بیش از یک هفته از انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا می‌گذرد و حرف‌وحدیث‌ها درباره برنامه‌های جدید ترامپ در حوزه‌های مختلف ادامه دارد. بعد از دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ که با همه‌گیری کرونا همزمان شد، روابط آمریکا با چینی‌ها به‌عنوان یکی از نزدیک‌ترین شرکای علمی این کشور برهم خورد. پیروزی بایدن در دوره قبل، تا حدی توانست روابط آمریکا و شرکا را اصلاح کند و آمدن دوباره ترامپ به قدرت، بار دیگر نگرانی‌ها از بازگشت محدودیت‌ها از سوی او را شدت داده است. به‌طور قطع، یکی از موضوعات اصلی که برای حفظ جایگاه آمریکا در حوزه‌های علم و فناوری و آموزش عالی اهمیت دارد، نوع نگاه ترامپ و برنامه‌های او در این زمینه‌هاست، به طوری که مدیران فناوری آمریکا می‌توانند چشم‌انتظار رفع مقررات هوش مصنوعی، فضای مناسب برای ادغام و تغییر نام تجاری تراشه‌ها در دوره دوم ریاست‌جمهوری او باشند.
نوسان سهام غول‌های فناوری با روی کار آمدن ترامپ
پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا به افزایش قیمت سهام در سراسر وال‌استریت و در شرکت‌های بزرگ فناوری منجر شده است. سهام انویدیا و آلفابت در همین بازه زمانی تا 4 درصد افزایش یافت و مایکروسافت که به‌عنوان سرمایه‌گذاری اصلی OpenAI شناخته می‌شود نیز از دستاورد‌هایی برخوردار بوده؛ چرا که تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند دولت ترامپ، برای مقررات هوش مصنوعی رویکردی غیرمستقیم درپیش بگیرد. مدیران اجرایی فناوری ازجمله جف بزوس مدیر اجرایی آمازون، بلافاصله پس از پیروزی ترامپ، نسبت به این پیروزی ابراز خوشحالی کرد و ایلان ماسک نیز به‌عنوان بنیانگذار کمپانی تسلا- که از ترامپ در مسیر مبارزات انتخاباتی حمایت کرده بود- به همراه یکی دیگر از جمهوریخواهان از سوی ترامپ به‌عنوان وزیر کارآمدی دولت منصوب شد. ترامپ در مورد تصمیم خود برای ارزیابی مجدد تولید تراشه داخلی، ادغام و اکتساب، مقررات ضدانحصار، هوش مصنوعی و پایداری صحبت کرده است. این موارد تغییراتی است که مدیران فناوری در دولت جدید ترامپ می‌توانند انتظار داشته باشند.
احتمال لغو قانون تراشه‌ها
رئیس‌جمهور منتخب درباره قانون علم و تراشه صحبت‌هایی کرده که در زمان بایدن به تصویب رسیده بود. آمریکا در ماه‌های اخیر به دنبال سلطه بر بازار تراشه‌ها در دنیا بوده و تلاش کرده این میدان را از چنگ چینی‌ها خارج کند. این قانون، یک قانون مداخله‌جویانه است که برای حمایت از سرمایه‌گذاری‌های داخلی فناوری آمریکا طراحی شده و شامل اختصاص یارانه‌ای برای تولیدکنندگان نیمه‌رساناهاست. از کل بسته بودجه‌ای میلیارد دلاری برای قانون علم و تراشه، 52 میلیارد دلار به یارانه‌های تولیدی برای انتقال کارخانه‌های تولید تراشه به آمریکا اختصاص یافت. شرکت‌هایی چون اینتل، TSMC، سامسونگ و GlobalFoundries از این یارانه بهره‌مند شده‌اند. سخنگوی شرکت GlobalFoundries معتقد است که با توجه به چشم‌انداز بلندمدت این قانون، بعید به نظر می‌رسد به‌طور کامل لغو شود. برنامه‌های چند ساله و چند دهه‌ای مانند قانون تراشه و قرارداد‌هایی که امضا شده‌اند، به‌طور منظم از یک دولت به دولتی دیگر ادامه می‌یابد. اما در این میان، ترامپ اظهار تمایل کرده برخی از طرح‌هایی را که دولت بایدن برای آن هزینه کرده- مانند یارانه‌های فناوری انرژی در قانون کاهش تورم و یارانه‌های صنعت نیمه‌رسانا در قانون علم و تراشه- لغو کند.
آینده روشن هوش مصنوعی با قوانین قدرتمندتر
در آستانه انتخابات، ترامپ وعده داده بود فرمان اجرایی بایدن در مورد هوش مصنوعی را- که شامل دستورالعمل‌هایی برای استفاده مسئولانه و ایمنی از این فناوری است- لغو کند؛ دستورالعملی که سال گذشته برای توسعه ایمن و مسئولانه این فناوری منتشر شد. وعده ترامپ منعکس‌کننده پلتفرم حزب جمهوری‌خواه است که می‌گوید فرمان اجرایی «ممانعت از نوآوری هوش مصنوعی» است. با توجه به اینکه دستورات اجرایی می‌تواند توسط رئیس‌جمهور در هر زمانی لغو شود و البته این امکان وجود خواهد داشت که ترامپ به‌محض ورود به کاخ سفید، طرح خود را اجرایی کند. فرمان اجرایی بایدن بر اطمینان از این مدل تأکید دارد که مدل‌های هوش مصنوعی که براساس داده‌های مشتق‌شده از انسان آموزش داده می‌شوند، نتایج تبعیض‌آمیزی را به همراه نداشته باشند. برخی کارشناسان بر این باورند که احتمالاً این نیز یک اولویت مهم برای دولت جدید محسوب نخواهد شد. دانشمند کامپیوتر و محقق ایمنی هوش مصنوعی دانشگاه «لوئیزویل» در کنتاکی، به‌طور‌کلی حذف سانسور و حمایت از آزادی‌بیان ایده خوبی است. اما در این بین، حذف مقررات مربوط به آموزش سیستم‌های هوش مصنوعی پیشرفته، بدترین کاری است که می‌توان برای امنیت مردم آمریکا و اجهان انجام داد. با توجه به خطرات مرتبط با توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی فوق هوشمند که به‌طور بالقوه‌ای می‌توانند به روش‌های غیرقابل‌پیش‌بینی عمل کنند و به انسان آسیب برسانند، برخی استدلال کرده‌اند تنها با قوانین قوی‌تر می‌توان برای توقف توسعه هوش مصنوعی اقدام کرد.
منتظر کاهش بودجه تحقیق و توسعه باشیم؟
اما آنچه به نظر می‌رسد، موضع ترامپ در مورد سیاست‌های فناورانه بسیار متفاوت است. او همان‌طور که در فضای توییتری، از امکانات خیال‌پردازانه هوش مصنوعی مولد سخن می‌گوید، از پتانسیل‌های مخرب این فناوری نیز صحبت می‌کند. اما انتصاب ایلان ماسک، پیش‌بینی‌ها را پیچیده‌تر کرده است. یکی از کارشناسان هوش مصنوعی اظهار کرده ماسک به‌صراحت پیرامون خطر وجودی هوش مصنوعی صحبت کرده و به‌تازگی نیز علیه همتایان خود برای حمایت از لایحه شکست‌خورده هوش مصنوعی در کالیفرنیا حرکت کرده است. اما در این میان، ترامپ به موضوعات خاصی چون رقابت با چین در سطح جهانی اهمیت بالایی می‌دهد. امنیت سایبری، امنیت ملی و هوش مصنوعی نیز جزء موضوعاتی‌اند که در این میان نقش اساسی بازی می‌کنند. کارشناسان و تحلیلگران طبق واکنش‌های ترامپ عنوان کرده‌اند به نظر می‌رسد او در مقایسه با موضوع رقابت و امنیت، علاقه کمتری به محیط زیست از خود نشان می‌دهد و این می‌تواند برای غول‌های فناوری ارائه‌دهنده هوش مصنوعی- که به مقادیر زیادی انرژی و آب برای تأمین انرژی سیستم‌های خود نیاز دارند- نشانه خوبی باشد.
کاهش بودجه تحقیق و توسعه، محدودیت‌های ویزا و سیاست‌های ضدچین ازجمله نگرانی‌هایی‌اند که در جامعه دانشگاهی آمریکا پس از پیروزی دونالد ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری ایجاد شده‌اند. یکی از استادان سیاست علم و فناوری دانشگاه ایالتی اوهایو معتقد است با پیروزی دوباره ترامپ، در فضای کاملاً جدیدی قرار داریم که تقریباً کسی به‌وضوح نمی‌داند قرار است چه کاری در فضای علم و فناوری آمریکا بعد از ترامپ انجام شود. در مسیر مبارزات انتخاباتی، ترامپ تناقضات و اغراق‌هایی را در مورد کار‌هایی ارائه داد که قرار است انجام دهد و حتی گاه وعده‌های نگران‌کننده‌ای داد که به نظر می‌رسد برخی از آنها برای جلب‌توجه رسانه‌ها بوده است. ترامپ معمولاً هزینه‌های پژوهشی فدرال را به‌ویژه در بخش آب‌وهوا و انرژی‌های تجدیدپذیر محکوم کرده است. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند با تسلط قوی بر کنگره، ترامپ بخش زیادی از بودجه پژوهش سبز بایدن را در قانون کاهش تورم 2021 لغو می‌کند. بیشترین نگرانی‌هایی که وجود دارد این است که در نبرد‌های اجتناب‌ناپذیر پیش رو بر سر کسری‌ها و درآمد‌های فدرال، بودجه‌های علمی به آسیب‌های جانبی تبدیل شوند.
