یکی از اصلی‌ترین انتقادهای مطرح شده به خودروسازان داخلی، تفاوت چشمگیر قیمت خودروهای مونتاژ شده در ایران نسبت به کشورهای دیگر است. به عبارتی، تخصیص قابل توجه ارز به مونتاژکاران درحالی است که مقایسه قیمت خودروهای مونتاژی در ایران (قیمت کارخانه) با قیمت این خودروها در کشورهای منطقه نشان می‌دهد اختلاف قیمت این خودروها در ایران و در کشورهای عربی همسایه بعضا تا بیش از 170 درصد است.

طبق بررسی‌های «فرهیختگان» اختلاف فاحشی میان قیمت عرضه خودروهای مونتاژی در ایران با قیمت همان خودروهای وارداتی در دو کشور امارات و عربستان سعودی وجود دارد. بر همین اساس، مقایسه قیمت‌های حدودی عرضه خودرو در ایران، عربستان و امارات نشان می‌دهد تیگو8 پرومکس در ایران حدود 115 درصد نسبت به امارات و 83 درصد نسبت به عربستان گران‌تر عرضه می‌شود. هیوندای اکسنت نیز 128 درصد نسبت به امارات و 49 درصد نسبت به عربستان گران‌تر به مردم ایران فروخته می‌شود.

بررسی میانگین قیمت‌ها حاکی از آن است که به جز قیمت خودروهای جکS3 و X33 کراس (دستی) که قیمت آنها در ایران با دو کشور همسایه بین 20 تا 30 درصد اختلاف دارد، در مابقی خودروها این مقدار بیش از 30 درصد است. اما بیشترین تفاوت نرخ نیز مربوط به قیمت خودروی آریزو5 است؛ این خودرو در امارات 174 درصد و در عربستان 87 درصد ارزان‌تر از ایران به فروش می‌رسد. به‌طور کلی قیمت‌های امارات پایین‌تر از همه بوده، سپس قیمت‌های عربستان تا نهایتا 96 درصد با ایران اختلاف دارد و در همه موارد قیمت خودروهای مونتاژی ایران بالاتر از منطقه است.

به این ترتیب برای مثال قیمت خودرویی مانند تیگو8 پرومکس که در عربستان در حدود یک میلیارد و 800 میلیون تومان و در امارات یک میلیارد و 300 میلیون تومان به فروش می‌رسد در ایران با نرخ 2 میلیارد و 810 میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است. این عدد حاکی از تفاوت یک میلیارد و 110 میلیون تومانی با عربستان است. همچنین با این مبلغ می‌توان دو خودروی تیگو8 پرومکس را در امارات خریداری و 210 میلیون تومان نیز پس‌انداز کرد.

نکته قابل توجه این است که با واردات قطعه و مونتاژ آن (که تعرفه پایینی نسبت به واردات خودروی نهایی دارد) در داخل و با در نظر گرفتن ارزان‌تر بودن نیروی کار در کشور، قاعدتا قیمت تمام‌شده نباید از واردات خودروی آماده بالاتر باشد. این در شرایطی است که قیمت‌گذاری صورت گرفته در عربستان و امارات به‌گونه‌ای بوده که واردات به صورت قطعه قطعه نبوده و خودروها کاملا آماده وارد کشور و قیمت‌گذاری شده‌اند.

موضوع تفاوت قیمت شدید خودروهای مونتاژی داخل با همان خودروهای وارداتی در کشورهای همسایه زمانی عجیب‌تر می‌شود که بدانیم بررسی «فرهیختگان» از صورت مالی سال 1402 شرکت کرمان موتور نشان می‌دهد اختلاف قیمت قابل‌توجهی میان نرخ داخلی و صادراتی خودروی J4 وجود دارد که این تفاوت قیمتی به بیش از 46 درصد می‌رسد. براساس این گزارش، قیمت داخلی این خودرو به‌طور میانگین حدود 634 میلیون تومان اعلام شده است. این در حالی است که مطابق اطلاعات موجود در صورت‌های مالی، کرمان موتور بابت فروش 8 دستگاه از خودروی J4 مبلغی معادل 3 میلیارد و 460 میلیون تومان دریافت کرده است. به عبارتی، قیمت 634 میلیونی خودروی J4 در داخل ایران درحالی است که قیمت صادراتی همین خودرو حدود 433 میلیون تومان یا 46 درصد ارزان‌تر است.

متن کامل گزارش پانیذ رحیمی، خبرنگار گروه اقتصاد را در روزنامه فرهیختگان بخوانید