اقتصادی دولت پزشکیان کمتر مقابل دوربین ظاهر می‌شوند و درباره اوضاع وزارتخانه و اقداماتشان حرف می‌زنند، اظهارات همتی درباره فیلترینگ و FATF نمونه‌ای از ورود به حوزه‌هایی است که مسئولیت مستقیم آن‌ها بر عهده وزارتخانه‌های دیگر است. این رویکرد نه‌تنها انتقاداتی را برانگیخته، بلکه سؤالات جدی در مورد اولویت‌بندی دولت چهاردهم و نحوه مواجهه با مشکلات اقتصادی کشور ایجاد کرده است. اگرچه توجه به اقتصاد دیجیتال و رفع موانع آن مهم است، اما باید از مسیر صحیح و با هماهنگی نهاد‌های مسئول انجام شود. از همتی به عنوان وزیر اقتصاد انتظار می‌رود تمرکز خود را بر ارائه راهکار‌های عملی برای کنترل تورم، بهبود معیشت مردم و کاهش فشار‌های اقتصادی قرار دهد تا جایگاه خود را به عنوان یک مدیر اقتصادی مؤثر تثبیت کند.
متن کامل گزارش گروه نقد روز را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.