آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل روز سه‌شنبه و در آغاز نشست مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرد. گوترش گفت: «روزانه با چالش‌های تازه روبرو می‌شویم که نیازمند راهکارهای جهانی هستند. اما اختلافات جغرافیای سیاسی در جامعه جهانی درحال گسترش و تعمیق است، جنگ‌ها بدون راهکاری در حال ادامه یافتن هستند و جنگ‌افزارهای هسته‌ای و تازه، سایه‌ای سنگین با خود به همراه آورده‌اند.»
دبیرکل سازمان ملل در ادامه اظهارات خود بیان کرد: «ما در حال نزدیک شدن به بحرانی جهانی هستیم، با این وجود، سال ۲۰۲۴، سال انتخابات است، سالی است که بسیاری از شهروندان جامعه جهانی به‌سوی صندوق‌های رأی می‌روند و با انتخابات خود، جامعه جهانی را تحت تأثیر قرار خواهند داد.»
او افزود: «من در این طوفان فراگیر، در مقابل شما ایستاده‌ام تا ۲ حقیقت را بیان کنم. نخست، ما نمی‌توانیم به رویه کنونی حاکم بر جهان ادامه دهیم، این امر غیرممکن است و دوم، چالش‌هایی که روبروی بشریت قرارگرفته همگی قابل حل هستند، اما برای حل آنها، ما باید از اجرای ساختارهای نظم بین‌المللی که برای حل چنین مشکلاتی ایجاد شده‌اند، اطمینان حاصل کنیم و مانع عملکرد این ساختارها نشویم.»
گوترش در ادامه با اشاره به نشست سران «میثاق آینده» که شب گذشته در نیویورک برگزار شد، گفت: «نشست سران میثاق آینده اولین قدم برای حصول اطمینان درباره اجرای ساختارهای حل مشکل بین‌المللی بود، اما راه درازی در پیش داریم و برای رسیدن به مقصد نهایی، نیازمند مقابله با سه عامل اصلی ایجاد بحران در جهان است.»
او در ادامه به شرح این سه عامل پرداخت و گفت: «جهانی سرشار از عدم مسئولیت پذیری، در جهانی که نقص معاهدات و قوانین بین‌المللی، ساختار اساسی قوانین بین‌المللی را تهدید می‌کنند، در جهانی نابرابر که بی‌عدالتی کشورها را تهدید می‌کند و در جهانی نامطمئن که عدم مدیریت بحران‌های کنونی آینده ما را به شکلی غیرقابل پیش‌بینی تهدید می‌کنند، این سه جهانی، درحال تقابل و یکی شدن با یکدیگر هستند.»
گوترش خطاب به حضار افزود: «سروران من، عدم مسئولیت پذیری و اجرا نشدن قوانین بین‌المللی به حد غیرقابل دفاع و غیراخلاقی رسیده است، امروز، تعداد فزاینده‌ای از دولت‌ها و کشورها بر این باورند که می‌توانند بدون روبرو شدن با عواقب اقدامات خود، قوانین بین‌المللی را زیر پا، چارترهای سازمان ملل را نقض و کنوانسیون‌های حقوق بشر را نادیده و به ساختارهای بین‌المللی دهن‌کجی و ضمن نادیده گرفتن حق شهروندان، به دیگر کشورها و جوامع حمله کنند.»
او افزود: «ما این مسئله را در همه‌جا، در قلب اروپا، در غرب‌آسیا، در شاخ آفریقا و دیگر نقاط دنیا مشاهده می‌کنیم. جنگ اوکراین درحال گسترش و غیرنظامیان درحال پرداخت هزینه‌های این جنگ هستند. زمان صلح عادلانه براساس قوانین بین‌المللی، چارتر سازمان ملل فرا و مصوبه‌های شورای امنیت فرا رسیده است.»
دبیرکل سازمان ملل در ادامه اظهارات خود به جنگ غزه و جنایات رژیم صهیونیستی پرداخت و گفت: «جنگ غزه به کابوسی بی‌انتها و تهدیدی علیه سراسر منطقه تبدیل شده است. برای دیدن خطرات جنگ غزه، لازم نیست به جایی فراتر از لبنان نگاه کنید، ما همگی باید بابت شدت گرفتن تنش‌ها نگران باشیم. لبنان در مرز وقوع جنگی تمام عیار قرار دارد، مردم لبنان، مردم دنیا و مردم اسرائیل (فلسطین اشغالی) نباید اجازه دهند لبنان به غزه‌ای دیگر تبدیل شود.»
او با اشاره به عملیات طوفان الاقصی در ۱۵ مهر سال گذشته مدعی شد: «بگذارید شفاف بگویم، حماس در ۷ اکتبر مرتکب جنایات متعددی شد و همواره برخی از اقدامات حماس را محکوم کرده‌ام، اما این اقدام، نمی‌تواند تنبیه گروهی فلسطینیان را توجیه کند. شدت ویرانی و کشتار در غزه، در دوران خدمت من به‌عنوان دبیرکل سازمان ملل بی‌سابقه است. بیش از ۲۰۰ خدمت‌رسان سازمان ملل در کنار خانواده‌های خود قتل‌عام شده‌اند.»
دبیرکل سازمان ملل افزود: «با این وجود زنان و مردان سازمان ملل به ارائه کمک‌های بشردوستانه ادامه می‌دهند. جامعه بین‌المللی باید همین لحظه برای دستیابی به آتش‌بس فوری، آزادی همه اسرا و آغاز روند تشکیل کشور مستقل فلسطین هم‌راستا با راهکار ۲ دولتی دست به کار شود. سوال من از آن افرادی که ضمن کارشکنی در دستیابی به این اهداف، درحال اشغال سرزمین‌های تازه، ساخت شهرک‌های بیشتر و خشونت‌های بیشتر هستند این است که راه‌چاره چیست؟»
او تصریح کرد: «دنیا چگونه می‌تواند یک کشور که در آن تعداد بسیاری از فلسطینی‌ها از هیچ حق، آزادی و شرافتی برخوردار نیستند را بپذیرد؟»
گوترش در ادامه به جنگ در سودان پرداخت و گفت: «در سودان، رقابت بر سر قدرت، خشونت بی‌سابقه، تجاوزات جنسی گسترده و بحران‌های انسانی شدیدی را ایجاد کرده است و قحطی و گرسنگی در حال افزایش است. با این وجود، قدرت‌های خارجی بدون چشم‌داشتی به صلح، درحال مداخله در این درگیری هستند. در ساحل آفریقا، تروریسم درحال گسترش است و حل این بحران، نیازمند اقدام مشترک جامعه‌جهانی است اما همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی متوقف و تخریب شده‌اند.»
او افزود: «در نقاط متعدد جهان، درحال مشاهده بحران‌های انسانی گسترده و خشونت علیه بشر هستیم و هیچ راهکاری پیدا نشده است. بی‌ثباتی و خشونت در نقاط مختلف جهان، ناشی از اختلافات جغرافیای سیاسی است. حتی در دروان جنگ سرد، راه‌های ارتباطی بین کشورهای در جنگ وجود داشت، اما اکنون، این به نظر می‌رسد که چنین راه‌های ارتباطی وجود ندارد.»
گوترش تصریح کرد: «ما درحال عبور از جهان تک‌قطبی، به سوی جهانی چندقطبی هستیم، اما هنوز به آن نرسیده‌ایم، در این لحظه، در برزخ نظم جهانی قرار داریم و کشورهای بسیاری با استفاده از بحران‌های شکل گرفته در پی اختلافات سیاسی، بدون پایبندی به قوانین بین‌المللی و پذیرفتن مسئولیت اقدامات خود، درحال سواستفاده از این شرایط هستند.»
او افزود: «همین مسئله، نیاز رعایت قوانین بین‌المللی را آشکار می‌کند و باید ضمن حمایت از این قوانین و دستورات دستگاه‌های بین‌المللی، آنها را در همه جا اجرا کرد.»
گوترش تصریح کرد: «سروران من، گسترش بی‌عدالتی، دومین عامل بی‌ثباتی شرایط کنونی در جهان است و باید بر وجدان جمعی ما اثر بگذارد. این مشکلی فنی یا دیوان‌سالاری نیست، بلکه در ریشه خود، مسئله قدرت است، درگیری‌ها، تغییرات اقلیمی و افزایش بی‌رویه هزینه زندگی همگی درحال تشدید این بحران هستند. در عین حال، دنیا همچنان درحال مقابله با بی‌عدالتی‌ها و بحران‌های ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ است»
او افزود: «یک سوم از ۷۵ کشور فقیر دنیا در مقایسه با پنج سال گذشته، فقیرتر شده‌اند، در همین‌حال، ثروتمندترین مردان دنیا، سرمایه خود را ۲ برابر کرده‌اند. یک درصد از ثروتمندترین انسان‌های جامعه جهانی، ۴۳ درصد از کل سرمایه مالی جهان را کنترل می‌کنند.»
دبیرکل سازمان ملل افزود: «در سطح ملی، بسیاری از کشورها با تخصیص سرمایه‌های کسب شده از مالیات به شرکت‌های خاص و افراد ثروتمند، درحال نادیده گرفتن حق شروندان کم بزاعت‌تر، و نادیده گرفتن حق تحصیل و خدمات درمانی هستند.»
او تصریح کرد: «هیچکس بیشتر از زنان با بی‌عدالتی روبرو نشده است و این مسئله در همه جوامع صادق است. هرروزه ما با پرونده‌های تازه‌ای از کشتار زنان، تجاوز جنسی و دیگر آزار و اذیت‌ها در سطح جهان روبرو می‌شویم و متأسفانه با وجود سال‌ها گفتمان درباره این مسئله، بی‌عدالت علیه زنان شدت گرفته است.»
گوترش افزود: «ساختارهای مالی جهانی نیازمند اصلاح است، در هشت دهه اخیر، شرایط اقتصادی جهانی تغییر کرده و تکامل یافته اما ساختار مالی کنونی تکامل پیدا نکرده است و نمی‌تواند با چالش‌های کنونی مقابله کند. کشورهای گروه ۲۰ باید از بانک‌های چند ملیتی حمایت کنند.»
او تصریح کرد: «سروران من، کشورهای دارنده قدرت سیاسی و اقتصادی همواره در مقابل تغییر ایستاده‌اند و این مقاومت درحال کاهش قدرت آنها است. بدون اصلاح و تغییر، تفرقه و اختلافات گسترده حتمی است و سازمان‌های بین‌المللی مشروعیت خود را از دست خواهند داد. جهان درحال تغییر است و بسیاری نگرانند و نسل جوان برای راهکار به ما چشم دوخته است.»
دبیرکل سازمان ملل در ادامه ضمن توصیف «تغییرات اقلیمی» و «پیشرفت گسترده در فناوری، به‌خصوص در هوش مصنوعی» به‌عنوان تهدیدات وجودی، بیان کرد: «سروران من، تغییرات اقلیمی به حد بحرانی خود رسیده و شرایط کنونی، بلاهای طبیعی نیستند، بلکه توسط ما انسان‌ها خلق شده‌اند و هیچ کشوری نمی‌تواند از آن در امان بماند.»
او در ادامه خواستار تلاش بیشتر جامعه جهانی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر شد.
گوترش همچنین با اشاره به طرح‌های موجود در سازمان ملل برای کنترل هوش مصنوعی گفت: «باید برای هوش مصنوعی قانون قرار دهیم تا برای مصارف مناسب قابل استفاده باشد و مردم جهان به آن دسترسی داشته باشند».