روز گذشته ۲۱ آبان‌ماه افتتاحیه یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با موضوع «امنیت غذایی؛ کشاورزی بهره‌ور و تجارت تحریم‌ناپذیر» در مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در ابتدای این رویداد مهدی سروی، دبیر افتتاحیه همایش ضمن ارائه گزارشی در‌خصوص کیفیت طراحی این همایش و بیان محورهای اصلی آن، برنامه آتی همایش ازجمله برگزاری نشست‌های تخصصی تا برگزاری اختتامیه در انتهای بهمن‌ماه را ارائه کرد. سروی در این افتتاحیه گفت: «این همایش سالانه، معتبرترین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی است که در سال‌جاری با همکاری دستگاه‌های مختلف به‌ویژه وزارت جهاد کشاورزی در بازه‌ای سه تا شش ماهه در حوزه امنیت غذایی برگزار می‌شود. بهبود کیفیت تصمیم‌گیری هدف اصلی این همایش است که برای رسیدن به آن به‌جای برگزاری یک همایش یک‌روزه، برگزاری چندین نشست تخصصی در دستورکار قرار دارد و بعد از همایش نیز جمع‌بندی‌های همایش از طرف اندیشکده اقتصاد مقاومتی پیگیری می‌شود؛ کما اینکه در سال‌های قبل اندیشکده اقتصاد مقاومتی مصوبات و پیشنهادهای تولید شده در همایش سالانه را در موضوعات مرتبط پیگیری کرد و تا جای ممکن به مرحله اجرا رساند.»
در ادامه این رویداد صدرالله دولت، مدیرعامل سابق شرکت پشتیبانی امور دام، ضمن اشاره به اینکه در بند ششم سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر ضرورت بهبود امنیت غذایی تأکید شده است، گفت: «بحث تجارت تحریم‌ناپذیر در بخش کشاورزی، به طور ویژه در این همایش مورد توجه قرار گرفته است و پیشرفت در این مهم می‌تواند آسیب‌های فعلی امنیت غذایی را کاهش دهد.»
وی افزود: «اگر کشورهای دنیا را متناسب با سیاست داخلی خودمان به دو گروه همسو و غیرهمسو تقسیم کنیم، عمده واردات کالاهای اساسی کشور از کشورهای همسو، اما با مشارکت و همکاری کشورهای غیرهمسو تأمین می‌شود. در این زمینه شرکت‌های اروپایی و آمریکایی نقشی ویژه دارند و عملاً کالاهای اساسی کشور با همکاری آن‌ها تأمین می‌شود. درواقع کالای اساسی‌ای که امروز ما از برزیل وارد می‌کنیم، از یک شرکت واسطه خریداری می‌شود و تسویه ارزی آن نیز باید در یک بانک خاص آلمانی انجام شود که مطلوب کشور نیست و آسیب‌های فراوانی دارد. دانه سویا، کنجاله سویا، جو، شکر، برنج و روغن‌های مختلف، اقلام اساسی‌ای‌اند که ما ناچاریم برای تأمین نیاز داخلی از دیگر کشورها وارد کنیم. متأسفانه ضریب وابستگی ایران به واردات در برخی از اساسی‌ترین کالاهای کشاورزی بالای ۷۰ درصد است. در مواردی همچون روغن، دانه سویا و کنجاله سویا ضریب وابستگی بالای ۹۰ درصد است و کشور برزیل می‌تواند به‌عنوان منبع اصلی واردات مطرح شود، اما خرید از این کشور با واسطه‌گری شرکت‌های اروپایی و آمریکایی انجام می‌شود که کشورهای غیرهمسو‌اند. در آمارهای واردات کالاهای اساسی نیز دیده می‌شود که کشورهایی مثل سوئیس بین کشورهای اصلی قرار می‌گیرند که دلیل آن واسطه‌گری شرکت‌ها و عاملیت مالی آن‌هاست.»
امکان تأمین ۵۰ درصد واردات کالاهای اساسی از مسیر تهاتر
مدیرعامل سابق شرکت پشتیبانی امور دام گفت: «ما در واردات کالاهای اساسی کشاورزی دست‌کم در بحث لجستیک و تعاملات مالی، دچار مشکلیم و امکان تعامل مستقیم با مبادی واردات را که کشورهای همسو‌اند، نداریم. اگر بتوانیم با کشورهایی چون برزیل، روسیه و قزاقستان روابط مستقیم بانکی و لجستیکی ایجاد کنیم، می‌توانیم بدون وابستگی به کشورهای دیگر، تمام نیازهای وارداتی خود در بحث کالاهای اساسی کشاورزی را تأمین کنیم و در این زمینه از کشورهای غیرهمسو بی‌نیاز شویم. به طور خاص برقراری روابط با برزیل و صادرات اوره به این کشور در ازای واردات محصولات کشاورزی باید در دستورکار قرار گیرد.»
وی افزود: «روش‌های تهاتری امروز باید به‌عنوان یک سیاست محوری در دستورکار قرار گیرد و این قابلیت وجود دارد که ۵۰ درصد کالاهای اساسی ایران از این مسیر و در تعامل مستقیم با سه کشور فوق تأمین شود که مزیت‌های متعددی برای کشور به همراه خواهد داشت.»
دولت ادامه داد: «متأسفانه با توجه به رشد جمعیت، افزایش سرانه مصرف و محدودیت منابع، شکاف بین تولید و مصرف، روندی صعودی دارد و نیازهای وارداتی ایران به شدت در حال افزایش است. بنابراین باید برای تأمین بهینه و تحریم‌ناپذیر محصولات اساسی کشاورزی به طور ویژه در دستورکار قرار بگیرد. متنوع‌سازی مبادی ورودی کالاهای اساسی برای کاهش آسیب امنیت غذایی ضروری است.»
2 ریشه اصلی ضربه خوردن امنیت غذایی کشور
پیمان فلسفی، نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی ضمن تشکر از برگزارکنندگان همایش سالانه اقتصاد مقاومتی و توجه به موضوع امنیت غذایی، با بیان اینکه تولید پایدار با محدودیت‌هایی چون افزایش جمعیت و محدودیت منابع مواجه است و باید برای آن فکری کرد، افزود: «وابستگی به واردات و تحدید منابع تولید دو ریشه اصلی ضربه خوردن امنیت غذایی کشور است. در حال حاضر نزدیک به ۱۵ میلیارد دلار صرف واردات نهاده‌های اساسی کشور می‌شود و تراز تجاری بخش کشاورزی منفی ۱۱ میلیارد دلار است. درحالی‌که ما باید به صادرکننده بزرگ محصولات کشاورزی تبدیل شویم. به‌عنوان نمونه کشور برزیل که روزی واردکننده غذا و حتی پنبه بود، امروز با افزایش تولید و بهره‌وری به صادرکننده این محصولات تبدیل شده است.»
وی افزود: «وابستگی ایران به واردات غلات در سال‌های اخیر حدود 2.5 برابر شده است. واردات غلات از ۱۸ درصد به ۴۳ درصد نیاز کشور رسیده است درحالی‌که محصولاتی چون هندوانه و صیفی‌جات بیش از نیاز کشور تولید شده و معدوم می‌شود. اجرای سیاست‌های الگوی کشت می‌تواند به طور ویژه این مشکلات را کاهش دهد و ضمن کاهش وابستگی به واردات، از معدوم شدن بخشی از تولیدات نیز جلوگیری کند.»