شاید مهاجرت به خارج از کشور همیشه هم بد نباشد، این را داده‌های بانک جهانی می‌گوید. ماجرا از این قرار است که بانک جهانی از سال 1980 مرتبا آمار پول‌های ارسالی نیروی کار به کشورشان را با عنوان Remittances Data منتشر می‌کند که براساس این آمارها، در سال 2023 رقم پول ارسالی نیروی کار به خانواده‌هایشان در کشور خود، حدود 818 میلیارد دلار بوده است. براساس تعاریف بانک جهانی Remittance بخشی از درآمد مازاد نیروی کار مهاجرت کرده یا اعزام‌شده به خارج از کشور است که آنان به کشور مبدا خود (به خانواده‌هایشان) می‌فرستند و به‌اصطلاح درآمد تحت عنوان Remittance سهم صادرات نیروی کار شمرده می‌شود.
این مبالغ که در چهارچوب جریان‌های مالی مهاجرتی قرار می‌گیرد به‌طور کلی از کشورهای توسعه‌یافته یا کشورهای با سرمایه‌گذاری کلان به کشورهای در حال توسعه سرریز می‌شود. این ارقام نشان‌دهنده اهمیت اقتصادی مهاجران و نقش آنها در تامین مالی خانواده‌ها و جوامع کشورهای مبدا است. براساس گزارش بانک جهانی، طی سال 2023 کل پول مازاد ارسالی مهاجران به کشورهای خود حدود 817 میلیارد دلار بوده که فقط هندی‌ها 120 میلیارد دلار از آن را به کشور و خانواده‌هایشان فرستاده‌اند.
مکزیکی‌ها با 66 میلیارد دلار، فیلیپینی‌ها با 39، فرانسوی‌ها با 37 و چینی‌ها و پاکستانی‌ها با 29 و 27 میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در بخش کشورهای واردکننده نیروی کار نیز، آمریکا با هزینه 93 میلیارد دلاری در رتبه اول قرار دارد. عربستان سعودی با 38 میلیاردونیم دوم، سوئیس با حدود 36 میلیارد دلار سوم و کشورهای آلمان، چین و فرانسه هر کدام با 24، 20.2 و 19.8 میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند. 

براساس آمارهای منتشرشده از سوی بانک جهانی، ایالات متحده با بیش از 93 میلیارد دلار در صدر لیست کشورهایی قرار دارد که بیشترین پرداخت حواله‌های مالی توسط مهاجران را به ثبت رسانده‌اند. این آمار نشان‌دهنده نقش کلیدی مهاجران در اقتصاد جهانی و اثرگذاری آنها در تامین مالی خانواده‌ها و جوامع کشورهای مبدا است. علاوه‌بر ایالات متحده، کشورهای دیگری نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین منابع پرداخت حواله‌های مالی شناخته شده‌اند.
عربستان سعودی با 38 میلیارد دلار در جایگاه دوم قرار دارد. این کشور به دلیل شمار زیاد کارگران مهاجر، به‌ویژه از کشورهای آسیایی و آفریقایی نقش بسزایی در انتقال مبالغ به کشورهای در حال توسعه ایفا می‌کند. سوئیس با ۳۶ میلیارد دلار در جایگاه سوم قرار گرفته است. این کشور با اقتصاد پایدار و برخورداری از سیستم مالی قوی میزبان تعداد زیادی مهاجر از نقاط مختلف جهان است.
در ادامه، آلمان با 24 میلیارد دلار، چین با 20 میلیارد دلار و فرانسه با ۲۰ میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند. آلمان و فرانسه به‌عنوان دو اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا همواره جزء کشورهای مهاجرپذیر بوده‌اند و مهاجران این کشورها مبالغ قابل‌توجهی را به کشورهای مبدا خود ارسال می‌کنند. چین نیز به دلیل جمعیت بالای مهاجران چینی در کشورهای دیگر سهم مهمی در پرداخت حواله‌ها دارد. لوکزامبورگ و هلند هر دو با 17 میلیارد دلار در این فهرست قرار گرفته‌اند. این دو کشور کوچک اروپایی به دلیل اقتصادهای پیشرفته و شرایط کار مناسب به مقصدی جذاب برای مهاجران تبدیل شده‌اند.
کویت و هند نیز هر کدام با حدود 12 میلیارد دلار در این لیست حضور دارند. کویت به‌عنوان یکی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس شمار زیادی از کارگران مهاجر را از کشورهای جنوب آسیا و آفریقا به خود جذب کرده است. هند که در عین حال یکی از بزرگ‌ترین دریافت‌کنندگان حواله‌های مالی نیز به شمار می‌آید مبالغ بالایی را از سوی مهاجران خود به سایر کشورها منتقل می‌کند. درنهایت، قطر و انگلستان هر کدام با 11 میلیارد دلار پرداخت در رتبه‌های بعدی این لیست قرار دارند. قطر به‌عنوان یک کشوری غنی از منابع انرژی و با تعداد زیادی کارگران خارجی نقش مهمی در جریان‌های مالی مهاجرتی دارد.
انگلستان نیز به دلیل سابقه طولانی مهاجرپذیری و روابط بین‌المللی یکی از اصلی‌ترین کشورهایی است که مهاجران از آن مبالغی را به کشورهای مبدا خود ارسال می‌کنند. متاسفانه در هر دو لیست اطلاعاتی از میزان پول پرداختی و دریافتی توسط جمهوری اسلامی ایران در دست نیست. البته یکی از دلایل آن شاید فقدان زیرساخت رصد پرداخت‌های نیروی کار ایرانی به خانواده‌های خود به دلیل تحریم‌ها باشد. موضوع بعدی شاید دلایل فرهنگی-اقتصادی باشد.
به عبارتی، درحالی بخش زیادی از هندی‌های خارج‌نشین ازجمله کارگران مهاجر اعزام‌شده به مقاصد دریافت‌کننده خدمات هستند بعضا مهاجران ایرانی یا از سرمایه‌داران و سرمایه‌گذاران هستند یا دانشجویان و اقشار نخبه‌ای هستند که پس از مهاجرت رابطه مالی با خانواده برقرار نمی‌کنند، درحالی‌که کارگران هندی اعم از ماهر و غیرماهر و بعضا مهندسان و افراد نخبه هندی تلاش‌های زیادی برای نجات خانواده‌های خود از فقر می‌کنند و همین موضوع در تداوم ارتباطات با کشور مبدا بسیار اثرگذار است. 

متن کامل گزارش پانیذ رحیمی، خبرنگار گروه نقد روز را در روزنامه فرهیختگان بخوانید