فرهیختگان: بخشی از جامعه ایرانی وقتی برای قانونهای سلبی در حوزه حجاب دست به اعتراض میزند، دلیل اعتراض خود را عدم کارکرد روشهای سلبی عنوان میکند و حتی معتقد است پوشش زن ایرانی از دیرباز حجب و حیا داشته و حتی اگر زمانی از حدود شرعی فاصله گرفته به سمت بیبندوباری کوچ نکرده است و این قبیل قوانین بافت جامعه ایرانی را از هم جدا میکند و مردم را در مقابل هم قرار میدهد و رفتارهای رادیکال را از سوی دوطیف بیشتر خواهد کرد.
حتی در روزهایی که رفع فیلتر شبکههای اجتماعی در دستور کار دولت قرار گرفته بود، بسیاری از مخالفان لایحه عفاف و حجاب رفتارهای اباحهگرانه و ولنگار را از این جهت مورد نقد قرار میدادند که میتواند بانی تصویب و ابلاغ قوانین سختگیرانهتر و سلبی در حوزه حجاب باشد و اجازه ندهد جامعه ایرانی به ثباتی در حوزه حجاب برسد و هربار رفتارهای رادیکالگونهای از این شکل، مانع پیشروی درست و عقلانی مسئله حجاب خواهد شد.
این درحالی است که در ابتدای التهابات 1401 که هنوز ماجرا شکل اغتشاشگونه و رادیکالی به خود نگرفته بود، بسیاری از منتقدان به گشت ارشاد و جامعهشناسان منتقد به رفتارهای سلبی، جامعه ایرانی و زنان ایرانی را دارای عقبه فرهنگی قوی و با ریشههای عفیفانه عمیق میدانستند که دارد توسط المانهای سلبی ازجمله گشت ارشاد مورد حقارت قرار میگیرد و فیلمهای منتشر شده از آن همواره محلی برای دستاویز قرار گرفتن از سوی دشمنان ایران است. درست در آن روزها بود که حتی طرفداران زن، زندگی آزادی به خصوص در محافل دانشگاهی برداشت «برهنگی» از مفهوم «آزادی» را به مخالفان خود نسبت میدادند و بسیار سفت و محکم در تریبونهایشان اعلام میکردند که این کجاندیشی بسیار بزرگی در مفهوم آزادی است و آنها آنقدر زن ایرانی را سخیف پنداشتهاند که خیال میکنند زن ایرانی خواهان بیرون آمدن از حجاب تن است.
یکسال پیش بود که شاهین نجفی خواننده موهن به مسائل دینی به استفاده برخی از طرفداران زن، زندگی، آزادی از پسوند «پاک» خرده گرفت و حتی آن را مورد تمسخر قرار داد. نجفی در ویدئویی به صراحت گفت که این عبارت نباید آدم را یاد پاکی و حجاب و... بیندازد و اتفاقاً زن، زندگی، آزادی باید آدم را «یاد رهایی بیندازد، یاد عشق و حال بیندازد، میخواهیم بریزیم بیرون قشنگ بفهمیم چه خبره.» ویدئویی که برخی مخالفان زن، زندگی، آزادی آن را غایت آن میدانستند اما برخی طرفداران آن بین خودشان با شاهین نجفی فاصلهگذاری میکردند و معتقد بودند که این حرفشان نیست.
حالا بعد از دو سال از وقایع 1401 که هرکدام از طرفداران شاخص این شعار نظراتشان را در قالب زن، زندگی، آزادی بیان میکنند، دوباره چهارشب پیش پوستاندازی تازهای اتفاق افتاد. مسیح علینژاد که با بهاصطلاح چهارشنبههای سفید دو سال پیش زنان ایرانی را دعوت میکرد تا در اماکن عمومی حجابشان را از سر بردارند و برایش عکس بگیرند، این بار از آنها دعوت تازهای کرد. علینژاد در پستی که با پوششی برهنهتر از پیش از خودش رونمایی کرد و از آن تعبیر «کودک تازه به راه افتاده» را به مخاطبش قالب میکرد، دعوتنامه جدیدی صادر کرد. او این بار برهنه شدن زنان را نماد تازهای از مبارزه معرفی کرد. نمادی که به نظر میرسد سالها زندگی خارج از ایران و سروکلهزدن با انواع و اقسام دشمنان ملت ایران، او را به شدت دچار خطای شناختی کرده است و حتی بافت زنان ایرانی که شاید پوشش راحتتری نسبت به پوشش مطلوب حاکمیت در ایران دارند را دیگر نمیشناسد.
این دعوتنامه او به برهنگی و رادیکال کردن گفتمانی که خودش آن را ذیل زن، زندگی، آزادی تعریف کرده، قطعاً یک حرکت از پیش شکست خورده است که پیش از این در ایران امتحان خود را پس داده است. همانطور که پیش از این شاهد بودیم اعتراضات در ایران در همه ادوار گذشته وقتی مظهر ضددینی و رادیکال به خود گرفت یکباره متوقف شد و حتی از مقبولیت افتاد و حتی برخی معترضان اجتماعی به حکمرانی بلافاصله حساب خود را از رادیکالها سوا کردند و اتفاقاً امثال علینژادها را بانی به نتیجه نرسیدن اعتراضات خود دانستهاند. مزاحمان همیشگی که یکباره از راه میرسند و سعی میکنند از برخی مطالبات مردمی که در داخل مرزهای ایران زندگی میکنند برای خود تریبون درست کرده و به وسیله آن نهادهای بینالمللی مخالف ایران را تیغ بزنند.
هرچه هست به نظر میرسد پوستاندازی جدید علینژاد و موجسواری روی معدود اتفاقاتی چون پرستو احمدی یا ماجراهای مشابه، پیش از آنکه به درد جنبش ادعایی او بخورد، بیشتر کارکرد پربازدید شدن پستهایش و جان گرفتن دوبارهاش داشته باشد یا اینکه بگوید هنوز پتانسیل پروژه کردن مسائل درباره ایران را برای ادامه حیاتش دارد. اما برهنه شدن و دعوت به برهنگی را بسیاری از معترضان 1401 پس خواهند زد و این موضوع را سخیف کردن اعتراضاتشان خواهند دانست و به آن روی خوشی نشان نخواهند داد؛ چراکه بسیاری از تاریخخواندهها میدانند رادیکال کردن هر اعتراضی آن را به شکست بیشتر نزدیک خواهد کرد.